болымсыздықта болумен де сипатгалады, бейболмыстың бар екенін «осы болмыста» да сезінумен ерекшеленеді. Материалдылыктың, сезімділіктің өз орнын бағалай отырып, заттар әлемі мен адамдар әлемінде өз парызын атқара отырып, адам өзінің калған өмірін ой- толғанысқа, өлімді болмыс пен бейболмыс катар өмір сүретін мэңгі айналымға өтудің бір кезеңі ретінде қабылдауға арнай отырып, күйбең тіршіліктен бас тартады. Сондыктан, өлімді бейболмыска өтудің табиғи жолы ретінде ешқандай коркынышсыз, саналы түрде карсы алады. Шыгыс аймактардың философиялык жүйелеріндегі шығыс адамының белсенділігі оның тікелей адамга бағытталғандығымен ерекшеленеді. Адам өзін жэне өз кабілетгерін дамытып жетілдіре отырып, табиғи жүйелердің жетілген формасына дейін көтеріледі жэне адам мен әлем, табиғат заңдылығы мен табиғи ортаның болмысы арасындағы үйлесімділікті сақгай отырып табиғаттың дамуына өз ықпалын тигізеді. Әлемдегі болмыс бүтіңдік, бастапқы тутастық (сингулярлық ұғымына жақын) ретінде көптеген сансыз объектілерге оның ішінде адамга да эр түрлі әсерлерін тигізеді. Адамның іс-әрекеті мен оның салдарлары, эр түрлі техникалық, технологиялық, шаруашылық ыкпалдар ғаламның бүкіл объектілеріне эсер етеді жэне бұл күштер бір- біріне соғылып, сонымен қатар олардың салдарлары да бүкіл гарыш болмысына бүгіндей ыкпал етеді. Сондыктан да әлемдегі адам болмысы туралы ой толғаған Шыгыс философтарының осы мыңжьшдык рухани 104
төжірибесінің маңызы жоғары болды. Бұл Даналыкка Башстық әлем рационалдылығының бірі ретінде ғылым салыстырмалы түрде жас болғандыктан үнемі ден койып отырды жэне казіргі кезде де онын
