Парижде болған лаңкестік оқиғаға орай

Б

ұл – Іле  зенін жағалай, ұзындығы 3 

Айғайқұмның әлемге тарап кеткен даңқы 

мен дақпырты. Шындығында, Басқалқан және 

Аяққалқан тауларының ортасына орналасқан 

құмды т бенің сыры қандай? Себебі биіктігі 150 

метрлік құмды т бе жауын-шашынсыз жаз ай-

ларында күңіренген дыбыс шығарып, естушінің 

есін алады.  сіресе, құм т беден сырғып түскен 

жанның тосын үнге елтитіні соншалық, гүрілдей 

к терілген дауыс т мен ағылған құм түйіршіктерінен 

шығатынын ажырата алмайды. Айналасы күңіренген 

үнге толғандықтан  зге нәрсені айырудан қалады. 

С йтіп, әнге салған құмды т бенің кереметіне тамса-

нып, құрғақ құмның қарапайым қасиетін құдіретке 

балайды. Яғни жүздеген, бәлкім, мыңдаған жылдар 

бойы жел әсерімен жиылып, т беге айналған құм 

бір қарағанда тылсым құпияға толы қасиетті ме-

кен секілді әсер қалдырады. Естігені мен к ргенін 

қасиетке балайтын к пшілік мұндай әнші құмдардың 

жер бетінде к птеп кездесетінін ескере бермейді. Атап 

айтқанда, Қытайдың, Моңғолияның, Мысырдың, 

Африка мен Араб түбегінің ш л даласында тосын 

үн шығаратын құм шағылдар кездессе,  зендер мен 

к лдердің, теңіздер мен мұхиттардың жағалауында 

орналасқан құмды т белер гүрілге толы дыбыс 

шығарады. Сондықтан әнші құмдарды жағалау және 

ш лді деп екі топқа б леді. Біз с з еткелі отырған 

Айғайқұм жағалауда орналасқан әнші құмға жатады. 

Алайда к кіректі: «Күшті желдің ұшырып әкелуімен 

жиналған қарапайым құмды т бе неге басқа жаққа 

ұшып кетпейді?» деген сұрақ мазалайды.

Шыны керек, Айғайқұмның неліктен тосын 

үн шығаратынын әлемнің бетке ұстар ғалымдары 

анықтап, түрлі тәжірибелер жасап тастаған-ды. Тіпті  

сырғыған құмның үні рояльдің 500 герцтан 2500 

АТАМЕКЕН

мірге келгелі құлағымды түргенім, 

к зімді ашып к ргенім – атағы 

ә л е м г е   ж а й ы л ғ а н   К л с а й 

к лі. Кереметтей атау бала күнімнен бері 

қызықтырып келеді.   зім сол аймақтың 

перзенті болған соң үлкендердің тамсанып 

айтқан әсерлі әңгімелерін тыңдап, К лсайға 

құштар болып қана отыратынмын. Уақыт 

тті, есейдік, «К лсайдың» сұлулығын к збен 

к ру бақыты бұйырды.  Тау басына біткен 

таңғажайып к лдің келбеті тіптен б лек, 

зге к лдерге мүлдем ұқсамайды. Теңіз 

деңгейінен аса биікте орналасқан к гілдір 

түстегі к кжиекпен астасып жатыр. 

К лдің айналасын Тянь-Шаньнің сұңғақ 

бойлы, кербездікпен керілген шыршалары 

қоршаған. Таулы аймақ тәкаппарланып 

здігінше сыр шертеді. Жасыл кілем тәрізді к з 

жауын алған кеңістікке жайылып, маңайын 

хош иіске б леген ауамен  кеудені кере еркін 

тыныстағанға не жетсін. «Солтүстік Тянь-

Шаньнің гауһар тасы» деген атпен танылған 

таңғажайып мекен кім-кімді болмасын 

таңдандырары анық. Тау суымен бірге ішкі 

жан дүниең де тазарады. Шатқалдар, орман-

дар, біртұтас тау гүлдері  скен шалғындармен 

қоршалған к л сұлулығы сиқырымен баурап 

алады. Тау ортасындағы салқын суға бір 

түссең лезде ес жиғызып, сергітіп тастайды. 

