“бірінші ұстаз” деп шығыста аталып кеткен Аристотельдің тарихтын барысында калдырған эсері, неоплатонизмнің, несторианшылдықтың эсері жэне исламның әсерімен Аристотель идеяларының өзгеруі айкын көрінеді. Әл-Фарабидің Аристотельге бас игені сөзсіз. Сол сияқты ол Аристотель идеяларының ең жаксылары мен бағаларын әрдайым тандап ала бермейтіні де даусыз. Бірак біз үшін ерекше бағалы жаты сол, ол Аристотель ілімінің формальдык жагымен тана шектелмейді, ол диалектика элементтеріне, мэселені карама-қарсы коюына белгілі дәрежеде көңіл бөледі, сыртқы дүние мен сезім мүшелері арқылы жүзеге асатын байланыс таным логикасының іргетасы болып табылатынын дәлелдейді. Фараби Аристотельдің, эл-Киндидің ізін қуып, философия мен гылымның барлык салалары бойынша үлкен жетістіктерге жетеді. Мэселен, Фараби шыгармаларының санын неміс галымы Ш.Штейншейдер 117 еңбек десе, түрік галымы Атеш 160, ал тэжік галымы Б. Ғафуров 200 трактат деп көрсетеді. Фараби философия саласы бойынша грек ойшылы Аристотельдің “Категориялар”, “Метафизика”, “Герменевтика” мен “Софистикасына” түсініктемелер жазды. Ол еңбектері күні бүгінге дейін де мэн-маңызын жогалткан жоқ. Сөйтіп, Фараби шыгыс пен батыстың гылымы мен ежелгі мэдениетін таныстыруда үлкен рөл атқарды. Сондыктан да XI гасырда өмір сүрген Фарабидің ізін қуушы атакты Ибн-Сина (980 - 1037) тек Әбу Насыр түсіндірмелері аркылы тана Аристотель еңбектерінің ойын үгып, куанғанынан кайырпіьшарга садақа үлестіргені жайлы жазган екен. Аныгырак айтсак, Аристотель шыгармалары сол кездің өзінде-ақ араб тіліне аударылып үлгерген-ді. Араб шыгысында Аристотельдің кейбір кұнды ойлары бұрмаланып
