Дәстүрлі аймақтық ғылыми-әдістемелік конференция материалдары



Pdf көрінісі
бет21/48
Дата31.12.2016
өлшемі5,5 Mb.
#845
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   48
частью  материала  по  новой  теме,  составили  к  ней  план,  который  помог  ознакомить  друг 
друга новыми знаниями (используя метод делегирования).  
Помимо всего прочего, групповые занятия "дисциплинируют", так Вы чувствуете, что 
связаны  с  группой  людей  и  участвуете  в  общем  беспрерывном  процессе  обучения,  как  в 
плане учебной программы, так и в плане расписания.  
Я считаю,  что  такие  задания  способствуют  тому,  что  учащиеся  на уроке  делают 
наблюдение,  анализ,  и приходят  сами  к заключению  и делают  выводы.  Я тоже  согласна 
с подтверждением  исследований,  что  дети  учатся  эффективнее  и их интеллектуальные 
достижения  выше,  при  условии  активного  их вовлечения  в обсуждения,  диалог 
и аргументацию. Таким образом, вооружение детей навыками и качествами, необходимыми 
для  жизни  в XXI  веке  и в последующих  веках,  является  важным  и стимулирующим  делом 
для педагогов, которое не может быть так просто проигнорировано. Дети должны развивать 
критическое  мышление  и навыки  исследования,  которые  позволят  им участвовать 

158 
 
эффективно и благополучно в более широких коммуникативных процессах, к которым у них 
имеется увеличивающий доступ. 
На практике  и дальше  хочу  обучать  детей  критически  мыслить.  Буду 
совершенствовать методы и приемы, развивающие критическое мышление. 
 
 
ӘОК37.013.2 
 
АЙМАҚТЫҚ  БІЛІМ  МЕКЕМЕЛЕРІНДЕ  ИННОВАЦИЯЛЫҚ  ӘДІСТЕР  МЕН  ОҚУ  
ФОРМАЛАРЫН  ПАЙДАЛАНУ 
 
Қоқанова Гүлаим  Ешекеевна 
Жалғызағаш  орта  мектебінің қазақ  тілі  мен әдебиет  пәнінің  мұғалімі,  
Алматы  облысы, Ескелді ауданы 
 
