Ал ғылым жалпы көзкарастык проблемаларды көтеріп шеше алмайтындыктан, философияға да, дінге де кері эсер ете алмайды. Бірак неотомистер кейбір діни тезистерді, догмаларды негіздеу, дэлелдеу үшін жаратылыстану ғылымдары жетістіктерін пайдалануға кет эрі емес екендіктерін жасырмай айтады. Мысалы, кұдайдың барлығын, оның дүниені жаратушы күш екендігін дэлелдеу үшін “элемнің жылылық өлімі” теориясын, өмір мен психиканы ғылыми тұрғыдан түсіндірудегі кейбір жетістіктерді пайдалануда. Неотомизм ілімінің бастау түсінігі - болмыс. Ол әмбебап жалпы түсінік болғандыктан тек тавтологиялық турғыдан ғана аныктала алады. Ең басты болмыс - кұдай, ал шектелген денелер осы кұдайың өз бейнесіне карай отырып жаратқан болмыстары. Сондықтан бұл болмыстардың өмір сүру немесе өмір сүрмеуі кұдайдың жігеріне байланысты. Болмыс туралы ілімін эрі қарай нактыландыру үшін неотомистер Аристотельден алынған форма жэне материя, “потенция (мүмкіндік) және акт (нақтылық)” ұғымдарын қолдайды. Енжар мүмкіндік актінің шын мәніндегі шектелуін көрсетеді, өйткені мүмкіндіктің өзі кез-келген шектелген болмысың жетілмеуінің көрінісі. Құдайдан баска (“таза акт”) тіршілік иелері дегеніміз мүмкіқдік пен актінің ұштасуы. Акт мен потенцияның арақатынастарына байланысты мэн жэне тіршілік (мэн-тіршілікте жүзеге асатын потенция), субстанция жэне оның қасиетгері (акциденция), қалыптасу (потенцияныц актіге ауысуы, басқаша айтқанда потенцияныц нақгылануы) т.б. категориялар колданады. Неотомистер табиғаттың барлык кұбылыстары материя мен формадан (түр) тұрады, бірақ форма материяны айқындайды, себебі ол
