жогары кұндылыкты мәртебе ретінде карастыргандыктан сыйлау, кұрметтеу және оларга табыну деп түсінуімізге болады. Алгашкы рет адам кұкыктарының либералды концепциясы өзінің кұкыктық бекітілуін 1789 жылты американдык кұкыктар жөніндегі Биллге негіз болтан 1776 жылгы тәуелсіздік Декларациясында көрініс тапты. Сэл кешірек адамның негіз калаушы кұкыктары 1789 жылгы адам мен азамат кұкыктарының франциялык Декларациясында бекітілді. Адам кұкыктары категориясы - индивидтің кұндылығы жөнінде, тұлга еркіндігін камтамасыз ететін кұкык пен оның негізінде кұрылган тэртіп жөнінде көзкарастарды калыптастырган жогары гуманистік мэдениетті туындаткан христиан дініне негізделген европалык өркениеттің даму нэтижесі екенін айтып кеткеніміз жөн. Сонымен катар, өзге де, батыстык емес когамдарда адам құкыктары жөніндегі идеялардың бастамалары қалаптаскан. Мысалы, казак даласында белгілі бір көшпенді демократия болтан, оның негізгі белгілері - индивидтің катал жауыздық (деспоттык) ережелермен езіліп байланбауы, әйел адамның белгілі бір дәрежедегі еркіндігі жэне тендігі, ежелгі жэне орта заманның отырыңқы егіншілік өркениеттеріне тэн билікке кұл ретінде тізе бүгушіліктің болмауы. Қазак хандарының билігі ешкашанда катал жауызды, (деспоттык) болмаган, ал көшпенді тайпалар жүз немесе ру басшылырымен келіспеушілік болтан жагдайда әркашанда баска жерлерге коныс аудару мүмкіндігіне ие болтан. Адам кұкықтары Тэуке ханның Жеті Жаргы деп аталган зандарында реттелген, онда индивидтің жеке (азаматтык) жэне экономикалык кұкықтары көрініс тапкан. Қотамның кейбір мүшелеріне берілген саяси кұкыктар ханды сайлау институттарынан көрініс табады.
