1-наурыз Алғыс айту күнімен құттықтаймыз! АлғЫСҚа толы күН
жүктеу/скачать 4,05 Mb. Pdf көрінісі
|
| Республикалық 45minut.kz басылымы атынан барша Ұстаздарымызды 1-наурыз Алғыс айту күнімен құттықтаймыз! * * * * * * * * АЛҒЫСҚА ТОЛЫ КҮН Қарағанды облысы, Ақтоғай ауданы, Сарышаған кентінің жалпы орта білім беретін мектебінің ағылшын тілі пән мұғалімі Гурленбаева Жумабике Ражабовна Мемлекетіміздің басшысы Н. Ә. Назарбаев 1 наурызды «Алғыс айту куні»деп жариялады. Қазақ елінің әр күні мереке. Ағылшындар бұл күнді «Thanksgiving day» деп атайды. Қазақ тілінде «Алғыс айту күні» деп аталады. Бұл бір керемет күн! Таңда ерте тұрып «Арайлап атқан таңым үшін Аллаға ризамын» деп Аллаға алғыс айтудан басталады. Ұл-қыздарымыз таңмен алғыстарын жаудырып жатыр. Қандай тамаша күн. Жұмысқа барар жолда кездескен таныс тамырлар, кездескен барлық жан амандасып рақмет айтып жатыр. Жұмыс орнында бір- бірлеріне алғыс айтып, бір-бірлеріне деген ризашылықтарын білдіріп жатыр. Ал мен осы күні маған жарық дүние сыйлаған ата-анама ризамын. Жанымда табыла кететін бауырларыма, көршілеріме ризамын. Мен осы күн туралы жазып отырғанда поштама хат келіп түсті. Қандай тамаша тілектер. Тұңғыш тойланғалы отырған 1-наурыз Алғыс айту күнімен құттықтаймын. Алғысқа бөлене беріңіздер! • Алладан рақым болсын! • Ауызбіршілік болсын! • Көңіліңді кір шалмасын! • Бармақтай бақ, шаш-етектен дәулет берсін! • Айың оңыңнан, күнің солыңнан тусын! • От басы, ошақ қасы аман болсын! • Дастарқаныңа береке берсін! • Көйлегің көк, көңілің тоқ болсын! • Қоныс құтты болсын! • Мерейің үстем болсын! Осыдан артык сыйлық барма. Бүгінгі мерекенің басқа мерекелерден артықшылығыда осыда. Алғысқа лық толы күн! Елімнің әрбір күні алғысқа толы болсын!
Утегенова Гульжан Сейтханқызы ОҚО, Сайрам ауданы Қарасу ауылы № 83 А.Байтұрсынов атындағы жалпы орта мектебінің математика пәні мұғалімі Ұжым [лат. collektivus жинақ ] – ортақ қоғамдық мақсаттар мен міндеттер біріктірген адамдар тобы. Мұндай топқа жоғары деңгейде дамыған бірлескен қызмет барысында қол жеткізіледі. Ұжым жай топқа қарағанда дамуы жағынан жоғары. Сондай ынтымағы жарасқан ұжым Сайрам ауданы Қарасу ауылындағы №83 А.Байтұрсынов мектебінің ұстаздары. Ынтымағы жарасқан мектептегі ұстаздар қауымын Кашкинова Ақерке Құттыбекқызы басқарады. Ұжымдағы ұстаздар жаңашыл, шығармашыл, көпшіл. Өз пәндеріне деген жауапкершіліктері, сүйіспеншіліктері жоғары. Ұжымда деңгейлік оқуды оқып келген ұстаздар қауымы да бар. Мектепке жаңаша ойларды, идеяларды алып келді. Ұстаздарға шығармашылық табыс, қанаттарын биікке самғай түссін дегім келеді.
№ 103 жалпы орта мектебінде 15-27 ақпан аралығында химия – биология пәндерінің «Жаратылыстану ғажайыптары» тақырыбында апталығы өтті. Апталық барысында химия – биология пәндерінің мұғалімдері өздерінің білімдерін жан – жақты шыңдап, бірлестіктің жұмысын жандандыра түсті. Оқушылармен өткізіліп жатқан ашық сабақтар, сыныптан тыс іс – шаралар өте қызықты, тартымды өтіп жатыр. Оқушылар арасында топтық жұмыстар, жарыс сабақтары, сурет көрмесі, оқушылар шығармашылығы (өздерінің пәнге деген өлең жолдарын арнады) өтті. Әсіресе 10 — сынып оқушылары өте талантты оқушылар. Солардың ішінде 10 «А» сынып оқушысы Салибеков Елдосты ерекше атап өткім келеді. Ол өте таланты, жан – жақты оқушы. Қандай пән болмасын, өзге оқушылардан оқ бойы озып, ерекшеленіп тұрады. Бір бойында нағыз жігітке тән сегіз қырлы, бір сырлы мінезін байқауға болады. Күйшілік, ақындық өнерінің өзі талай жанды тамсандырады. Өзінің талмай ізденісінің арқасында талабын шыңдай түсуде. * * * * * * * * 2016 жылғы 16-19 ақпан айында Алматыда оқушылардың жалпы білім беретін пәндер бойынша республика- лық ғылыми жарыстары өтті. Аталған шараға республика бойынша 1230 оқушы қатысты, соның ішінде Ақтөбе облысының намысын, екі сараптау кезеңдерден ең жоғары ұпай жинаған 30 оқушы (аудан мектептерінен 2 оқушы, қала мектептерінен 9 оқушы, облыстық білім беру ұйымдарынан 19 оқушы) қорғады. Республикалық кезеңінің қорытындысы бойынша Ақтөбе облысы бойынша дарынды балалар қоржыны 11 медальмен ( күміс – 2, қола – 9) толықты. Сонымен қатар облысымыз "Үздік команда" номинациясын және ІІІ командалық орынды жеңіп алды. Төменде аты аталған оқушылар жүлделі орындар иеленді: ІІ орын. Жәнібеков Ербол Дарынды жасөспірімдерге арналған Ақтөбе облыстық мамандандырылған қазақ-түрік лицей-интернаты; Бисекенов Қайыржан - Дарынды жасөспірімдерге арналған Ақтөбе облыстық мамандандырылған қазақ- түрік лицей-интернаты. ІІІ орын. Абдирова Алима – Ақтөбе қаласы №9 мектеп-гимназиясы; Таймағамбет Асел - Мұғалжар ауданы, Мұғалжар орта мектебі; Жуманиязов Махмуд - Дарынды жасөспірімдерге арналған Ақтөбе облыстық мамандандырылған қазақ-түрік лицей- интернаты; Ерсаин Абилхайыр - Дарынды жасөспірімдерге арналған Ақтөбе облыстық мамандандырылған қазақ-түрік лицей-интернаты; Валитханов Арман - Ақтөбе қаласы №9 мектеп- гимназиясы; Асқарова Ұлболсын - М.Құсайынов атындағы Ақтөбе облыстық дарынды балаларға арналған мамандандырылған мектеп-интернаты; Есеркепов Ерлан - Дарынды жасөспірімдерге арналған Ақтөбе облыстық мамандандырылған қазақ-түрік лицей-интернаты; Молдагазы Алишер - Дарынды жасөспірімдерге арналған Ақтөбе облыстық мамандандырылған қазақ-түрік лицей-интернаты; Будусов Алишер – Ақтөбе қаласы № 23 орта мектеп- лицейі.
Мақтау қағазы. Ляшенко Олег – Ақтөбе қаласы № 26 орта мектебі; Ержанова Аружан- Ақтөбе қаласы №9 мектеп-гимназиясы. Жеңімпаз оқушыларды және ата-аналармен мұғалімдерін жүлделі орындарымен құттықтаймыз!
