Оқушылардың шығармашылық бастамасын дамыту

Тәуелсіз мемлекетіміздің саяси – экономикалық, әлеуметтік даму жағдайының ерекшеліктеріне қарай бұл күнде халыққа білім беру саласы және оның әр буыны үлкен өзгерістерге ұшырауда. Қазіргі кездегі ғылым мен техниканың даму деңгейі әрбір адамдарда сапалы және терең білім мен іскерліктің болуын, жастардың белсенді, шығармашылықпен жұмыс істеуін және кеңінен ойлауға қабілетті болуын талап етеді. Сондықтан да, білім беру жүйесінің басты міндеті – ұлттық және жалпы адамзаттық құндылықтар, ғылым мен практика жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыруға, дамытуға және кәсіби шыңдауға бағытталған білім алу үшін қажетті жағдайлар жасау. Сонымен қатар жеке адамның шығармашылық, рухани және дене мүмкіндіктерін дамыту, адамгершілік пен салауатты өмір салтының берік негіздерін қалыптастыру, жеке басының дамуы үшін жағдай жасау арқылы интеллектін дамыту болып табылады.

• 
  мұғалім өз шәкіртінің басқаға ұқсайтын қасиеттерін аша білу;
  
• 
  мұғалім ой-өрісі кең, жан-жақты білімдер, өз мамандығының шебері болуы керек;
  
• 
  мұғалім үсдіксіз өз білімін өз бетінше шыңдай түсуі қажет. Ал ұстаз шәкірттеріне мына төмендегідей қасиеттерді күте білуі керек.
  
• 
  Оқушы ой-жүйесі өзінің біліміне берік болуы тиіс;
  
• 
  Оқушыда сабаққа деген құлшыныс тұрақты болғаны жөн;
  
• 
  Оқушы білімі , талғамы барлық пәнге дұрыс көзқараста болғаны жөн;
  
• 
  Оқушы білімінің тереңдігі пәнаралық байланыста болғаны тиімді.
  

Шығармашылық тұлға – бұл шығармашылыққа деген тұрақты да жоғары қызығушылығын білдіретін, шығармашылық қабілетті қалыптастырудың органикалық бірлігінде көрінетін, оған бір немесе бірнеше әрекет түрлеріне прогресивті, жеке мәнді шығармашылық нәтижелерге қол жеткізуге мүмкіндік беретін мотивациялық-шығармашылық белсенділік тән-тұлға. Бүгінгі психология, қызығушылық туыла біткен сапа емес, ол тұлғаның қалыптастырунәтижесі болып саналып, қоршаған ортамен, әсіресе, тәрбие және оқыту процесімен айқындалады деп есептейді. «Адамның әрбір даму сатысындағы психологиялық функциялары жүйесіз, автоматты, кездейсоқ түрде емес, ол тұлға бойындағы белгілі бір қызығушылықтарға, белгілі бір бағытқа бағыттап, белгілі бір жүйе арқылы әсер етеді», - деп жазды Л. С. Выготский.

• 
  жаңа педагогикалық технологияларды ендіре отырып, оқыту үрдісінде демократияландыру және ізгілендіру, субъект қатынасын қалыптастыру, сабақтағы оқушының шығармашылық ролін аттырып, еркіндігін қамтамасыз ету, сол арқылы оқушылардың даралық интеллектуалдық және шығармашылық қабілеттерін, бейімділіктерін ашу және дамыту.
  

• 
  мәселені қарастыруда қырағылық, көрегенділікті;
  
• 
  ақылдың икемдігі, ойдың орамдылығын;
  
• 
  әрекетті бағалай білуді қарастырады;
  

• 
  шығармашылықтардағы қарама-қайшылықтардың болуы;
  
• 
  әлеуметтік немесе жеке адамға деген мәнінің болуы;
  
• 
  шығармашылыққа арналған шарттардың, жағдайлардың болуы;
  
• 
  шығармашылық тұлғаның жекелік қасиеттерінің болуы;
  
• 
  нәтиженің жаңалығы;
  

• 
  шығармашылық тапсырмалар дайындауда оқылатын пәннің жеке сипатын, мазмұнын ескеру;
  
• 
  шығармашылық тапсырмалар түрлі деңгейде болуы;
  
• 
  кезекті тапсырма бұрын берілген тапсырмамен байланыста және бір жүйеде берілуі;
  
• 
  білім мен біліктерін жетілдіретіндей болуы;
  
• 
  тапсырмалардың қарапайымнан күрделіге қарай өзгеруі;
  
• 
  оқушының жеке қабілеттерін ашатындай болуы және шығармашылық дербестігін дамытатындай дәрежеде болуы керек.
  

• 
  қоғамда болып жатқан өзгерістерді танып-білуге, ғылым жаңалықтарына тұрақты қызығушылықтың пайда болуына;
  
• 
  оқу-танымдық міндеттер мен мақсаттарын орындауға талпыну;
  
• 
  білім алуға, шығармашылық жұмыстарға тұрақты қызығушылық;
  
• 
  оқушының танымдық ойлау белсенділігінің дамуы;
  
• 
  жеке тұлғаның сапалық көрсеткіші ретінде көрінетін қасиеттерінің дамуы;
  
• 
  жеке тұлғаның дербес интеллектуалдық ой-өрісінің кеңейуі;
  
• 
  тұрақты ізденімпаздық, шығармашылық іс-әрекетінің нәтижелі дамуына әсер етеді;
  

• 
  тапсырманы орындаудағы мүмкін болатын нәтижелері (нәтиженің 2-3 вариантын көрсету керек);
  
• 
  қарастырылып отырған мәсенің тарихи-мәдени нұсқалары;
  
• 
  суреттер, тапсырмалар, кесте, сызбалар;
  
• 
  оқушы іс-әрекетіндегі рефлексия бойынша тапсырмалары;
  
• 
  бақылау түрі және сабақты бағалау;
  
• 
  үйге тапсырма (әртүрлі варианттағы өзіндік жұмыс);
  
• 
  оқушыларға ұсынылатын материалдар (оқулықтар, интернет жүйесіндегі сайт, т.б.);
  
• 
  мұғалімнің сабаққа дайындалу кезеңінде пайдаланған әдебиеттер тізімі, түрлі дерек көздері;
  
• 
  өткізілген сабақты талдау формасы, сабаққа қатысқан мұғалімдер мен оқушылардың пікірлері бойынша қорытынды.