Солардың ішіндегі оның мэнін терең де аукымды аныктайтындар бүл ұлттык философия мен әдебиет; мэдениет пен оның түрлері, рухани казынанның баска да елементтері осы екі үлкен тұғырлардың айналасында өрбиді, дамып отырады. Олардың даму деңгейі, коғамдық өмірге тигізетін эсері жэне коғамдык сананы белгілеудегі алатын орны ерекше. Дамыған елдердің тэжірибесі осы ойды айғактап отыр, оған көптеген мысалдар келтіруге болады. Қазір Батыс елдері үлкен дағдарыста, деп мойындайды кейбір батыс ойшылдары. Қазіргі кезде бала туу деңгейі ең аз жиырма ұлттың он сегізі - еуропалыктар. Еуропадағы бала туудың орташа деңгейі соңғы кездері 1,4 адамға дейін түсіп кетті. Ал халыктың тым болмаса, казіргі санын сактап калу үшін, бұл деңгейдің шамасы 2,1 болу керек. Нәтижесінде Еуропа кұруға каркынды түрде бет алып, еуропалыктар «жоғала бастаған түрге» айналып барады. Бүл турасындагы болжамдар да өте көңілсіз. 2000 жыл мен 2050 жылдар аралығында жер бетіндегі халықтың саны 3,5 миллиардка өсетін көрінеді. Алайда бұл өсім тек Азия, Африка жэне Латын Америкасы елдерініц есебінен болады. Осы жүзжылдыкта Қүдай көрген бейнеті мен киындығының өтеуіне кытайлықтарға, мұсылмандар мен латынамерикалыктарға карасатын пп>іғар. Сонымен катар элемнің билеушісі болу мүмкіндігі де осы халықтарға туып түрған секілді. Ал 100 миллион еуропалық жер бетінен өзінен-өзі жоғалып кетеді. 1960 жылы еуропалык нэсілділер әлем халкының ширегін күраса, 2000 жылы алтыдан бірін, ал 2050 жылдарға таман бүлар бар болғаны оннан бірін қүрайды. Батыс кеміп барады. Өйткені, Батыстың халкы өздерін көбейтуді токтатып, шапшаң азайып барады. Дэл осы секілді көрініс Қүрама Штаттардан да байкалады. Бұған 333