http://bilim.aktobe.gov.kz/
Система бесплатного профессионально- технического образования, которая будет введена в 2017 году, будет доступна для выпускников 9 классов средней школы и учеников 10, 11 классов. Об этом в ходе онлайн-конференции на платформе агентства сообщил вице-министр образования и науки Есенгазы Имангалиев, передает корреспондент Bnews.kz. «В первую очередь данный проект ориентирован, конечно, на молодежь, которая заканчивает базу 9 класса. После 9 класса выпускники могут ориентироваться на получение рабочей специальности. Те, кто хочет продолжать академическое обучение, могут учиться в 10, 11 классах и n-ное количество часов посещать учебные заведения и получать специальность наравне со школьным аттестатом», - рассказал Е.Имангалиев. Для реализации проекта, по словам вице-министра, будет введена кредитно-модульная система обучения. «Мы в рамках данной концепции предполагаем переход на кредитно-модульную систему обучения. Данному ученику будет даваться определенный кредит. По окончании 11 класса он может прийти в колледж всего на год и получить диплом специалиста», - сообщил он. «Стипендия будет выплачиваться только учащимся, которые будут учиться на «4» и «5». Для рабочих специальностей требуются высокая квалификация», - также добавил Е.Имангалиев. Источник: http://www.matritca.kz/
------------------------------------------------- «Республикалық 45minut.kz» газеті – 02 наурыз 2016 ж | № 06 (156) ПРОФОРИЕНТАЦИЯ ШКОЛЬНИКОВ – ИНВЕСТИЦИЯ В БУДУЩЕЕ Обсуждаем за круглым столом Котвицкая Е.И., ведущий специалист отдела методического обеспечения инновационного развития Филиала АО «НЦПК «Өрлеу» ИПК ПР по Карагандинской области Сегодняшним выпускникам школы для принятия решения, каким должен быть их «старт в профессию», нужно хорошо знать этот мир профессий, требования, предъявляемые к будущему специалисту, рейтинг специальностей на рынке труда. Они должны реально оценивать свои возможности, способности и интересы. Кто и как должен им в этом помочь – вопрос, ставший предметом обсуждения в рамках организованного Филиалом АО «НЦПК «Өрлеу» ИПК ПР по Карагандинской области совместно с Отделом образования города Караганды областного круглого стола на тему «Профориентация и допрофессиональная подготовка старшеклассников в условиях социального партнерства". В его работе приняли участие заместители директоров школ, курирующие вопросы профориентации, педагоги-психологи организаций образования Карагандинской области, заместители директоров по профессиональному обучению Карагандинского агротехнического колледжа, Карагандинского транспортно-технологического колледжа, Карагандинского коммерческого колледжа, Карагандинского банковского колледжа. И не случайно эта встреча состоялась на базе школы-лицея № 101 города Караганды. Именно здесь уже несколько лет успешно реализуется «Модель непрерывного многоуровневого профессионального обучения на основе ранней профилизации». Эта работа, как подчеркнула заместитель директора по профильному обучению Козловская М.Н., дает свои положительные результаты - 23% выпускников продолжают обучение в колледжах и вузах по соответствующей сфере деятельности, профессиональную компетенцию в которой освоили в школе; 72% - отмечают, что полученные навыки пригодились в процессе дальнейшего обучения и профессиональной деятельности. Значительная заслуга в этом принадлежит «профессиональным пробам», которые регулярно организуются социальными партнерами школы-лицея – 7 колледжами города Караганды. Эффективность такой формы работы отметили и другие участники круглого стола. Среди них представители колледжей - заместитель директора по профессиональному обучению Карагандинского агротехнического колледжа Попова Н.В. и менеджер приемной комиссии Карагандинского банковского колледжа Волох Н.М. Они согласны, что с помощью профессиональной пробы школьник получает определенный опыт той профессиональной деятельности, которую он собирается выбирать или уже выбрал. Профиспытание помогает определить, насколько соответствует характер данной деятельности способностям и умениям школьника. Как это происходит на практике, участники смогли увидеть во второй части мероприятия, где были продемонстрированы профессиональные пробы по специальностям «Автослесарь», «Повар», «Художник-оформитель», «Бухгалтер-экономист». Помочь учащимся познать «мир профессий» помогают Ресурсные центры. И здесь огромную поддержку оказывают социальные партнеры. Опытом конструктивного сотрудничества с вузами, колледжами, предприятиями поделилась заместитель директора по научно-методической работе СОШ № 5 г. Караганды Качалова Л.В. Определить для себя «именно ту профессию» – достаточно сложный выбор для выпускника. Как показали результаты экспресс-опроса старшеклассников, проведенного специалистами Института «Өрлеу», 74% выпускников 9 классов при выборе будущей специальности в первую очередь ориентируются на мнение родителей, 24% - при отборе информации доверяют СМИ и интернету, и лишь 18% - отмечают роль школы в профессиональном самоопределении. «Конечно, соперничать с семьей в этом вопросе школа не может, - отмечает педагог- психолог ОСШ № 34 г. Караганды Демченко А.В., - и нередко родители не учитывают желания самих детей. Однако наша задача обрести в лице родителей союзников, сделать их участниками программы психологического сопровождения учащихся в профессиональном выборе».