ХХІ  ғасырдың  жан-жақты  зерделі,  дарынды  талантты  адамын  қалыптыстыру  
бағытындағы  білім  беру  мәселесі  мемлекетіміздің  басты  назарында. 
Әрбір  мемлекеттің  болашағы  мектебінде  шыңдалады.  Ертең  осы  елге  ие  болып,  
тізгін  ұстар  азаматтар  – бүгінгі  мектеп  оқушысы  болғандықтан,  Қазақстандық   барлық  
мектептерде  үлгі  болуға  тиісті  қазақ  тілінде  оқытатын  мектептердің  бүгінгі  жайы,  даму  
бағыттары,  келешегінің  көкжиектері  бүкіл  қоғамның,  мемлекеттердің  назарында. 
Бүгінгі    танда    елімізде    оқыту    мазмұны  заман    талабына    сай    жаңартылып,  
толықтырылып  жаңа   буын  оқулықтары   қолданысқа  енгізілу   үстінде. Жаңа  оқулықтар  
көп 
деңгейлі, 
интеграцияланған, 
дамыта 
оқыту 
жүйесі 
қағидаларына  
сәйкестендірілгендігімен ерекшелінетіні белгілі. Демек, оқулық құрылымы  өзгеріс  енгізіліп,  
ұлттық  дүниетанымға  лайықталып  жасалып  отырған  тұста  бастауыш  сынып  мұғалімі  
үшін  жаңаша  оқыту  технологияларын  осы  оқулықтарға  сәйкестендіру  шығармашылық  
ізденісті  қажет  етеді. 
Қазақстан 
Республикасының 
2011-2020 
жылдардағы 
дейінгі 
білім 
беру  
тұжырымдамасының  негізгі  мақсаты  білім  беру  жүйесінің  барлық  деңгейінде  қоғамның  
талаптарына    сәйкес    білімді,    кәсіби    біліктілігі    жоғары    тұлғаны   тәрбиелейтін    бәсекеге  
қабілетті    білім    негізін    қалыптастыру.  Бүгінгі  таңдағы  ұстаздардың  міндеті    мемлекет  
дамуына  жауапкершілік  жүгінің  салмағын  сезінетін  нарық  жағдайында  сынаққа  төтеп  
беретін,  коммуниктивті,  функционалды  шәкірт  дайындау.  Қазіргі  заман  талабына  сай  
пән  мұғалімі  ғана  болу  аз,  мұғалім-ұстаз, инноватор,  иннотехник  болуы  тиіс. 
Мұғалім    иннотехник  (инновациялық    технологияларды    жетік    меңгерген    педагог) 
дәрежесіне  көтерілу  үшін  инновациялық  технологияларды  меңгеру  керек,  содан  кейін  
пән  бойынша  қандай  тарауға,  не  тақырыпқа  пайдалану  тиімді  деген  зерттеу  жүреді.  
Яғни,  әрбір  инновациялық  технологияларды  меңгереді,  содан  кейін  меңгерген  
технологияларды апробациядан (сабақ  барысында  қолдану) өткізеді, мұғалім  талдау  жасай  
отырып,    қандай    тарауға    немесе    тақырыпқа    сай    тиімді    технологияны    таңдайды.    Бір 
сабақтың    барысында    бірнеше    технологияны    кезекпен,  тиімді,    оқушыны    жалықтырмай  
жүргізуге    болады.  Мұғалім    оқушының    табиғи    дарын,    қабілетін   ашу    жас    ерекшелігін  
ескере  отырып,  технология  элементтерін  тиімді  пайдалана  алу  керек. 
Білім    беру  сапасын  жақсартудың    бірден    бір    жолы  –  жаңа  педогогикалық  
технологияларды  қолдану. 
Қазіргі    қоғамдағы    мұғалім  –  жеке    көзқарасы    бар,  соны    қорғай    білетін    жігерлі  
тұлға, зерттеушілік, ойшылдық, шығармашылық қасиеті бар, әрі  оқушысын  осы  қасиеттері  
арқылы  өз  бетінше  оқып, ізденіп  кеңейтілген  білім  алуга  үйрете  алатын  маман  болу  
керек. 
Сабақ-ұстаздың    көп    ізденуінен,    көп    еңбектенуінен    туатын    педогогикалық  
шығарма.  Ал  осы «шығарманы»  алдында  отырған  оқушыларға  игерту  де  оңай  шаруа  