демі мекенді алғаш к ргендер аңсары ауып 

жататыны бар. Табиғат сыйлаған сұлулыққа 

таңданбасқа болмас.

зім туған  лкені таныстырар болсам, 

К лсай к лі Алматы қаласынан 300 шақырым 

қашықтықтағы батырлар мен ақындардың 

мекені Райымбек ауданына қарасты аймақтан 

орын тепкен. Таңғажайып табиғаттың әсерін 

арттырған Жалаңаш, сонымен қатар Кіші 

Жалаңаш, Қарабұлақ, Саты ауылдары бар. 

Міне, осы ауылдардан соң 15 шақырым жерде 

керемет к лге кез боласыз.    

«К лсай к лдері» мемлекеттік ұлттық 

табиғи саябағы Үкіметтің қаулысымен 

2007 жылы құрылған. «К лсай к лдері» 

мемлекеттік ұлттық табиғи саябағының 

негізгі міндеті – орманды қорғау,  рттен 

с а қ т а у ,   о н д а ғ ы   ж а н - ж а н у а р л а р   м е н 

жәндіктердің тіршілігін зерттеу. Одан кейін 

ғана еліміздегі туризмнің дамуына үлес қосу 

негізгі міндеттердің біріне жатады.  Бұл жерде 

барлығы 150 адам жұмыс істейді. Орманды 

қорғау, қалпына келтіру, молайту, табиғи-

тарихи дүниелерін болашақ ұрпаққа сақтау 

секілді жұмыстарды атқаратын қызметкерлер 

осылар. Осындай аса жауап ты істерді 

атқаратын қорықшылардың к л кереметін 

сақтаудағы еңбегі зор. Сәнді таби ғаттың 

сымбатын сақтаумен қатар, бір кездері мо-

лынан кездесетін, қазір мүлде  азайып бара 

жатқан жабайы жан-жануарларды қор ғау, 

сақтау жұмыстары да жүргізілуде. Бұл ара-

да аң-құстың барлық түрі бар деуге бола-

ды. Мұнда жалпы хайуанаттар түрінің 226 

түрі бар. Бұғы, марал, қабылан, тауешкілер 

к птеп кездеседі. Қар барысы мен Түркістан 

сілеусінін де табуға болады. Таудың басына 

дейін  рмелегендер аюмен кезігіп қалуы да 

әбден мүмкін. Сонымен қатар тек қана таза 

суда  мір сүретін ханбалық (форель) осы суда 

мекен етеді. К пшілік қызығатын форель 

лай немесе жылы суда тіршілік ете алмай-

ды. К лсай к лінің суы әдетте – 5 градусқа 

дейін т мендейді. Ханбалықтың қылтанағы 

болмайды,  те таза балық. Біршама уақыт 

бұрын бұл маңда балық аулауға рұқсат берген 

болатын. Арнайы белгіленген орындарда, 

қармақпен ғана аулауға болады. 

Осы арада к л аймағындағы табиғи 

мұралар мен мәдени танымдық ескерт кіш-

терді де айтып  тпеуге болмас. «Таңбалы тас 

аңғары», «Ащылы тоғайдағы к не суреттер», 

аңшылардың тау-теке атып жатқандары бей-

неленген тастар, ағаштан қиылып салынған 

үй. Жалпы айтқанда, жұмақ мекеннің жауһа-

рын арттыратын тарихи жәдігерлердің ізі бар.   

Ұ л т т ы қ   с а я б а қ т ы ң   н е г і з г і   м і н д е т і 

отандық туризмді дамыту болғандықтан 

саяхатшыларға ыңғайлы үш туристік бағыт 

бар. Сәні мен сымбаты артқан мекенде 

суретке түсіп, қайыққа мініп, қаумалаған 

қарағайдың ішімен жүріп, майсаның үстінде 

жатып демалғанға не жетсін. Демалуға кел-

гендер  зімен бірге үйшатырын ала жүреді 

болмаса жергілікті орманшылардың үйін 

жалдап демалысын жалғастырады. Қалың 

қарағайдың қоршауындағы К лсай к лін 

к ргендердің шаршауға мүмкіндігі болмайды. 

