Оқулық ретінде «Білім беруді дамыту федералдық институты»
Қияқ тұқымдастары (Cyperaceae)
жүктеу/скачать 8,53 Mb. Pdf көрінісі
|
0bb643b3eadc5d8ca84637975cb483a4
| Қияқ тұқымдастары (Cyperaceae). Қияқ тұқымдастары 100 және 4
мың түрлері жер шарының көбінесе ылғалды жерлерін құрайды. Қияқ тұқымдастар қоңыржай және тропикалық ендіктерде бірдей орналасқан. Бұл көп жылдық және бір жылдық шөптер. Сабағы әдетте үшқиырлы. Жапырақтары тілшіксіз бекітілген қынаптан тұрады (10.16 сурет). Гүлдері көріксіз, ұсақ, қос жынысты немесе бір жынысты (қияқ — Carex). Қияқ түрінің өкілдері бір ұялы немесе (сирек) қос ұялы болуы мүмкін. 10.15 сурет. Дәнді масақтардың құрылым схемасы (А. С. Родионова және т.б., 2010): м. қб — масақты қабыршақтар (1 — төменгі; 2 — жоғарғы); т. г. қб және ж. г. қб — төменгі және жоғарғы гүлді қабыршақтар; г.қ. — гулсерік қабықтары (лодикулы); ат — аталық; ан — аналық 141 2 3 5 6 7 Рис. 10.16. Қияқ тұқымдастар (А. С. Родионова және т.б., 2010): 1 — қара өлеңшөп ; 2 — масақша; 3 — гүл; 4 — торсылдақ қияқ ; 5 — аталық гүл; 6 — жабын жапырағы бар аналық гүл; 7 — бойлай қиылған қаптасы бар аналық Гүлдері қарапайым және күрделі масақ гүл шоғырына жиналған. Гүлсерігі алты қабыршақтан, түкшеден немесе қылтаннан тұрады не болмаса жойылуға бейімделген (қияқ). Аталық гүлдері үшеу, сирек екеу. Гинецей — үш (сирек екі) жабыса өскен жеміс жапырақшасынан тұрады. Түйіні жоғары. Жемісі — жаңғақ тәріздес. 1000-нан астам түрі бар Қияқ (Carex) ең ірі болып табылады. Бұл түрдің ерекше белгісі - аналық гүлді қоршаған қалта, одан кейін - жемісі болып есептеледі. Көп таралған түрі болып 300-ге жуық түрі бар, көбінесе тропикалық, субтропикалық, сирек қоңыржай облыстарда таралған Сәлемшөп (Cyperus, 27 сурет) болып табылады. Бөлме гүлін өсіруде кезекті жапырақты циперус (Cyperns alternifolius) кеңінен танымал болып келеді. Сәлемшөптің басқа түрі — циперус- папирус (Cyperus papyrus) — қысқы саябақтар мен оранжереяды көгалдандыруда кеңінен танымал. Сондай-ақ, суаттарды көгалдандыруда Қияқтың (Carex), Келтебастың (Eleocharis) әртүрлі сәнді жапырақты түрлері пайдаланылады. жүктеу/скачать 8,53 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|