159 
 
емес.  Ол  үшін  мұғалімнің  біліктілігі,  іскерлігі,  көптеген  әдіс  тәсілдерді  қолдана  білу,  
айтқанын  оқушы  жүрегіне  жеткізе  алатындай  шешендігі,  шебер  ой  өрнегі  болуы  керек. 
Сабақ  үстінде  небір  күрделі  қиындықтар,  оқыс  әрекеттер  кездеседі.  Шебер  ұстаз  
соның  бәріне  төтеп  беріп,  ешқандай  әрекетке  жол  бермей  сабақ  үрдісін  түрлендіріп  
отырады.    Бүгінгі    таңда    озат    педагог-ғалымдар,    тәжірбиелі    мұғалімдер    ойлап    тапқан  
сабақты  түрлендіре  өткізудің  неше  түрлі  жаңа  тәсілдері  жеткілікті. 
Қазақстанда  да  Қазақстандық  мектептер  үшін  оқыту  технологияларын  дайындау  
мәселесімен    айналысып,    ғылым    мен    практиканы    қоса    алып    жүрген    отандық  
ғалымдарымыз    баршылық.    Осындай    технологиялардың    бірі  –  Ж.Қараевтың    деңгейлеп,  
саралап  оқыту  технологиясы. 
Технология  дегеніміз – белгілі  бір  үрдістерді  жүзеге  асыру  әдістері  жайындағы  
білімдердің  жиынтығы,  оқу  үрдісін  жандандыру  мақсатында  ұйымдастырылған,  белгілі  
бір  мақсатқа  жұмылдырылған  алдын  ала  ойластырылған  ықпал  мен  әсер. 
Сонымен    бірге    оқу  үрдісін    ойдағыдай    жүзеге    асырудың    мазмұнды    техникасы  
және  білім  алудың  жоспарланған  нәтижеге  жету  үрдісінің  сипаттамасы. 
Соңғы  жылдары  кеңінен пайдаланып жүрген  технологиялардың  бірі – Ж.Қараевтың 
«Оқытудың    үшөлшемді    әдістемелік    жүйесі»    педогогикалық    технологиясы.    Бұл  
технологияның  мазмұнын,  ерекшеліктерін түсіну үшін, дәстүрлі оқытумен  салыстырайық. 
Егер дәстүрлі  оқытуда  оқу-тәрбие  үстінде  басыңқы  рөл  мұғалімде  болса,  қазір  
белсенді  қызметті  оқушы  атқарады,  оны  оқытпайды,  ол  өзі  оқиды. 
Дәстүрлі оқытуда  мұғалім  оқушыға  дайын,  дұрыс  ақпаратты  берген,  оқушы  тек  
тыңдап    ақпаратты    қабылдап  отырған.    Сабаққа    көбінесе    тиімсіз    әдістер    қолданылған 
(лекция,  сұрақ-жауап,  жаттығулар  орындау   т.б.)  Қазіргі  кезде  оқушы  өзі   ізденіп,  өзі  
оқып,  өзі  үйренеді.  Сабақта  проблемалық  оқыту  іске  асырылады. (жағдайатты  шешу,  
балаға  ой  тастау, «Миға  шабуыл»  дебаттар  т.б.)  Мұғалім  сабақта  басқарушылық  міндет  
атқарады,  оқушыға  бағыт-бағдар  беріп  тұрады. Негізгі  көңілді  әрбір  оқушының  жеке  
мүмкіндіктерін,  қабілеттерін,  қызығушылықтарын  анықтауға  бөледі. 
Оқушының    қызметі    көптеген    тұлғалық    қасиеттеріне    қарай    бағаланады    (ойдың  
дамуы,    тіл    мәдениеті,    дербестік,    ынталығы,    жауапкершілігі    т.б.)    Әрбір    оқушының  
дамуы    басқа    оқушымен    емес,    өзімен    салыстырылады.    Оқушыға    өзін-өзі    бағалауға  
мүмкіндік  беріледі.  Бұл  технологияда  жеке  және  топтық  оқытудың  түрлері  негіз  болып  
табылады. 
Топтық    оқытудың    негізгі    мақсаты  –  оқушыларға    шағын    топтағы    бірлескен  
жұмысқа  тарту.  Мұндай  топта  оқушы  өз  даралығын  жоғалтпайды.  Қажетті  жағдайда  
оқушылар  бір-бірінен  көмек  сұрай  алады,  ортақ  міндеттерді  шешеді  т.б.  Бұл  жағдайда  
әрбір  оқушы  тек  өзінің  жетістіктерін  бағалап  немесе  кемшілігін  түсініп  қана  қоймайды,  
сонымен  бірге  ортақ  нәтижеге  өзі  қалай  әсер  ететінін  көре  алады. 
Жеке  оқыту  түрі  оқушыға  кейбір  тапсырмаларға  тереңіне  тоқталуға  мүмкіндік  
береді,  өзінің  де,  мұғалімнің  де  алдында  тапсырмаларды  орындау  нәтижесіне  жауапты  
болуға  үйретеді. 
Оқытудың    бұл    түрлерінің    негізі-оқушыға    сенімділік,    өзіне    беру    қабілетіне  
сүйену,  ар-намыс  және  өзін-өзі  сыйлау  қасиеттерін  ынталандыру. 
Деңгейлеп  –  саралап    оқыту    технологиясы  –  оқушының    туа    біткен    ақыл-ой  
қабілетінің    жеке    даму    жан-жақтылығына    негізделген    білім    беру    жүйесі.    Деңгейлеп  
оқыту  оқылатын  ақпараттың  азаюы  арқылы  емес,  оқушыларға  қойылатын  талаптардың  
әр    түрлілігі    арқылы    жүзеге    асырылады.    Бұл    технологияда    бірінші    орында    оқушы  
туралы  және  оны  өз  бетімен  білім  алудағы  белсенділігіне  баса  назаро  аударылады. 
Деңгейлеп    оқыту    әр    оқушыға    өз    мүмкіндіктерін    барынша    пайдалана    отырып,  
білім  алуына  жағдай  жасайды.  Әр  түрлі  категориядағы  балаларға  бірдей  зейін  аударып,  
олармен  саралап  жұмыс  істеуге  мүмкіндік  береді. 

