Пунктуациясы

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 
 
Негізгі әдебиет: 
1.  Қыдырниязова  А.Б.  Орфография  және  тыныс  белгілері:  Оқу-
әдістемелік құрал. –Астана: Фолиант, 2008. –184 б. 
2.  Мұсабекова  Ф.  Қазіргі  қазақ  тілі  пунктуациясы.  –Алматы:  «Ана 
тілі», 1991. –128 б. 
3.  Орфографиялық  сөздік  /Құраст.:  Н.Уәлиұлы,  А.Фазылжанова, 
Қ.Күдеринова, Ғ.Әнес. –Алматы: Тіл білімі институты, 2007. –480 б. 
4.  Орфографиялық  сөздік  /Алтыншы  басылым.  Құраст.:  Н.Уәли, 
Қ.Күдеринова, 
А.Фазылжанова, 
Ж.Исаева, 
Н.Әміржанова, 
А.Әмірбекова. –Алматы: «Дәуір» баспасы, 2013. –720 б. 
5.  Сайрамбаев  Т.,  Сағындықұлы  Б.  Құрмалас  сөйлемдер  жүйесі:  Оқу 
құралы. – Алматы: Қазақ университеті, 2007. –120 б. 
6. 
Сыздықова  Р.  Емле  және  тыныс  белгілері.  Өңделіп, 
толықтырылған. 3-басылым. –Алматы: «Рауан», 1996. –288 б. 
 
Қосымша әдебиет: 
1. Әміров Р.С., Әмірова Ж.Р. Жай сөйлем синтаксисі. –Алматы, 1996 
2.  Балақаев  М.  Қазіргі  қазақ  тілі  (Сөз  тіркесі  мен  жай  сөйлем 
синтаксисі). –Алматы: «Ана тілі», 1992. –247 б. 
3. Балақаев М., Сайрамбаев Т. Қазіргі қазақ тілі: Сөз тіркесі мен жай 
сөйлем  синтаксисі.  Өңделіп  және  толықтырылып,  4-басылуы. 
Оқулық. –Алматы: «Санат», 2003. –240 б. 
4.  Есенов  Қ.  Құрмалас  сөйлем  синтаксисі:  Жоғары  оқу  орындары 
студенттеріне арналған оқу құралы. –Алматы: «Білім», 1995. –136 б. 
5.  Қазақ  тілінің  орфографиялық  сөздігі:  50000  сөз.  Өңделіп, 
толықтырылған. 4-басылым. –Алматы: Дайк-Пресс, 2001. –464 б. 
6.  Қалиев  Ғ.  Тіл  білімі  терминдерінің  түсіндірме  сөздігі.  –Алматы: 
«Сөздік-Словарь», 2005. –440 б. 
7.  Қордабаев  Т.  Қазақ  тіліндегі  құрмалас  сөйлемдер  синтаксисі  (оқу 
құралы). 2-басылуы. –Алматы: «Санат», 1995. –176 б. 
8. Оралбаева Н., Абылақов Ә. Қазақ тілі. –Алматы, 1992. –141 б. 
9.  Салқынбай  А.,  Абақан  Е.  Лингвистикалық  түсіндірме  сөздік.  –
Алматы: Сөздік-Словарь, 1998. –304 б. 
10. Томанов М., Сайрамбаев Т. Қазіргі қазақ тіліндегі қыстырмалар. –
Алматы, 1983 
11.  Томанов  М.,  Сайрамбаев  Т.  Қазіргі  қазақ  тіліндегі  қаратпалар.  –
Алматы, 1984 

 
206 
12.  Шаяхметова  М.Х.  Қазіргі  қазақ  тіліндегі  сөйлемнің  бірыңғай 
мүшелері. –Алматы, 1980 

 
207 
ҚЫСҚАРТЫЛЫП АЛЫНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 
 
Ж.А. – Ж.Аймауытов 
Ш.А. – Ш.Айтматов 
Ы.А. – Ы.Алтынсарин  
К.А. – К.Аханов 
Т.А. – Т.Ахтанов 
Д.Ә. – Д.Әбілев 
М.Әуб. – М.Әубәкіров 
М.Ә. – М.Әуезов 
А.Б. – А.Байтұрсынов 
Ж.Ж. – Ж.Жабаев 
І.Ж. – І.Жансүгіров 
Қ.Жұм. – Қ.Жұмаділов 
Д.И. – Д.Исабеков 
С.И. – С.Исаев 
Т.К. – Т.Кәкішев 
Қ.К. – Қ.Кемеңгерұлы 
З.Қ. – З.Қабдолов 
А.Қ. – А.Құнанбаев 
Б.М. – Б.Майлин 
М.М. – М.Мақатаев 
С.М. – С.Мұқанов 
Ғ.М. – Ғ.Мұстафин 
Ш.М. – Ш.Мұртаза 
Ғ.Мүс. – Ғ.Мүсірепов 
Б.Н. – Б.Нұржекеұлы  
Ә.Н. – Ә.Нұрпейісов 
Ә.Нұрш. – Ә.Нұршайықов 
С.С. – С.Сейфуллин 
М.Сүнд. – М.Сүндетов 
Р.С. – Р.Сыздықова 
Р.Тоқт. – Р.Тоқтаров 
С.Т. – С.Торайғыров 
Ә.Х. – Ә.Хасенов 
С.Ш. – С.Шаймерденов
 