Табиғи саябақ әсемдікпен әсер берер 

үш к лден құралған. Жоғарғы К лсай жер 

деңгейінен 3000 метрге жуық, орта К лсай 

2600 метр, ал т менгі К лсай 2130 метр 

биіктікте орналасқан. Т менгі К лсайдың 

су айдыны басқаларына қарағанда үлкен. 

К лдердің табиғаты әсем, тау шатқалына 

к рік беріп тұрғандай.  Т ңірегін шыр-

ша, қарағай, қайың, т.б. тау ағаштары мен 

шалғындары к мкергендігі қайталанбас 

ғажайып! Бұл керемет к рініс сыйлаған 

к лдер Күнгей Алатауының Күрметі және 

Саты асуларынан бастау алатын кішігірім  су-

лардан пайда болған.   рқайсысын жаяу ара-

лап, таза ауа, тамаша табиғатта тыныстаған 

қандай керемет. Екінші к лдің к лемі бірінші 

к лге қарағанда үлкендеу. Жоғары К лсай 

мен орта К лсайдың арасы жаяу жүрген 

адамға 1,5 сағаттық жол. Одан әрі жүрсеңіз 

үшінші к л бар. Оның к лемі басқалардан 

кішірек. Бұл екеуінің арасы 30-40 минуттық 

жол. Одан әрі бір сағаттай жүрсеңіз Қазақстан 

мен Қырғызстан арасындағы асу. Дәл осы 

жерде шекара сызығы сызылған. Одан әрі 

Ыстықк л к рініп жатыр.   

Осы арада К лсайдың к ркін одан әрі 

арттырып, ғажайыпқа б леген тағы бір 

Қайыңды к лі бар. Бұның да сұлулығы 

К лсайдан кем емес. Бұл керемет к рініс екі 

к лден құралған. Бірі шағын, екіншісінің 

к лемі үлкен. К л ортасында қарағайлар  сіп 

тұрғандығы  –табиғаттың тұнған сұлулығы. 

Мұнда таудың бір жақ беті түгел бүлдірген. 

Қарақат та бар. Сол маңның тұрғындары 

жемістің түр-түрінен ауыз тиіп, тәттілікке 

тамсанып жатады. Мұнда қыдыруға келетін 

адам саны К лсайға қарағанда аз. Сондықтан 

емін-еркін ойнап, есте қалардай әсер алуға 

болады. 

Қазақ жерінде мұндай табиғаты к ркем 

жер к п. Соның барлығын к зіңмен к ріп, ау-

асымен тыныстай білсең,  мірдің бар рақа тын 

сезінгендей күй кешесің.  з жеріңнің кереметін 

сезіне білген адамға бұдан асқан бақыт жоқ 

шығар. Жұмақ мекенге деген жарнама жағы 

жоқтың қасы болса да шетелден ағылып 

жатқан қонақтар саны к п. Саны жыл санап 

артатын шетелдіктер бір к руге арман еткен де 

осы К лсай к лі. Таза табиғатты, табиғилығы 

бұзылмаған інжу-маржанды к ру қызық 

әрине. Шетелдіктерді түр-түрімен танылған 

сімдіктер, к л ортасындағы қарағай, адам 

аяғы баспаған тастар құштар етсе керек. Бірақ 

осыған лайық болардай сервистік қызмет мәз 

емес к рінеді. Сондықтан тамаша табиғатта 

демалысты сәтті  ткізу әзірше әркімнің  зіне 

байланысты болып тұр. Табиғат тамашалауға 

к рсетілер қызмет алдағы уақытта жақсарар 

деген үміт бар. Жергілікті тұрғындар үйлерін 

қонақүйлерге айналдырып, жабдықтауда. 

йтсе де, К лсай к лдерін туризм орталығы 

ретінде дамытудың үлкен жобасы керек-ақ. 

Бұл жоба аясында жол жасалып, жергілікті 

тұрғындар туристерге қызмет к рсетуге 

оқытылып, жаңа заманға сай туристік кешен 

бой к теріп, ойын-сауық орталығы ашылуы 

әзірге арман ғана, қыста шаңғы орталығы 

салынса, бұл  ңір қыста да туризм орталығы 

болар еді. Бұл жерлерге болашақта тарихи 

тағылымдық сапарлар да ұйымдастыруға бола-

ды деп ойлаймыз.