160 
 
Деңгейлеп    оқыту    барысында    оқушылардың    есте    сақтау    қабілеті    жақсарып,    өз  
эмоциясын  өзі  басқара  білетін,  қабылдауының  күшеюі,  зейінінің  тұрақтылығы,  ойлауы  
дамитыны  анық  байқалады. 
Бұл  технологияның  артықшылығы: Оқушылар қазақ тілі  мен  әдебиет  сабақтарында  
өз  ойларын  еркін  әрі  кең  түрде  жеткізе біледі,  олардың  әдеби  тілде  сойлеу  дағдыларын  
жетілдіреді,  өз бетінше  жұмыс  істей  білуге  үйретеді,  Сонымен  қатар  ғылыми  ізденіс  
жұмыстарына  баулиды. 
Ресей  ғалымы  В.П.Беспалько  бұл  деңгейлерді: 
1-деңгей – міндетті,  оқушылық 
2-деңгей – алгоритмдік 
3-деңгей – эвристикалық 
4-деңгей – шығармашылық  деңгейлерді  қабылдау  деп  атайды. 
Деңгейлік    тапсырмаларға    мысалы    арнайы    пәннен    төмендегідей    талаптар  
қойылады: 
Бірінші  деңгейдегі  тапсырмаларға: 
1.Жаттап  алуға  лайықталған   болуы  керек. 
2.  Алдыңғы    сабақта    жаңадан    меңгерілген    білімнің    өзін    өзгертпей    қайталап,  
пысықтауына  мүмкіндік  беруі  тиіс. 
3. Тапсырмалар  жаңа  тақырып  үшін  өзгеше  үлгімен  және  өмірмен  байланысты  
болуы  керек. 
Екінші  деңгейдегі  тапсырмаларға: 
1.Өткен  материалдарды реттеуге  және  жүйелеуге  берілген  тапсырмалар. 
2.  Оқушылардың    ойлау    қабілеттін    жетілдіруге    берілетін    тапсырмалар  (ребустар,  
сөзжұмбақтар) 
Үшінші  деңгейдегі  тапсырмаларға: 
1.Танымдық  ізденіс  (эвристикалық)  түріндегі  тапсырмалар  орындау  барысында  
оқушылар  жаңа  тақырып  бойынша  меңгерген  алғашқы  қарапайым  білімдерін  жетілдіріп,  
тереңдеумен  қатар,  жаңа  білімдерін меңгеріп  өзі  үшін  жаңалық  ашуы  тиіс.  Талдау мен  
жинақтау,  салыстыру    арқылы  негізін  анықтау,  қортындылау    сияқты    ой    жұмыстарын  
қажет  етеді.  Ой  қорытуға  арналған,  дағды  қалыптастыратын  тапсырмалар. 
Төртінші  деңгейдегі  тапсырмаларға: 
Оқушылардың    жинағына    өмірлік    тәжірибесі    мен    қалыптастырған    ұғым  
түсініктерін    қиялы    мен    белсенді    ой    еңбегінің    жаңаша    қағида    дәлелдеу,    қорытып 
шығару. 
Сонымен  қорытып  айтатын  болсақ,  бұлар үш  кезеңнің  бірінші  деңгейі  үшін 1,2  
кезеңдерде  игерілген  теориялық  материалдарды  пысықтау  мен  қайталауға,  ережелер  мен  
анықтамаларды,  ережелерді    жаттауға    арналған  тапсырмалар    және  олар  сынақ    арқылы  
бағаланады. 
Деңгейлеп оқыту барысында  оқушының  біріншісі деңгейдегі  тапсырмаларды  тұрыс  
орындағаны  «есепке»  алынып  отырады. 
Қандай  оқушы  болмасын,  мысалы  өзінің  жақсы  оқитынына  қарамастан,  жұмысын  
«оқушының»  «міндетті», 1-деңгейдің ол үшін жеңіл, болса  да,  тапсырмаларын  орындаудан  
бастайды. Барлық оқушылар жұмыстарын бір мезгілде бастап, әр  қайсысы  білім  игерудегі, 
өз қабілетіне қарай, өз білігіне жетеді. Пән  бойынша 100 үлгерімге  қол  жеткізудің  кепілі 
болады және ең  болмағанда  міндетті бірінші деңгейдегі  игеруін  толық жеткізуге  асырады. 
Әр  оқушы 1-деңгейдегі  тапсырмаларын толық  және  дұрыс  орындап өткізбегенінше келесі 
деңгейге  көшпейді.  «Міндетті»  деңгейді  толық  меңгергеннен  кейін  әрі  қарай  ілгері  
ұмытылады-өзіне  өзінің  сенімі артады. 
Олардың  әр  қайсысы 1-деңгейлік  тапсырмаларды  орындауға  міндетті және  жоғары  
деңгейлік  тапсырмаларды  орындауға  құқылы. 
Әр  деңгейдің  барлық  тапсырмаларды    дұрыс    орындағаны  үшін  оқушылар  сол  
деңгейді  игергеніне  сәйкес  ұпай  алады: 