 
208 
Мазмұны 
Алғы сөз .................................................................................................... 3 
І БӨЛІМ. ОРФОГРАФИЯ ........................................................................ 4 
Қазақ орфографиясының принциптері ................................................... 4 
Әліпби ........................................................................................................ 7 
Қазіргі қазақ емлесінің ережелері. Дауыстылардың жазылуы .......... 10 
Дауыссыздардың жазылуы .................................................................... 15 
Бірге жазылатын сөздер ......................................................................... 23 
Бөлек жазылатын сөздер ........................................................................ 28 
Дефис арқылы жазылатын сөздер ......................................................... 31 
Шылау және одағай сөздердің жазылуы .............................................. 36 
Қосымшалардың жалғануы ................................................................... 39 
Бас әріптің қолданылуы ......................................................................... 46 
Тасымал ................................................................................................... 51 
Өздік жұмыс тапсырмалары .................................................................. 55 
Орфография бөлімі бойынша тест тапсырмалары .............................. 69 
ІІ БӨЛІМ. ПУНКТУАЦИЯ .................................................................... 79 
Тыныс белгілері туралы жалпы түсінік ............................................... 79 
Нүкте, оның қойылатын жерлері .......................................................... 83 
Сұрау белгісі, оның қойылатын орындары .......................................... 89 
Леп белгісі, оның қойылатын орындары ............................................. 93 
Көп нүкте, оның қойылатын орындары ............................................... 97 
Тыныс белгілерінің қабаттаса қолданылуы ....................................... 100 
Үтір, оның қойылатын орындары ....................................................... 104 
Қаратпа сөздердің тыныс белгілері .................................................... 108 
Қыстырма сөздердің тыныс белгісі .................................................... 111 
Одағайлардың тыныс белгілері ........................................................... 116 
Айқындауыш сөздердің тыныс белгілері ........................................... 119 
Бірыңғай мүшелердің тыныс белгісі .................................................. 122 
Құрмалас сөйлемдердің тыныс белгілері ........................................... 127 
Нүктелі үтір, оның қойылатын орындары ......................................... 132 
Жақша, оның қойылатын орындары .................................................. 136 
Қос нүкте, оның қойылатын орындары .............................................. 143 
Тырнақша, оның қойылатын орындары ............................................. 149 
Сызықша, оның қойылатын орындары .............................................. 153 
Бастауыш пен баяндауыштың арасына қойылатын сызықша ......... 158 
Жалпылауыш сөздердің тыныс белгілері .......................................... 163 
Құрмалас сөйлемдерге байланысты қойылатын сызықша ............... 165 

 
209 
Төл сөздің тыныс белгілері ................................................................. 168 
Өздік жұмыс тапсырмалары ................................................................ 177 
Пунктуация бөлімі бойынша тест тапсырмалары ............................. 191 
Орфография бөлімі бойынша тест тапсырмаларының жауаптары . 204 
Пунктуация бөлімі бойынша тест тапсырмаларының жауаптары .. 204 
Пайдаланылған әдебиеттер ................................................................. 205 
Қысқартылып алынған әдебиеттер ..................................................... 207 

 
210 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ерғалиев Қуаныш Советұлы 
 
ҚАЗАҚ ТІЛІНІҢ ОРФОГРАФИЯСЫ МЕН ПУНКТУАЦИЯСЫ 
 
Оқу құралы 
 
 
 
 
 
Басуға 02.07.2016 ж. қол қойылды. 
Форматы 70x100 1/16. Кітап-журнал қағазы. 
Көлемі шартты 8,4 б.т. Таралымы 500 дана. Бағасы келісім бойынша. 
Тапсырыс № 0788 
 
 
Ғылыми-баспа орталығы 
Павлодар мемлекеттік педагогикалық институты 
140002, Павлодар қаласы, Мир көшесі, 60 
e-mail: rio@ppi.kz