Оқулық ретінде «Білім беруді дамыту федералдық институты»
Көлденең қимада сақиналар дөңгелектеліп, құйылған, 3-4 фазалы, жалтыраған, қабырғалы, қанат болуы мүмкін. Сабақ анатомиясы
жүктеу/скачать 8,53 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Бастапқы ұлпалардың орналасуы.
- Сабақтың қайталанба анатомиялық құрылымы.
| 66
Көлденең қимада сақиналар дөңгелектеліп, құйылған, 3-4 фазалы, жалтыраған, қабырғалы, қанат болуы мүмкін. Сабақ анатомиясы. Сабақтың анатомиялық құрылымы оның функцияларына байланысты. Тұтастай алғанда, өткізгіш және механикалық маталар жүйелері дамиды. Меристем жүйесінің (жоғарғы, көлденең, аралық) қызметі арқасында ұзындық пен қалыңдық өседі. Алғашқы меристемалардың белсенділігі арқасында ұзақ уақытқа созыла алатын сабақтың бастапқы құрылымы қалыптасады. Бұйымның қайталама құрылымы қайталама меристемалардың белсенділігі - камби және фаллоген (камбиалды саңылау) арқылы қамтамасыз етіледі. Бастапқы ұлпалардың орналасуы. Бастапқы құрылымы бар сабақта стела (осьтік немесе орталық, цилиндр) және бастапқы кортекс бөлінеді. Бастапқы қабық хлоренхиманы, механикалық ұлпаларды, ерекше емес паренхиманы, экстракторлы ұлпаларды қамтиды. Әдетте хлоренхима эпидермистің астында орналасқан. Ол коленхимамен және склеренхимамен айналдыратын жолақтарды қалыптастыра алады. Стела екі немесе үш аймақтан тұрады: пересиклик (барлық өсімдіктерде ұсынылмаған), өткізгіш тіндер орналасқан өткізгіш цилиндр және негізгі паренхимадан тұратын ядро. Бастапқы ксилем ядроның жанында орналасады және негізгі флоэма переклеттер мен қаңылтырдың жанындағы негізгі ксилемнің сыртында орналасқан. Сабақтың қайталанба анатомиялық құрылымы. Гимносперлер мен дикотирленді ангиосфераларда прокамбия толықтай тұтынылмайды және самбиоз пайда болады (5.2-сурет). Камбий негізгі флоем мен негізгі ксилем арасындағы үзік сақина түрінде немесе тізбектің түрінде үзілген. Камбийді жасушалар сырты мен ішіне бөлінеді. Бұл жағдайда бастапқы флоемге қосымша флоем (маңдай) салынып, екінші ксилем (ағаш) негізгі ксилеге дейін салынады. Ағаш тұқым өсімдіктерінде көпжылдықтар бойына самбиалды қалыңдау жалғасуда (5.3-сурет). Гигант секоиа 10 м-ге қарағанда қалыңдығын құрайды. Ағаш өсімдіктерінің негізгі бөлігінде заттардың негізгі тасымалы камбидің жанында орналасқан флоем (қабық) және қымбет (ағаш) жас қабаттарында жүзеге асырылады. Қабық, әдетте, бір жыл ішінде осы көлікке қабілетті жоғалтады, ағаш бірнеше жыл бойы бұл мүмкіндікті сақтайды. 67 5.2. сур. Күнбағыстың сабақтарының құрылымы (А.С. Родионова ж.б., 2010): A - жас сабақ; B - ескі сабақ; B – бөлінділер орны; D - комбинациялы камби; I - бастапқы кортекс; II - орталық цилиндр; III - ядро; 1 - қайталама флоем; 2 - бастапқы кортекстің паренхимасы; 3 - сәулелену; 4 - түкті; 5 - бастапқы флоем; 6 - эпидермис; 7 - колленхима; 8 - бастапқы фломалардың талшықтары; 9 - экскреттегі резервуарды; 10 - эндодерма; 11 - қосымша шоғыр өткізу; 12 - сәулелендірілген паренхима; 13 - негізгі сәулелерді жүргізу; 14 - бастапқы химия; 15 - қайталама ксилем; 16 - буферлік камби; 17 - жасушааралық камби; 18 - ыдыстың қуысы; 19 - эпителий қуысының ішіне секретирленген және тірі ұлпалардан оқшаулайтын эпителийдің жасушалары; 20 - бастапқы кортекстің паренхимасы; 21 - сәулелердің паренхимасы Осылайша, жас қабаттарды заттардың өткізілуіне қосу және қартаюды алып тастау бір мезгілде және бір мезгілде ағаш бұтақтарында жүзеге асырылады, сондықтан тірі ұлпалардан тұратын тұрақты қалыңдығының жұқа қабаты камбидің жанында сақталады. Магистральдың негізгі бөлігі өлі жасушалардан тұрады және заттардың тасымалына тікелей қатыспайды. 68 5.3. сур. Кішкентай жапырақты әктің көпжылдық структурасының құрылымы схемасы [Тилья скорадата] [А. С. Родионова ж.б. 2010): 1 - бастапқы қабық; 2 - қайталама флоем; 3 - қайталама ксилем; 4 - орталық цилиндр; 5 - эпидермис; 6 - колленхима; 7 - бастапқы қабықтың паренхимасы; 8 - бастапқы сыдырмалы талшықтар; 9 - флоэктегі негізгі ядролық сәуле; 10 - қайталама баспа талшықтары (қатты басы); 11 - өткізгіш элементтері [сит құбырлар] және қосалқы флоумдағы спутник жасушалары [жұмсақ баспа]; 12 - камбиалды аймақ; 13 - екiншi сатыдағы жылдық өсiмнiң шегiндегi орман; 14 - ксиллемдегі бастапқы сәуле; 15 - ксилеттегі екінші сәуле; 16 - екінші сатыдағы ерте ағаштың түтікшелері; 17 - бастапқы ксилем; 18 - перимедулярлық аймақ; 19 - ядро Дегенмен, өлі мата өте маңызды: орман ауыр массажды тәжді қолдайды және кортекстің өлген ұлпалары инфузияның енуінен, кеуіп кетуден, өткір температуралық құлдыраудан, механикалық зақымданудан және т.б. ішкі тіндерді қорғайды. жүктеу/скачать 8,53 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|