герцқа дейінгі аралықты қамтитын жуан дыбысы 

ширек секундқа ғана созылатынын анықтаған. Тағы 

бір ерекшелігі құмнан шыққан гүріл 10 шақырымға 

дейін естіледі. Яғни құмның құпияға толы сырлы 

әуені шалғайға талып жетеді. Жер бетіндегі әнші 

құмдарды зерттеген ғалымдардың бәрі де шығатын 

тосын үн құрғақ кезде, әсіресе, жауынсыз жазда 

анық естілетінін дәлелдеген. Себебі құрғақ құм 

түйіршіктерінің  зара үйкелуінен шығатын дыбыс-

тың тазалығы, қанықтығы зерттеушілерді тәнті еткен.

Дегенмен, Алтынемел ұлттық табиғи паркінің 

аумағында жатқан Айғайқұмның қашан пайда 

болғанын айту қиын. Бірақ миллиондаған құм 

түйіршіктерінің 150 метрлік биіктіктегі т беге 

жиналуына ғасырлар керектігін к рген адам оңай 

ұғынады. Басқалқан және Аяққалқан тауларының 

ортасындағы қылтаға үйілген құмды т бені жел екі 

жақтан үйіре соғып, қайтара к теріп тастайтындай. 

Себебі егер жел бір бағыттан ғана соғатын болса 

Айғайқұм не батысқа, не шығысқа қарай жылжиты-

ны анық. Ол жайында болжам к п. Соның бірі құмды 

т бе Іле  зенінен шыққан қайраң құмнан  скенін 

айтады. Егер жел соғуын тоқтатпаса, Іленің құмы та-

усылмаса Айғайқұмның биіктігі Аяққалқан тауынан 

да асып кететінін кейінгі ұрпақ к реді. Бұның бәрі 

долбар ғана.

Бәлду-бәлду бәрі  тірік деуге келмес. Аңыздың 

түбі ақиқат екендігін ескерсек, ел ішінде жүрген 

ертегідей әңгімелер тыңдаушыны елеңдетеді. Шы-

нында, Айғайқұм турасында алуан түрлі аңыз, 

сантүрлі оқиға айтылады. Тосыннан шығатын үнді 

жын-шайтанның дауысы екен деушілер де, осы 

ңірде  мір сүріп, ел мен жердің амандығы үшін мерт 

болған батырлардың рухы дауыстап тұр дейтіндер 

де табылады. Тіпті Шыңғыс ханның байлығы мен 

бейіті к мілген деген сыбыс та сусылдайды. Бірақ 

осындай аңызға бергісіз әңгімелердің ішінде естушіні 

таңғалдыратын тағы бір әңгіме бар. Жергілікті 

халықтың аузында жүрген бұл әңгіме былай  рбиді.

Кеңес Одағының тұсында Айғайқұмның құмын 

құрылысқа пайдаланбақ болған біреулер үлкен жүк 

к лігімен Басқалқан мен Аяққалқан тауының аты-

рабына аттанады. Екі аралықты оңай бағындырған 

әумесерлер құмды к ліктің бортына жылдам тол-

тырып, кері қайтады. Алайда 15 шақырым жүрген 

соң құмның түгелдей сусып т гіліп қалғанын к реді. 

Тіпті бір түйіршігі де қалмаған. Сосын қаппен 

тасымақ болғандар бұл әрекеттерінің де бос әурешілік 

екенін білген. Уақыт  те келе бұл оқиға ұмытылады, 

ел ішінде анда-санда айтылып, сараң құлақта 

сақталады. Яғни Айғайқұмның құмы сол жерден  зге 

жаққа бармайтынын жергілікті халықтан  зге ешкім 

білмейді. Құдды магниттеліп қойғандай ешкім әкете 

алмайтын құмның  з жерінен айырылмайтын адал 

қасиеті кім кімді де таңғалдырады. К пшілік құмның 

әуеніне к ңіл аударғаны соншалық оның осындай 

да қасиеті бар екендігін ескермейді немесе білмейді. 