161 
 
Бірінші  деңгей  үшін – 5 ұпай 
Екінші  деңгей  үшін – 10  ұпай 
Үшінші  деңгей  үшін – 158  ұпай 
Әр  жаңа  тақырып  бойынша  жасалған  үш  деңгейлік  тапсырмалардың  бөлінуі,  үй  
жұмысын  жақсы  ұйымдастыруға  және  реттеуге  мүмкіндік  береді. 
Ең  жоғары  деңгейдің  шығармашылықты  қажет  ететін  тапсырмаларын,  нақты  осы  
пән  бойынша  дарынды  оқушы  орындай  алады. 
Оқушы тақырып бойынша жоғары деңгейлік тапсырмаларды орындау арқылы көбірек 
ұпай  жинап,  көтеріңкі  баға  алуына  мүмкіншілік  туады  да,  дамыта  оқыту  ұстанымы 
орындалады. 
Жалпы  айтқанда,  оқытудың  жаңа  технологиялары  –  алға  қойған  мақсатқа  жетудің 
тиімділігін  қамтамасыз  етуге  арналған  оқытудың  әдіс-құралдары  мен  түрлерінің  жүйесі 
арқылы  оқыту  мазмұнын  жүзеге  асыру  жолы.  Оқыту  технологиялары  мазмұн,  әдіс  және 
құралдардың  өзара байланысы мен себептілігін қамтиды, ал  қажетті мазмұн,  тиімді  әдістер 
мен    құралдарды  таңдау  мұғалімнің  педагогикалық  шеберлігіне  байланысты.  Мұндағы  оқу 
мазмұнының  мақсаты  –  оқушының  қабілеттілігі  мен  табиғи  алғырлығын,  ынтасын  дамыту, 
мүддесі мен қызығушылығын жүзеге асыруын қамтамасыз ету. Осылайша, әрбір оқушының 
шығармашылық  ойын  қалыптастыруға  қажетті  білім,  білік  және  дағдылармен  қаруландыру 
арқылы  кез-келген  салада  қызмет  етуге  және  бүгінгі  сәт  сайын  жылдам  өзгеріп  отыратын 
заман талабына лайық тез бейімделе алатын түлектер тәрбиелей аламыз. 
Қоғам  мен  мемлекеттің  дамуы  мен  болашағы  білім  беру  саласы  қызметкерлеріне 
үлкен міндеттер артып отыр. Мұғалім өз пәнін терең білумен бірге ақпараттық жағынан өте 
сауатты,  шығармашылықпен  жұмыс  істейтін  тұлға  болуы  тиіс.  Міне,  сондықтан  да  мен 
оқытудың жаңа технологияларын шебер меңгерген ұстаз ғана сапалы білім бере алады деп 
санаймын. 
 
ӘДЕБИЕТТЕР 
1.
 