Подводя итоги круглого стола, Ибрагимова Г.К., начальник отдела МОИР ФАО «НЦПК «Өрлеу» ИПК ПР по Карагандинской области, подчеркнула, что сегодня необходимо по- новому оценить степень влияния всех составляющих существующей системы профориентации в школе, искать более интересные формы и методы оказания помощи подросткам в профессиональном и личностном самоопределении. Это особо актуально в рамках реализации «Плана нации - 100 конкретных шагов» и популяризации в обществе рабочих и профессионально-технических специальностей, отвечающих потребностям государственной политики индустриализации. * * * * * * *
Бала тәрбиесі қай заманның, қай қоғамның болсын ойшылдарын, зерделі зиялыларын толассыз толғанысқа «үздіксіз ізденіске түсіргендігі күмән туғызбайды. Халқымыздың болашағын ойлаған асыл ойлы ғұламаларымыз да кейінгі ұрпаққа өшпес мұра қалдырған. Ата – ананың өз балаларына деген шектен тыс сүйіспеншілігі олардың бойында жекешілдік, пайдакүнемдік, қанағатсыздық және де басқа жиренішті мінез – құлықтарды тудырады. Осыдан барып адамдар бір – бірімен араздасып, туысқан адамдардың өздері де бір – біріне алакөз болып өштесуге дейін барады. Философтармен педагогтарда бұл проблемаға соқпай өткені жоқ. Бірақ оны әркім әр түрлі бағалайды. Жеке бастың рухани және эмоциялық негізін қалау – отбасы тәрбиесінің басты мақсаты мен мәні. Отбасы – бұл баланың өмір сүру ортасы: Қамқорлықтың тұрақты көзі, тәрбиелеу мен қарапайым біліммен қаруландыру және шешім қабылдай білуге үйрететін ең жақын адамдардың мейірім шуағын сезінетін орын. Отбасында барлығы жақсы болған жағдайда балалар жақсы жетістіктерге жетіп, өзінің даму әлеуетіне көтеріле алады. Отбасымен педагогикалық ынтымақтастық – баланың қанағаттану деңгейі мен тәрбиешінің жұмысының сапасын арттырады, ол төмендегі жағдайларға негізделеді: өзара сапалы қарым – қатынас және оның тиімділік ықпалын ұзақ уақыт бойы сезіну, бір – біріне серіктестік барлық қатысушыларға жағымды әсер ететіндей болуы тиіс, сонда ғана тәрбие мен білім беру нәтижесіне жетеді. Баланы жеке тұлға ретінде тәрбиелеуге күш салатын қазіргі заман педагогикасын: Мектепке дейінгі тәрбие мен мектептегі оқу – тәрбие үрдісін ешкім жоққа шығармақ емес. Отбасындағы ата – анаға өздері өмірге әкелген баласы үшін қаншалықты жауапкершілік жүктелгендігі елімізде заң жүзінде қарастырылған. Ата – аналармен жүргізілетін жұмыстың формасы мен әдістері олардың педагогикалық мәдениетін көтеруге, балабақша мен отбасының өзара ынтымақтастығына және тәрбие жұмысының әлеуетін арттыруға бағытталған болуы керек. Отбасы мен мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту ұйымдары баланы әлеуметтендірудің маңызды екі институты. Бала тұлғасы, оның қызығушылығы, дамуы, тұлғалық әлеуетін ашу мұғалім мен отбасы арасындағы қатынас стратегиясының орталығы болып табылады. Ынтымақтастықтың негізгі бағыттары: -Серістестік пен ынтымақтастық негізінде отбасы мен мектепке дейінгі білім беру ұйымдарында балаларға қойылатын балаларға біркелкі талаптармен бірыңғай білім беру кеңістігін қамтамасыз ету; -Балалардың отбасы мен мектепке дейінгі ұйымдарда психикалық – физикалық денсаулығын қамтамасыз ету; -Баланы мектепке даярлауды қамтамасыз ету; -Отбасы жағдайында жеке тұлғаны қалыптастыру, дамыту мен тәрбиелеу мәселелері бойынша тәжірибе алмасуды қамтамасыз ету; -Балалармен бірлескен шығармашылық іс – әрекет түрінде қамтамасыз ету; -Ата – аналардың педагогикалық және психологиялық сауаттылығын мектепке дейінгі ұйымдармен өзара тығыз іс – әрекет негізінде арттыру және ата – аналарды оқыту үшін берілген бағдарламаны меңгеру негізінде көтеру. Осыған сәйкес балалардың шығармашылық және интеллектуалдық қабілеттерін дамыту үшін тәрбие мен білім беру тығыз бірлікте, біртұтас жүйеде жүргізілуі керек. Сапалы білім саналы тәрбиемен ұштасқанда ғана қоғам өзінің рухани дамуында нәтижеге қол жеткізбек. Бала жүйелі білім алып, алған