Шыны керек, тосын әуенді зерттеп, дыбыстың 

үндестігін анықтап жүрген ғалымдардың  зі бұған 

к ңіл б лмеген. Ал мұндай ерекшелікті туып- скен 

жеріне деген сағынышы ерекше құмның адалдығы 

деп білген ж н. Керек десеңіз, жас ұрпақтың тәрбие-

сіне пайдаланып, к рнекі құрал ретінде танысты-

рудың еш әбестігі жоқ. Идеология саласында еңбек-

тенген мамандар үшін Айғайқұмның айтар ойы, 

берер ғибраты бар.

Қазір елімізде туризм саласын дамытудың жаңа 

бағдарламасы қабылданып, жаңаша сипатта жұмыс 

істеуде. Яғни табиғаты к ркем, адамдарының 

дүниетанымы ерек, халқының тыныс-тіршілігі үлгі-

негеге толы Қазақстанның әрбір  ңірі к рем деген 

адам үшін таптырмас мекен, ғибратты  лке санала-

Айғайқұмды  леңге қосқандар бар шығар, бірақ әдемі 

суреттеп, керемет жырлапты дегенді естімедік.

Елімізде табиғат кешенін, археологиялық және 

тарихи-мәдени ескерткіштерді, сирек кездесетін 

және жойылып бара жатқан  сімдіктер мен жану-

арларды сақтау мақсатында ұлттық табиғи парктер 

мен қорықтар жұмыс істейді. Алматы облысында 

бес парк, екі қорық бар. Солардың бірі, 1996 жылы 

құрылған «Алтынемел» мемлекеттік ұлттық табиғи 

паркі. Айғайқұм  з қамқорлығына алған қорықтың 

аумағында Бесшатыр, Қатутау секілді к рушісін 

еліктірер әсем жерлер бар. Оның бірі археологиялық 

кешен саналса, екінші құдіреттің күшімен, жел мен 

күннің әсерімен сұлу да сұсты кейіпке енген табиғат 

тамашасы. 520 гектар аумақты алып жатқан «Алтыне-

мел» мемлекеттік ұлттық табиғи паркінің ең ерекше 

жәдігері – Айғайқұм.

Табиғатының к ркемдігімен, орналасу ретімен, 

тосын дыбыс шығарып, сыршыл әуенге салуымен 

ерекшеленетін Айғайқұмға жылына мыңдаған де-

малушы келіп, құмды т бенің қасиетін жақыннан 

танып кетеді. Олардың басым б лігі шетелдіктер. 

з отандастарымыз жаз кезінде, еңбек демалысына 

шыққанда к птеп келеді. Расында, отандық туризмді 

дамытсақ, ішкі байланысты нығайтсақ, к рікті жер 

мен сұлу мекендерді к руге асыққан отандастардың 

саны арта түсері анық. Шыны керек, құмды т бенің 

басына шығам деген адамның алқынбай жетуі қиын. 

Тіп-тік, қыр жолдың тайғанақтығын тағы қосыңыз, 

бәрібір, Айғайқұмның биігіне алқынып жетесіз. Осы-

ны жақсы білген к пшілік: «Кімде-кім таудың басы-

на қиналмастан жететін болса, сол адамның асқақ 

арманы орындалады, ал жете алмаған адам күнәһар 

болады» деген соқыр сенімді ойдан шығарған. 

Расында, кімнің күнәһар, кімнің тақуа екендігін 

бір Алла біледі, сондықтан ондай жел с зге к ңіл 

аударудың қажеті шамалы. Алғаш рет, аңсап жеткен 

адам Айғайқұмның етегінде  зінің күнәлі екендігін 

естігенде нендей күйде болатынын ойлаңызшы. 

Сондықтан ондай-ондай ауыр с зді айтқанша, 

құмның тартылыс күшінің сырын таныстыру бәріміз 

үшін қай жағынан алғанда да пайдалы болмақ. Себебі 

алыстан ат арытып жеткен жолаушы  зара үйкелістен 

бойына адалдықты сіңірген құм түйіршігінен ой 

түйіп, үлгі алса, к ңілін үміт тербеп жүрген жанды 

қуанту да бір насихат. Жылына түсетін табысын 

есептемегеннің  зінде осындай к ркем жерді, к рікті 

табиғатты к рген жан жүрген жерінде айта жүрері 

белгілі. Сол арқылы әуені к кіректі тербеген Айғай-

құмның даңқы алысқа жетіп, мұхит асары анық.