ҚР білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы. 
Астана 2010 
2.
 
Ғылыми-әдістемелік журнал «Қазақ  тілі  мен  әдебиеті орта  мектепте» 2008ж, 2010ж. 
3.
 
Беспалько В.П. Слагаемое педогогической  технологии  М..1989. 
 
 
УДК 341.4 
 
К ВОПРОСУ О ПРОБЛЕМЕ ФОРМИРОВАНИЯ ТВОРЧЕСКОЙ 
САМОСТОЯТЕЛЬНОСТИ БУДУЩЕГО УЧИТЕЛЯ – МУЗЫКАНТА В  
УСЛОВИЯХ ВУЗА 
 
Коспанов М.Ж. 
Жетысуский государственный университет им.И.Жансугурова, г.Талдыкорган 
Смакова З.Н. 
Казахская национальная консерватория им.Курмангазы, г.Алматы 
 
В  силу  большой  социальной  важности  и  сложности  системы  образования  проблема 
формирования  творческой  самостоятельности  будущих  учителей  продолжает  оставаться 
одной из центральных в отечественной педагогике: дидактике, теории и практике обучения. 
Концепция  гуманитарного  образования  в  Республике  Казахстан,  принятая  в  1994  году, 
ставит  целью  демократическое  просвещение  общества,  формирует  систему  ценностных 
установок  и  жизненных  ориентиров  граждан,  гуманную  общественную  ментальность. 
«Перед гуманитарным образованием стоит задача: удовлетворить потребность современного 

162 
 
общества  в  творческих  личностях,  сочетающих  глубокий  профессионализм  с  высокой 
нравственностью» [1,С.3]. 
Следовательно,  главным  ценностями  такого  образования  являются  сам  человек, 
культура, творчество. Именно, этим целям отвечает система музыкального образования, где 
музыка,  как  вид  искусства,  является  источником  эстетического  воспитания  и  образования. 
Как видим, знание, обучение, воспитание и образование и творческая деятельность, а вместе 
с нею и самостоятельность, ярко выражена в содержании данной концепции.  
Формирование творческой самостоятельности является - одним из основных факторов, 
способствующих  совершенствованию  образования.  И,  если  мы  нацелены  на  изучение 
понятия  «творческая  деятельность»  с  различных  точек  зрения,  то  логика  рассуждений 
неизменно ведет к взаимосвязи с творческой самостоятельностью личности. 
Для  профессиональной  деятельности  учителя  категория  «музыкальное  образование» 
приобретает  особую  значимость  в  связи  с  категорией  «творческая  самостоятельность». 
Одним из основных требований к профессиональной подготовке будущего  учителя музыки 
является  формирование  знаний  и  навыков    творческой  самореализации,  следовательно  в 
формировании  творческой  самостоятельности  личности,  будущего  педагога  необходимо 
акцентировать  внимание  на  вопросы  организации  учебного  процесса,  направленного 
решение задач самопознания, самореализация, самоактуализации.  
В  теории  педагогической  науки  категориальные  понятия:  формирование,  развитие, 
обучение,  воспитание,  образование  составляют  нерасторжимую  взаимосвязь  и 
взаимообусловленность.  Категория  «формирование»  отражает  процесс  целенаправленного 
воздействия на личность и нами оно воспринимается более широко, чем понятие «развитие», 
поэтому  в  нашем  исследовании  мы  будем  рассматривать  творческую  самостоятельность 
будущих учителей музыки с позиции формирования, как педагогической категории. 
Для  нашей    работы  очень  важно  осмысление    данной  категории  сущность  которой 
определяется  следующим  образом:  «Формирование  -  это  сознательный,  целенаправленный 
процесс  воздействия  на  выработку  определенных  качеств  личности,  отвечающих  запросам 
общества» [2, С.112]. 
В  словаре  С.И.  Ожегова  понятие  «формирование»  толкуется  как  «придавать 
определенную форму, законченность, порождать», т.е. в нашем понимании «формирование» 
-  значит  образовывать  составлять  организовывать,  порождать,  создавать  [3  с.853].  Мы 
придерживаемся того мнения, что формирование - это процесс, в ходе которого происходит 
создание чего-то нового на основе имеющихся качеств личности как генезисного характера, 
так  и  приобретенного.  По  данной  проблеме  в  психологии  и  педагогике  все  более 
утверждается  мысль,  о  том,  что  формирование  творческой  самостоятельности  личности 
будущего учителя музыки в вузе, перспективы повышения качества учебно-воспитательного 
процесса,  самореализации  и  саморазвития  напрямую  зависят  от  потребностно  - 
мотивационной сферы будущего специалиста (О.Г. Сущенко, Р.Р. Джердималиева и др.) 
В  первую  очередь  в  основе  формирования  творческой  самостоятельности  лежит 
развитие мотивационной сферы. Одним из важнейших мотивов выступает интерес. Занятия 
определенной деятельностью чаще всего связаны с интересом к ней. В свою очередь, интерес 
способствует  совершенствованию  знаний,  умений  и  навыков.  Согласно  концепции  ряда 
ученых,  разрабатывающих  эту  проблему,  интерес  не  является  врожденным  качеством,  а 
выступает как результат формирования и развития личности. 
По  общему  мнению  ученых,  интерес  проявляется,  как  потребность  личности 
заниматься творческой деятельностью, которая приносит удовлетворение; интерес выступает 
и как побудитель активности личности, когда все психические процессы протекают наиболее 
интенсивно,  деятельность  приобретает  увлекательный  характер  и  становится  особенно 
результативной. Интерес оказывает положительное влияние на все психические процессы и 
функции:  восприятие,  внимание,  память,  волю.  Интерес  вызывает  длительное  внимание, 
интересное  легче  укладывается  и  прочно  удерживается  в  памяти;  интерес  повышает 

