Мәтінді таңдағанда, мынадай қағидаларға сҥйену керек:
Диктант тексі мазмҧны жағынан оқушыларға тҥсінікті, тәрбиелік мӛні бар және әдеби тілдің талаптарына сай болуы керек.
Екінші, бақылау диктанты әр тҥрлі жанрдағы шығармалар ҥзінділерінен қҧрастырылуы қажет. Егер белгілеген мәтін ҥзіндісінде сӛз саны мӛлшерден аз болса, онда мәтінге мӛлшерге сӛйкестендіріп бірнеше қосымша сӛйлемдер қосуға болады.
Тоқсандар
I
II
III
IV
2-сынып
20 - 25
25 - 30
30 - 35
35 - 40
3-сынып
40 - 50
45 - 50
50 т 55
55 - 60
4-сынып
60 — 65
65 - 70
70 - 75
75- 80
Диктант мәтінінің қҧрамындағы сӛздердің бәрі оқушыларға тҥсінікті болуы керек. Егер тҥсініксіз және сирек қолданылатын емілесі қиын сӛздер ҥшырасып қалса, ондай сӛздер тҥсіндіріліп, тақтаға жазылады.
Диктант мәтінінің емле қиындығы орташа дәрежеде болады. Мәтін қҧрамындағы сӛздер, сӛз тіркестері, сӛйлем қҧрылыстары ӛтілген бағдарлама материалына сай сҧрыпталады.
Диктант мӛтінінде әрбір ӛтілген ережеге байланысты кем дегенде 2-3 орфографиялық және тыныс белгілерінің объектілері болуға тиіс.