білімін есте сақтап және сол білімді тәжірибеде пайдалана білу керек. Сол кезде бала тұлға ретінде қалыптасады. Балалардың шығармашылық қабілетін, дағдысын, іскерлігін дамыту тарату жолдары: Танымдылық бағыты – ашық ұйымдастырылған іс – әрекеттер, педагогикалық тренингтер, дарынды балалармен жұмыс. Адамгершілік – құқықтық бағытта – баланың құқығы туралы ата – аналармен дөңгелек үстел ұйымдастыру. Салауатты өмір салтын қалыптастыру бағытында – семинер, конференция, акциялар, денсаулық күні, фестиваль. Эстетикалық бағытта – фестиваль, өнер байқаулары, сайыстар ұйымдастыру. Рухани – өнегелік тәрбие – ұлттық салт – дәстүрлерді балалар бойына сіңіру. Шығармашылық бағытта – көрмелер, бейінді топтар жұмысын ұйымдастыру. Ата – аналармен жұмыс – ашық есік күні, конференциялар, спорттық жарыстар, шығармашылық есеп беру концерті. Баланың болашағына толғанар ел, ойланар отбасы қалыптасса ғана елдің болашағы зор болмақ, ата – аналардың оқу мен тәрбие үрдісіндегі ынтымақтастық мен бірлескен жұмысы жан – жақты болса жемісті болады. * * * * *
-
-
Жүсіп Баласағұни – Талас-Шу бойындағы Баласағұн қаласында туып-өскен ақын, ойшыл. Ол 85 тараудан тұратын «Құтты білік» атты кітап жазған. Кітапты шығыс патшалары көшіртіп алып оқитын болған. Иранның ұлы ақыны Фирдоусидің «Шаһнамасымен» қатар қойып, «Түркі шаһнамасы» деген атақ берген. «Құтты білікте» кемел мемлекеттің сипаты баяндалады. Кемел мемлекетте өмір сүретін адам да кемелдену жолын іздеуі керек. Адам баласының қадір қасиеті білім мен ақылда болатынын айтып, дүниеқоңыздықтан, жамандықтан аулақ болуға шақырады. Қоғамдағы әір түрлі топтардың, әр қандай кәсіп иелерінің, ел бегі, уәзір, көпес, ақын, тағы басқалардың қандай болу керектігін көрсетеді. Ізгілікті елдің бегі мен уәзірі халықпен, айналасындағы қызметкерлермен қандай қарым- қатынас орнатады? Ғалым, диқан, сатушы, малшыларды қалай ұстау керек деген сұрақтарға жауап бере отырып, әізгілікті үлгі етеді. «Бақыт қасиетті адамға ғана қонады», - дейді. Кітапта төрт кейіпкер бар: Әділет, Бақыт, Ақыл, Қанағат. Күнтуды бек - әділет бейнесі; Айтолды уәзір – бақыт бейнесі; Одғұрмыш – уәзірдің бауыры, қанағат бейнесінде, Өгдүлміш – уәзірдің баласы, ақыл-сана бейнесінде алынған, әңгіме осы төрт кейіпкердің сұрақ-жауаптары арқылы дамиды. Жүсіп Баласағұнидің «Құтты білігінде» қамтылған мәселелер туындыгердің (автор) аса білімді адам екенін аңғартады. Ол-ойшыл ғалым, білімпаз, ақын. Кітапты ақыл-өсиет, өнеге – уағыз түрінде жазған. Бала тәрбиесіне де көңіл бөлген. Баласағұни осы кітабы арқылы Хас Хажып (сарай министрі) атағын алған. Ой шақыру: І топ – «Бес нәрсеге асық бол» ІІ топ – «Бес нәрседен қашық бол» ІІІ топ – Достық ІҮ топ – Тіл ---2 --
------------------------------------------------- «Республикалық 45minut.kz» газеті – 02 наурыз 2016 ж | № 06 (156) «Әлемді шарлау» стратегиясы бойынша топтар жұмыстарымен алмасады. Жариялайды. ІV. Жаңа сабақты бекіту: Оқулықпен жұмыс
1. Ж. Баласағұнидің «Құтты білік» дастанынан алынған үзіндіні мәнерлеп оқу, талдау. Жүрсін бектер бес нәрседен алыстап, Есі болса, жұрнақ болса намыстан. Ұшқалақтық- бірі, екінші – сараңдық, Үшіншісі – ашу, оған егіз надандық. Қырсығың – сор, бетті жер ғып жүргізер, Бесіншісі - өтірік, жерге тірі кіргізер. Бек бесеуден бойын аулақ ұстасын. Білсін сонда басынан құс ұшпасын. Мазмұны бойынша жұмыс: І топ – Бек бесеуден бойын аулақ ұстасын Білсін сонда басынан құс ұшпасын. ІІ топ – Екі түрлі достықтың бар себебі Сол үшін жұрт табысады, сенеді. ІІІ топ – Тіл қадірлі етер,ерге бақ қонар, Қор қылар тіл, кететұғын бас болар ІҮ топ – Жүсіп Баласағұн мен Абай өлеңдерінің үндестігі Әр топ өз жұмысын жариялайды. Ой толғаныс. РАФТ әдісі бойынша төмендегідей тақырыптар негізінде шығармашылық жұмыс орындау. І топ – «Бес нәрсеге асық бол» ІІ топ – «Бес нәрседен қашық бол» ІІІ топ – Достық – асыл қазына ІҮ топ – Ең тәтті де –тіл, ең ащы да – тіл.
* * * * * * ОҚУШЫЛАРДЫ ҒЫЛЫМИ ЖОБАЛАРҒА ДАЙЫНДАУ ЖӘНЕ ЖЕТЕКШІЛІК ЕТУ Алматы облысы Қарасай ауданы «Ушинский атындағы орта мектеп» кмм. Қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі. Қаналиев Дәуренбек Алымбаевич Қазіргі кезде білім беру саласында әлемдік деңгейде үлкен өзгерістер болып жатқаны белгілі. ХХІ ғасыр адамзатқа өз есігін жоғары қарқынмен даму ерекшелігімен ашты. Атап айтар болсақ қоғамның даму бағытын былайша саралаумызға болады: Барлық адамзатқа ортақ гуманитарлық, экономикалық жағдаяттарға байланысты қарама-қайшылықтардың көбеюі; Бүкіл әлемдік жаһандану үрдісінің өркен жаюы; Ақпаратқа, білімге, көпмәдениеттілікке негізделген қоғамның құрылуы; Халықаралық ғаламдық проблемалардың пайда болуы; Адам капиталына деген сұраныстың артуы. Міне, қоғамда болып жатқан осындай басымдылықтардың артуынан әлем бойлап бәсекелестік туындап отыр. Қоғам дамуының қарқындылығыбілім саласын өзгертуді, жаңалануды талап ететін негізгі факторлар болып отыр. Себебі, білім беру жүйесі – осы даму қарқынының негізгі қозғаушы күші. Әлем елдерінің бір-бірімен салыстырмалы артықшылығы сол елдердің табиғи ресурстары немесе экономикасымен емес, адам капиталымен, заман талабына сай инновациялық технологияларды, БАҚ құралдарын тиімді пайдалануымен анықталады. Ал, осылардың бәрі де қай елдің болсын, білім жүйесіне келіп тіреледі. Бұл пікірімізді 2000 жылы сәуір айында Декарда өткен білім жөніндегі әлемдік форумда баршаға білім беру стратегияларын жүзеге асырудың 10 жылдық қорытындысы жасалып, білім – адам дамуының негізгі факторы деген тұжырымдамасы тереңдете түседі. Сондықтан да, дамыған елдерде өткен ғасырдың сексенінші жылдарынан бастап білім беру жүйесін реформалау қарқынды жүріп жатыр. Мұндағы басты бағыттар, немесе қоғам талаптарына сай өзгерудегі басты себеп те әрбір ел азаматы өз елінің, келешек ұрпақтың мүдделері мен қажеттіліктеріне үйлесімді болуын қамтамасыз ету; қоғамның жан-жақты өзгермелі талаптарына сай үздіксіз, қарқынды түрде үнемі жетіліп отыруға бейім болуын қамтамасыз ету болып табылатындығы анықталып отыр. Осындай басымдылықтарды негізге ала отырып, әрбір ұстаздың алдында «Оқушыларды ХХІ ғасырға қалай дайындаймыз?» деген сұрақ тұруы қажет. Себебі елдің ертеңі бүгінгі мектеп шәкірттері. Сондықтан да, оқушылардың бойындағы бар қабілетін одан әрі шыңдай түсу, оған ел мүддесіне, заман талабына сай бағыт-бағдар беру мұғалімдердің ел алдындағы жауапкершілікті міндеті. Осы міндеттерді жүзеге асыру үшін біз не істеуіміз керек? Нені жоспарлауымыз керек? Қандай іс-әрекет жасауымыз керек? Одан біз не күтеміз? деген сұрақтарға жауап іздеп көрейік. Бұл үшін ең алдымен біз алдымыздағы шәкірттердің ойлау туралы ойлануға үйретуіміз керек. Себебі біз өткен ғасырдағы кеңестік идеологияның шеңберінде оқушыларға дайын білімді ұсынумен ғана шектеліп, сонау ХІХ ғасырдағы Шоқан, Абай, Ыбырайлар салып кеткен ғылым, білімді дамытып, жаңалықтар ашуға ұмтылу, ұлттық құндылықтарымызды бағалай білу сияқты даналық бастамаларымызды жоғалтып алдық. Енді сол асылдарымызды заман талабына сай қайта жаңғыртуды мықтап қолға алуды заманның өзі талап етіп отыр. Мысалы Ыбырай Алтынсарыин «Өнер-білім бар жұрттар» атты өлеңінде өнер-білімі дамыған елдердің озып бара жатқанын айта келіп, «желкілдеп шыққан көк шөптей, жаңа өспірім достарым, қатарың кетті-ау алысқа, ұмтылыңыз қалыспай», - деп жастардан үміт күтсе, Абай «ғалым болмай немене, балалықты қисаңыз. Болмасаң да ұқсап бақ, бір ғалымды көрсеңіз. Сізге ғылым кім берер, жанбай жатып сөнсеңіз», - деп бағыт сілтейді. Сонау екі ғасыр бұрын айтылған бұл сөздері олардың көрегендігін, ұлылығын, даналығының айғағы. Біз сол халықтың ұрпағымыз. Сондықтан да солар салған сара жолды жалғастыру бүгінгі ұстаздардың міндеті. Әрбір дені сау адам баласының бойында қандай да бір нәрсеге қабілеттілік болады. Мұғалім ең алдымен оқушы бойындағы сол қабілетті тани білуі керек. Сонымен қатар дарынды және талантты балаларды анықтау барысында олардың бойында ортақ сипаттарды да көруге болады. Ондай оқушылардың бойындағы дарындылығы немесе таланттылығы бірден айқын көріне бермейді. Ол кейде объективті себептердің әсерінен де көрінбеуі мүмкін, сол сияқты олардың өздерінің қабілеттілігін көрсетуге мүмкіндіктің болмауы, немесе өзінің дарындылығын әдейі жасырып жүруі де мүмкін. Сонымен қатар кейбір талантты оқушылар сабақта төмен көрсеткіште болады, бұның өзі олардың шынайы қабілетінің көрінуіне кедергі болады. сондықтан да әр мұғалім өз шәкірттерінің тек қана мектеп бағдарламасы бойынша сабақты талап ете бермей, оның бойындағы қабілеттілікті анықтай білуінің де маңызы өте жоғары екенін естен шығармауы керек. Мұғалім әр оқушының қиялдай білуіне мүмкіндік жасап отырса, сонымен қатар олардың ой-пікірін есепке ала отырып, қажет жерінде марапаттау білдіріп, оған өзін дос ретінде таныта білсе, оқушы бойындағы қабілетінің көрінетіні сөзсіз. Әр оқушының жан дүниесіне кіре білу мұғалімнен асқан шеберлік пен педагогикалық парасаттылықты талап етеді. Тірі адаммен жұмыс ұзақ үдеріс екенін естен шығармай, шыдамдылық пен төзімділік таныта білуі қажет. Оқушыларға дайын материалдарды ұсына бергеннен, оларға беймәлім дүниелерді танып- білуге жетелеп отыру керек. Сонда балада ой ұмтылысы болады. Мұның өзі – олардың шығармашылыққа бейімделуінің бастапқы қадамы болады. Сонымен тоқтап қалмай, баланы одан әрі ұмтылысын арттыра түсу қажет болады. Ол үшін оқушыға өзінің қызығушылығына қарай белгілі бір тақырыпты бере отырып, сол саладағы атақты ғалымдар немесе басқа да талантты адамдардың өмірі, шығармашылық жолы, олардың табандылығы, әлеуметтік ортадағы, қоғамдағы маңызды орны туралы қызықты әңгімелер, көркем шығармалар, т. б. материалдармен таныстырып, олардың қызығушылығын арттыра отырып, одан әрі бейімдей түсуді қажет етеді. Осылайша белгілі деңгейге дейін жетелей отырып, енді әрі қарай өзі алып кетеді деген сенімге ие болғанда ғана жетелеуді тоқтатып, оған бағыт-бағдар беріп отыру керек. Бұл үшін мұғалімнің өзі де шығармашылықпен жұмыс істеп, оқушы жетістігі мен өз іс-әрекетінің нәтижелілігін мұқият зерделеп отыруы қажет. Енді осы жұмыстарды іске асыру үшін қандай қадамдар жасау керектігіне тоқталып өтейік: Тақырып таңдауда біріншіден, оқушының неге ерекше қызығатынын, оның қандай тақырыпта зерттеу жүргізгісі келетінін анықтап алу керек. Ол үшін оқушымен еркін әңгіме- сұхбат жүргізу, немесе өз ой-толғамдарын еркін айта алатындай ойтолғау жаздыру өте тиімді. Осы іс-әрекеттер терең ойлы, зерделі түрде жүргізілсе, нәтижесінде оқушыда өзіндік идеялар туындайтыны сөзсіз.Мәселен оқушымен әңгіме-сұхбат жасанды, құрылымды түрде емес, оның ойын еркін жеткізе алатындай еркін түрде, оқушыға рефлексияны талап ететін, өз құндылықтарын, эмоциясын, мінез-құлқын және проблемаларға өз реакциясын жеткізе алатындай жетекші сұрақтар қоя отырып жүргізу өте орынды. Екіншіден, оның сол жұмыстардың нәтижесінде анықталған оқушының қызығушылығын, олардың не білетінін және қандай жаңа ақпарат қосу керектігін есепке ала отырып, оған бірнеше тақырып ұсыну керек. Үшіншіден, сол тақырып бойынша өте керемет жұмыс жасай алатынына сенімін арттыру, қолдау көрсету. Төртіншіден, жұмысты неден бастау керектігіне бағыт-бағдар беру. Енді осы мәселеге кеңірек тоқтап өтейік. Оқушы ұсынылған тақырыптардың бірін таңдап алғаннан кейін өзінің жұмысын жүйелі жүргізу үшін өз жұмыс жоспарын жасап, сол жоспар бойынша қандай жұмыс атқарылғанын, қандай қиындықтар болғанын есепке алып отыру үшін күнделік бастауы керек. Сол тақырыпқа байланысты қандай әдебиеттерді оқу керектігіне бағыт-бағдар беріп, қолдау көрсетіп отырудың оқушының алғашқы қадамдарын сенімді бастауына септігі мол. Мұндағы ең басты мәселе, мұғалімнің іс-әрекеті оқушының өздігінен реттелетін дамуына ықпал ететіндігі болып табылады. Оқудың әлеуметтік-мәдени теориясын дамыту барысында орыс педагогі Выготский оқушының өз бетімен қол жеткізе алмайтын оқу деңгейін ересек адамның көмегімен қамтамасыз етудегі ролі туралы жазады. Мұндағы қолдау көрсететін ересек адам «рефлексиялаушы агент» ретінде жұмыс істей отырып, оқушының әрекетіне жауап береді және оның өз бетінше ізденуін қамтамасыз етеді. Жетекшінің қолдау көрсетуінің түрі мен деңгейі өзгеріп отырады, сонымен бірге түрткі болу, бағыттаушылық әрекеттер оқушының даму үдерісіне зор ықпал етеді. Жоғарыда айтып өткеніміздей осындай тарту жұмыстарын қажетінше жүргізе отырып, ақырындап азайта түсу керек, соңында тек қана бақылап, есеп алып отыру керек. Себебі оқушының іздену үдерісін дамыту арқылы оның мәні де айқындала бастайды. Оқушы әрекеті тәуелсіз сипат алып, өздігінен реттеле түседі. Осы реттелудің мынадай элементтері бар: Тақырыппен жұмыс барысында оқушының өздігінен бағытталушылығы; Оқушының негізгі мәселелер мен мақсаттарды өздігінен айқындауы; Негізгі мәселе мен мақсаттарды шешуге арналған әдіс-тәсілдерді өздігінен таңдауы. Өздігінен реттелу таңдалған тақырыпқа қызығушылықтың неғұрлым жоғары деңгейіне өтуге ықпал етеді. Ғылыми жоба тақырыбы оқушының жас ерекшелігіне, қабілет деңгейіне лайықты болуы керек. Егер алынған тақырып оқушыға қиындық тудыратын болса, оны ойдағыдай орындап шығуына кедергі болады. Сондай-ақ, жетекшілік жоғары педагогикалық талаптарға сай, жүйелі жүргізілмесе, ол жұмыстан нәтиже шықпайды және оқушының талпынысын бәсеңдетіп, тіпті, өшіріп тастары сөзсіз. Сонымен, қорыта айтқанда оқушылардың ғылыми-ізденушілік жұмыстарға баулу, оларды дайындау, жетекшілік ету жұмыстарының нәтижелі болуы үшін әрбір мұғалім: Оқушы дарындылығының моделін білуі; Оқушыны ғылымға бейімдеу үрдісінде оқушының үлгерім сапасына ғана емес, оның неге бейімділігін анықтай білуі; Олардың ерекшеліктерін ескере отырып, оларға қызығушылығына қарай тапсырмалар беруі; Ғылымға бейім оқушыларды анықтау әдістерімен жұмыс жасай алуы; Оқушы жұмысын нәтижеге жетуге бағыттай білуі керек. Пайдаланылған әдебиеттер: 1. ҚР педагог қызметкерлерінің біліктілігін арттыру бағдарламасы негізінде жасалған мұғалімдерге арналған нұсқаулық. ПШО 2015 ж. 2. Б. А. Тұрғынбаева. Ұстаздық шығармашылық. Алматы, 2007 ж. * * * * * * ---3 --
------------------------------------------------- «Республикалық 45minut.kz» газеті – 02 наурыз 2016 ж | № 06 (156) ЛОГИКАЛЫҚ ТАПСЫРМАЛАР АРҚЫЛЫ ОҚУШЫНЫҢ ШЫҒАРМАШЫЛЫҒЫН ДАМЫТУ Алматы облысы Қарасай ауданы Қырғауылды ауылындағы қазақ орта мектебі МДШО КММ. Математика пәні мұғалімі Камидолдина Гульмира Батырбековна Қазіргі заман талабына сай техника мен ғылымның даму кезеңінде әр адамға сапалы да, терең білім , іскерліктің болуын қажет етеді. Оқушының белсенді шығармашылықпен жұмыс істеуіне және жан-жақты ойлауға қабілетті болуын талап етеді. Ал ойды , миды, яғни логиканы дамытуда математика пәнінің алатын орны зор.Логика дегеніміз не?Біз логика деген ұғымға сананы дамытушы құрал немесе жақсы дамыған ақыл ой деген анықтама берер едік.Бірақ ғылыми тұрғыда қарағанда логика сөзінің тарихы тереңде жатыр.Логика дегеніміз тек жақсы әрі тез деген ұғымдармен шектелмейді.Оның әлі де зерттелмеген дүниесі көп-ақ. Логика- объективті дүниенің, шындықтың даму заңдылықтарын бейнелеу. Кең мағынада Логика ойлаудың ғана емес, болмыстың да байланыстарын көрсетеді, бұл жағынан ол онтологиямен сабақтас. Ойлау мен таным қатар жүретіндіктен Логика таным теориясымен (гносеологиямен) байланысады. Логика философияның негізгі бөлігі болып табылады, өйткені философия “оймен басталып, оймен жалғасады, сондықтан оны кейде “ойлау туралы ойлау” деп анықтайды. Балалардың ойлауын дамыту туралы М.Жұмабаев :«Ойлауды өркендету жолдары. Ойлау – жанның өте бір қиын,терең ісі. Жас балаға ойлау тым ауыр. Сондықтан тәрбиеші баланың ойлауын өркендеткенде ,сақтықпен басқыштап іс істеу керек. Оқулықтағы берілген тапсырмалар, суреттер баланың жанына дұрыс әсер ететіндей, оқушының оқуға, білімге деген ынта – ықыласы, құштарлығы болуы керек» деген екен. Математиканың басқа ғылымдармен тығыз байланысатынын біз жақсы білеміз. Сол себепті логиканы дамыту барлық адамға , мейлі ол әнші, суретші , тракторист, спортшы болсын керек. Оқушының ой-әрекетін дамыту үшін оқу материалдарына теориялық талдау жасауға, өз бетінше кез келген жағдайда қорытындыға келуге айрықша мән беріледі. Өз бетімен , кітапппен жұмыс жасау, оқу материалдарынның қандай түрлерін есте сақтау керектігін білуге, өз бетінше алған білімін тәжірибеде пайдалану дағдысын арттыруға мүмкіндік береді. К.