163 
 
работоспособность  личности,  вызывает  стремление  познать  и  понять  трудно 
воспринимаемый материал. 
Итак,  интересы  и  чувства  человека,  побуждающие  его  к  деятельности,  становится  ее 
мотивом.  В  процессе  повышения  музыкально-педагогического  мастерства  мотивы 
приобретают несколько значений: способствуют критическому отношению к своим знаниям 
и  умениям;  активизируют  творческие  возможности;  стимулируют  мыслительные  процессы 
при  решении  познавательных  и  творческих  задач;  являются  одним  из  условий  проявления 
потребности к самообразованию.  
В  процессе  подготовки  будущих  учителей  в  вузе,  мотивы  учения,  являясь  важным 
условием усвоения знаний и умственного развития, оказывают непосредственное влияние на 
характер  учебно-творческой  деятельности,  глубину  и  прочность  знаний,  потребность  в 
обогащении и обновлении знаний. Мотивы учения, выступая как внутренняя побудительная 
сила  развития  творческой  личности,  оказывают  общее  стимулирующее  влияние  и  на 
психическую деятельность, что положительно сказывается на качестве подготовки будущих 
учителей музыки. 
Говоря  о  потребностях,  по  словам  А.В.  Енина,  творческие  или  эстетические 
потребности  нельзя  удовлетворить  только  открыванием  нового,  истины  или  переживанием 
прекрасным,  для  их  удовлетворения  нужна  сама  творческая  самодеятельная  активность, 
которая  делает  сам  процесс  ожидания  эмпирического  или  чувственного  более  сильным  и 
многогранным.  Сам  «процесс  ожидания»  представляет  собой  ничто  иное,  как  форму 
проявления  творческой  активности  (самостоятельности),  выступающей  механизмом  более 
полного  удовлетворения  потребностей»  [4,С.37-38],  т.е.  развиваются  те  потребности, 
которые  удовлетворяются.  Так  степень  удовлетворения  потребностей  и  их  развития 
находятся  в  пропорциональной  зависимости,  и  степень  удовлетворения  потребностей 
зависит в первую очередь, от творческой активности (самостоятельности) личности [4 с. 38]. 
По данному вопросу нам импонирует мнение А.И. Ковалева, который утверждает, что такую 
функцию  выполняют  потребности  в  творчестве  и  общении.  «Основные  источники 
формирования  творческой  самостоятельности  будущих  учителей  музыки  «имманентные 
потребности  личности  в  творчестве  и  профессиональном  общении,  на  раскрытие  и 
удовлетворение которых всемерно должен быть направлен учебно-воспитательный процесс 
в  вузе»  [5,С.7].  потребность  в  творчестве  и  общении  А.И.  Ковалев  характеризует  главным 
признаком,  как  тесной  связью  с  положительными  эмоциями.  Потребность  в  творчестве  и 
общении  относится  к  высшим  потребностям  человека  и  находят  свое  выражение  в 
удовлетворении активности [5,С.8] 
Понятие  «потребность  в  творчестве»  нами  раскрывается  в  двух  аспектах:  как 
потребность в духовном обогащении и потребность в творческой самореализации личности. 
«Потребность  в  общении»  нами  понимается  как  выполняющую  когнитивную  (обмен 
информацией),  коммуникативную  (организация  взаимодействий)  и  регулятивную 
(оптимизация  сотворчества)  функции.  Она  представляет  собой  связующее  звено  между 
актами индивидуального творчества и сотворчества [6]. 
Таким  образом,  вышесказанное  позволяет  нам  сделать  вывод  о  том,  что  творческая 
деятельность  и  общение  являются  важнейшими  сферами  формирования  творческой 
самостоятельности будущего учителя музыки. 
Творчество  как  созидательная  деятельность  человека,  включает  себя  самый  широкий 
круг  его  проявлений:  по  выражению  А.В.  Тороповой,  от  созидания  нового  в  качества 
результата  творческой  деятельности  до  процесса  поиска  решения,  от  особых  творческих 
способностей до навыков творческой деятельности [7,С.86]. 
Становление  личности  будущего  учителя  музыки,  формирование  ее    интегративных 
качеств,  в  том  числе  и  творческой  самостоятельности, происходит в  процессе  музыкально-
просветительской  деятельности  на  музыкально-педагогическом  факультете  вуза,  которая 
должна  быть  активной,  инициативной,  стоящей  на  уровне  творчества,  которая  в  свою 
очередь, является основным механизмом формирования интересующего нас феномена. 

164 
 
Однако,  здесь  возникает  вопрос,  каково  место  творчества  в  музыкально-
педагогическом процессе в  условиях вуза? В широком понимании творчества оно означает 
не только созидание нового в виде художественного произведения искусства, научных идей, 
материальных  ценностей,  но  и  всякого  рода  преобразования  в  сознании  и  поведении 
человека.  Согласно  такому  пониманию,  не  только  созданные  творения,  но  и  все  факты 
личностного  роста  человека  могут  рассматриваться  как  творческие.  С  этой  позиции, 
творчество  присутствует  всюду,  где  человек  что-то  преобразует,  преображает,  изменяет, 
выходит  за  пределы  уже  существующего,  тривиального,  привычного  или  неизбежного, 
придает  вещи  новое  значение,  вид  или  функцию.  Причем  эта  новизна  может  быть  и  чаще 
всего имеет не столько объективную, сколько субъективную ценность, т.е. нова лишь для ее 
создателя [7,С.88]. 
В педагогическом аспекте музыкального образования, если иметь в виду творчество в 
таком широком понимании, как особого отношения к реальности и с реальностью: с людьми, 
обстоятельствами,  явлениями  -  то  учитель  музыки  будет  иметь  намного  большие 
преимущества  и  возможности.  Здесь  важно  понять  и  осознать,  что  для  приобщения  к 
творчеству возможностей и условий в музыкально-педагогическом процессе предостаточно: 
это не только собственно творческие задания, но и подкрепление творческого отношения к 
исполнению и размышлению о музыке, к переинтонированию музыкального образа в иных 
экспрессивных языках (пластике, мимике, графике, цвете, свете, поэтических образах и т.д.) - 
ко всем элементам и этапам учебно-познавательной музыкальной деятельности, а именно, в 
процессе инструментальной подготовки будущего учителя музыки. 
В  психологическом  аспекте  музыкального  образования  в  понимании  творчества  нам 
импонирует утверждения российских ученых Н.А. Бернштейна и Я.А. Пономарева, которые 
считают,  что  творчество  есть  природный  механизм  оптимального  для  всего  живого 

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   48




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет