қ ү р а л ғ а н қ а б ы қ ш а м е н қ а п т а л ғ а н . Қ ү р ы л ы с ы н д а ғ ы ұ с а к а й ы р м а ш ы л ы к - т а р ы н а к а р а й - ақ (миелинді) ж ә н е сүр (миеленсіз) таліиықтар д е п б ө - л е д і . Н е р в ж а с у ш а с ы б а р л ы қ ө с і н д і л е р і ж ә н е о л а р д ы ң ү ш т а р ы н д а ғ ы т а р а м д а р ы м е н к о с а н е й р о н ( n e u r o n , г р е к ш е н е р в ) н е м е с е нейроцит д е п а т а л а д ы . Н е р в т і н і н і ң н е г і з г і қ а с и е т т е р і - т і т і р к е н г і ш т і к ж ә н е ө т к і з г і ш т і к . А Ғ ЗА Л А Р
Агза (organon - ағза , орган) - өзіне тән күрылысы мен кызметі бар
тарихи қалыптасқан әр түрлі тіндер жүйесі.
Мәселен, жүректе көлденең-жолакты тін ғана емес, сондай-ак
дәнекер тіннің әр алуан түрлері, эндотелий және тегіс салалы бүлшыкет
тіндері бар. Алайда, олардың ішінен жүрек бұлшыкет тіні басым келеді
де, оның қасиеті жиырылу болғандықтан жүректің күрылысы мен
қызметін анықтайды.
Ағза өзіне ғана тән пішіні, құрылысы, аткаратын кызметі, дамуы
мен организмдегі орны бар біртүтас түзіліс болып табылады.
Кейбір ағзалар өз кезегінде түрлі тіндерден түратын, күрылымы
жағынан үқсас көптеген түзілістерден қүралған. Ағзаның әрбір
осындай бөлігінде осы ағзаға тән қызметті аткаруға қажеттінің барлығы
болады. Мәселен, өкпе ацинусы агзаның кішкентай бөлігі болып
табылады, алайда онда эпителий, дәнекер тін, кантамырлардың
қабырғаларында тегіс салалы бүлшыкет тіні, нерв талшықтары бар.
Ацинуста өкпенің негізгі қызметі газ алмасу іске асырылады. Мүндай
түзілістер
ағзаның
қүрылымдық-функционалдық
бірліктері
деп
аталады.
А г з а л а р ж ү й е л е р і ж ә н е а п п а р а т т а р . Организмде біркатар
функцияларды атқару үшін бір ағза жеткіліксіз болады. Сондыктан
ағзалар жиынтыктары - жүйелер пайда болады.
41