Тағы бір қисынды ойға тоқталсақ, Шыңғыс хан 

мен сенімді серіктері жерленген-мыс деген с зді 

осы  ңірдің жұртшылығы жиі айтады. Егер ондай 

болса осы уақытқа дейін неге ашылмады? Қаһарлы 

ханның сүйегін іздеушілер неге к ңіл аудармады? 

Қалай болғанда да шешуі қиын жұмбақ к п. Елдер 

мен мемлекеттерді, таулар мен шыңдарды, қалалар 

мен қоныстарды,  зендер мен к лдерді  з зама-

нында бағындырған Шыңғыс ханды қанішер, дүлей 

күштің иесі деп к рсету кеңестік идеологияның 

басты мақсаты болғанын ескерсек, ханның бойын-

да қырық кісінің ақылы барлығын жоққа шығара 

алмаймыз.  зінің қабірін жасырып, тығып кеткен 

ұлы қолбасшының әрекетін ақылдылықтың бір 

түрі деп есептесек, оған соны ұқтырған тылсым 

күштің барлығын да ескеруге тиіспіз. Яғни қабірін 

тонайтындардың шығатынын Темірші жақсы 

ұғынған. Сол себепті, ел естіп, к з к рмеген ме-

кенге бейітін салдырып, оның үстінен жылқы 

үйірін айдап  ткен, мәйітті қойғандарды түгелдей 

жебеге жалындырған дегенге саятын аңыздың 

ақыры қандай бо ларын бір Жаратқан біледі. Бірақ 

біздікі де болжам. Оның рас- тірігін анықтау уақыт 

еншісіндегі нәрсе.

Қалай болғанда да, Айғайқұмның әуені не 

айтатынын біз анықтай алмаспыз. Оның сыры-

на үңілсек, ғасырлар мен замандарға б лінген 

уақыттың жылдам  тетінін, адамның ғұмыры қысқа 

екендігін, жақсылық пен жамандықтың тартысы 

толастамайтынын, әділдік пен әділетсіздік  зара 

қырқысатынын, сапарға шыққан жолаушының 

ізін қар басып, жел ұшыратынын, тасқа қашалған 

суреттің сыны кетіп, сұры қашатынын, бұл 

дүниедегінің бәрі де  тетінін, тірінің семіп,  лгеннің 

қурайтынын, рухтың ұшып, жансыздың қалатынын, 

түптің түбінде мылқаудың да тілі шығып, сарқылмас 

зеннің де таусылатынын күрсініске толы әуенге са-

лып шырқайтынын байқағандай боламыз. Анығын 

тап басып айту қиын, себебі, бұл да болжам.

Айналасына ақсұр түсті нұр таратып, к кжиекте 

қарауытқан таулардың ортасында әуезді әуен 

шырқаған Айғайқұмның сыршыл уілі осылай 

дейді тың даған жанға. Барып, к ру, тыңдап, айту 

баршаның арманы.

Құралбек С БИТОВ,

Мәди АЛЖАНБАЙ

Алматы облысы

ды. Сондықтан қолымызда тұрған алтынымыздың 

қадірін жақсы біліп, оның насихатын, нарықтың 

тілімен айтқанда жарнамасын жақсылап жасауымыз 

керек. Бұл заман талабы. Шындығында, туризм бір 

мемлекетті асырап, бюджеттік қорын толтыратын 

сала. К ршілес Қырғыз елі Ыстықк лмен күн к ріп 

отырғаны жасырын емес. Сондықтан Айғайқұмның 

сырлы да мұңлы үнімен қатар, алысқа ұзамайтын 

адалдығы мен аңызға бергісіз қасиеті барлығын 

жеткізуіміз керек-ақ. Сол арқылы қазақ даласының 

бір түйіршік құмының  зі туған жерден бас тартпай-

тынын, алысқа кетпейтінін  лең-жырға қосып жыр-

лауымыз керек. Ақындардың құлағына алтын сырға, 

Аспанда шөкімдей бұлт жоқ. Айналасындағы көктемгі көкпеңбек әлемнің 

етегін ала жатқан айдаһар жон құмның әрбір талын тербеген желдің уілі 

кейде өмірдің өткінші екенін біліп, жастық шақтың көзді ашып-жұмғанша 

өте шыққанына күңіренген қартқа, ботасынан тірідей айырылып, көзінен 

жасы төгілген боздаған аруанаға, айналаны көз түрткісіз түнекке түсіріп, орай 

да борай соққан қарлы боранға, борасынды күні қойлы ауылдың маңына 

келіп, тұмсығын толған айға соза ұлыған ит-құсқа, көз ұшында көкті тіле 

зымыраған аэроұтқыр ұшақтың түсініксіз де қорқынышты гүріліне, бауыр 

етін жылытар бала көрмей күрсінген Ананың көңіліне ұқсап кетері анық. 

Қалай болғанда да, жазық далаға тұнған тыныштықты дүр сілкіндірер тыл-

сым дыбыс тыңдаушысын бейжай қалдырмайды. Оны естіген өзекті жанның 

көкейіне үрей кіріп, түсініксіз әлемнің тілін тапқысы келеді.

Алматы облысы әкімдігі өңірдегі туризмді дамытуға айрықша көңіл бөліп келеді. Бұл орай-

да нақты іс-шаралар қабылданып, көптеген маңызды жайттарға көңіл бөлінуде. Жетісудың 

табиғаты көркімен көз тартады. Өлкедегі Шарын шатқалы, Айайқұм, Көлсай және т.б. 

ғажайып сұлу жерлер туризмге сұранып тұрғаны сөзсіз. Облыстың бұл бағытта қолға 

алған жобалары өңірдің көрікті жерлерін әлемге таныта түседі деген ойдамыз. Осы ретте 

оқырмандар назарына Жетісу жерінің табиғаты жөнінде мақалалар ұсынып отырмыз. 

СЫРШЫЛ 

СЫРШЫЛ 

әуен құпиясы

Жетісудың таңғажайыптары

Жетісудың таңғажайыптары

12

№46 (1304) 

19 – 25 қараша

2015 жыл

АНА ТІЛІ

ФОТО: ҚАС-ҚАҒЫМ СӘТ 

Бұл суреттерді 

түсірген белгілі 

фототілші Советбек 

Мағзұмов 1948 

жылы Қарағанды 

облысы,   Жез  ді 

ауданы, Бай қоңыр 

ауылын да  дүниеге 

келді. 

Алғашқыда  

аудандық газетте 

қызмет атқарды. 

Кейін  ҚазМУ-дің 

журналистика 

факультетін 

бітірді. ТАСС-

ҚазТАГ-тың Тың 

облыстарындағы 

фототілшісі болды. 

Фотосуреткердің 

қажырлы еңбегі 

«Еңбектегі ерлігі 

үшін», «Тың және 

тыңайған жерді 

игергені үшін» 

медальдарымен 

аталып өтілді. 

Журналистика 

ардагері «ҚР 

Мәдениет 

қайраткері», 

«Қазақстанның 

Құрметті 

журналисі», 

«Қазақстан 

Журналистер 

одағы сыйлығының 

лауреаты» 

секілді атақ-

дәрежелердің 

иегері. 

С. Мағзұмов 

қазіргі таңда 

«Нұр-Медиа» 

ЖШС-на қарасты 

«Айқын», «Литер» 

газеттерінің  

Астанадағы 

фототілшісі. 

ӨНЕР-ҚАНАТ

Құрылтайшы және шығарушы: 

«ҚАЗАҚ ГАЗЕТТЕРI» 

Жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiгi

Бас директор – 

Редакторлар кеңесiнiң төрағасы 

Жұмабек КЕНЖАЛИН

қабылдау бөлмесi 394-42-90 

жарнама бөлiмi 394-41-27

kaz_gazeta@mail.ru

www.kazgazeta.kz

Бас редактор 

Самат ИБРАИМ

Бас редактордың 

бiрiншi орынбасары 

Нұрперзент ДОМБАЙ

Бас редактордың 

орынбасары 

Дәуіржан ТӨЛЕБАЕВ

Бөлiм редакторлары:

Ақбота ИСЛӘМБЕК – Тіл мәселелері және мәдениет

Бағдагүл БАЛАУБАЕВА – Білім және ғылым

Нұрлан ҚҰМАР – Әлеумет және ақпарат

жүктеу/скачать 20,39 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: