жүктейді, сезімін айкындай түседі. Құндылықтык эмоцияның ең жоғарғы формасы - "жамандыктан" тазаруды білдіретін катарсис болып табылады. Әдетте катарсис термині Аристотельдің "Поэтикасындағы" трагедия теориясымен байланыстырылады. Антикалык философияда катарсис мэселесі Аристотельге дейін-ак койылған болатын. Әдебиеттерде айтьшғандай "катарсис" терминінің көпмэнділігі эстетика тарихында оның эртүрлі түсіндірмелерінің пайда болуына әкелді. Шындығында бул термин антикалык әдебиетте эстетикалык, психологиялык, этикалык, тіпті діни мағыналарда да колданылады. Бұл көпмэнділік кездейсок емес, ол антикалык эстетиканың ерекше сипаты болып табылады. Антикалык эстетиканың үйрететін катарсисі немесе тазалануы тек эстетикалык ұғым емес, ол моральға да, интеллектке де, психологияға да катысты, яғни бүтіндей алғанда адамньщ барлык кырына катысты (Лосев А.Ф., Шестаков В.П. История эстетических категории. М., 1965, 89-бет). Жалтырағанның барлығы алтын емес. Құндылыктарды танудағы ең киын мэселе - нағыз кұндылыктарды жалғандарынан ажырата білу. Ол тек теориялык жағынан алғанда ғана киын. Біз кайырымдьшык пен 247
зұлымдыкты ешқайсысына аныктама бермей-ак ажырата аламыз. Бұл жерде барлығын "таза суға" шығарып, күмэнсіз ететін гумандьшыктың өлшемі кызмет етеді. Тіпті барлығы зұлым болғанда да зұлымдықтың аты зұлымдык, ешкім кайырымды болмаса да кайырымдылықтың аты кайырымдылық. Тек кайырымдылық пен адамға қызмет ететін нэрсе ғана нағыз кұндылык болып табылады.