Д.Ушинский :«Логикалық ойлау – логикалық сөйлеудің негізі, ал мұны – логикалық сөйлеуді ұстаз дамытуға тиіс» дегендей мен де өз сабақтарымда логикалық есептер шығару арқылы оқушының ой-өрісін дамытудағы мысалдардан келтірсек. Оңай есептен бастап шығаруға болады. 1-есеп. Алтынай, Ажар және Әсем көйлектері әртүсті: көк, жасыл, сары. Алтынайдың көйлегі сары да емес, жасыл да емес , ал Ажардың көйлегі сары емес. Қайсысы қандай көйлек киген? Шешу әдісі: Есептің мәтініне сәйкес кесте сызылады. (1-сурет) . Сол жақтағы тік жолдағы торларға қыздардың есімдері: Алтынай, Ажар, Әсем жазылады. Жоғарғы көлденең жолдарғы торларға көйлектерінің түстері жазылады. Есімдері мен көйлектері сәйкес келгені + деп, сәйкес келмегені , керісінще – деп көрсетіледі. Көйлек Есімдері Көк
Жасыл Сары
Алтынай + - - Ажар
- + - Әсем - - + 1-сурет Мысалы: 1-суретте Алтынайдың көйлегі сары да емес, жасыл да емес , онда көк көйлекке + қоямыз. Ажардың көйлегі сары емес, онда көк көйлек Алтынайдыкі болса, жасыл көйлек Ажардыкі. Ал Әсемдікі соңында сары көйлек екені анықталады. Осылай тор көздерге +,- қою арқылы жеңіл шешуге болады. 2-есеп. Абай, Болат, Дәурен, Жомарт бір сыныпта оқиды. Олардың фамилиялары : Абаев, Болатов, Дәуренов және Жомартов.Бірақ та біреуінің де аттары фамилияларына ұқсас емес. Балалардың фамилиясын анықта, егерде: -Дәреннің фамилиясы Абаев та, Жомартов та емес, -Жомартовтың аты Дәреннің фамилиясына ұқсас болса. Тағы да кесте сызып аламыз: Фамилиялары Есімдері
Абаев Болатов
Дәренов Жомартов
Абай - - + - Болат - - - + Дәурен
- + - - Жомарт
+ - - - 2-сурет Дәреннің фамилиясы Абаев та, Жомартов та емес , онда екі фамилия қалады. Олар Болатов пен Дәуренов , ал Дәуренов ол да келмейді, себебі аттары мен фамилиялары ұқсас емес делінген. Сонда Болатов деген фамилия сәйкес келеді. Келесіде Жомартовтың аты Дәреннің фамилиясына ұқсас делінген, яғни Болат деген сөз. Абай мен Жомартқа екі фамилия қалды. Абайға Абаев келмеу керек , сондықтан Дәренов , ал Жомартқа Абаев сәйкес келеді. Сол сиякты 3- есептер: 11 (13) 99 5 (19) 75 7 (? ) 84 сандар арасындағы байланысты тауып, сұрақ белгісінің орнына санды қою керек. Шешуі: 99:11=9 , 9+4=13 осы заңдылықты пайдалана отырып, келесі қатардағы сандарды табуға болады: 75:5=15, 15+4= 19 , сонда үшінші қатарда 84:7=12, 12+4=16 , жауабы 16. Осындай мысалдарды балалардың өздеріне құрастыруға беруге болады. Қызыға , белсене құрастырып келеді. Келесі есепті де қызықты математика сабақтарында көп қолдануға болады. 4-есеп. 13 27 K 7 6 12 15 L 6 ? 16 26 7+6=13, 13*2=26 12+15=27, 27*2= 54 16/2=86 K=8, L+6=8 , L= 2 Осындай есептерді шығару біріншіден, оқушы шығармашылықпен жұмыс істеуге бағыттайды, екіншіден логикалық ойлау қабілеті арқылы өзіне деген сенісі артады. Үшіншіден пәнге деген қызығушылығы артады. Сондықтан өмірімізді мағыналы , мәнді қылып, барлық жетістіктерге жету үшін бүкіл білімді пайдалана отырып, ой ұщқырлығына жетелейтін логикалық есептердің орны ерекше дер едім. * * * * * *
ұштастыра отырып бәсекеге қабілетті жеке тұлға қалыптастыруда мектептегі тәрбиелік іс- шаралардың, әдеби-сазды кештердің маңызы зор. Осы орайда 2016 жылы ақпан айының 10- ы күні Орал қаласы, Теректі ауданы, Ақжайық МҚҚК саз мектебінде ХХ ғасырдың таңғажайып ақыны, қалың қазағының аяулы ұлы Мұқағали Мақатаевтың 85 жылдығына арналған «Алтынға менің толмай-ақ қойсын сандығым, Ризамын саған, ризамын саған, Тағдырым!» атты әдеби-сазды кеш өтті. Баян және вокаль сыныбының жетекшісі ретінде ұйымдастыруыммен өткізген әдеби-сазды кешке оқушылар, ұстаздар қауымы және ата- аналар қатысты.
1. ақиық ақын артына айрықша өшпейтін із қалдырған Мұқағали Мақатаевтың өмірі мен шығармашылығына шолу жасау, сөзіне жазылған әндерімен поэмаларымен танысу; 2. ғасыр ақынының жыр-әндерін болашақ ұрпақтың жүрегіне жеткізе отырып дарынды жастар тәрбиелеу; 3. ел болашығы саналатын жастарға қолдау жасап, шығармашылық деңгейлерін көтеру; 4. жас ақын оқушылардың шығармашылығын дамыту, өлең оқудағы шеберлігін шыңдау; 5. М.Мақатаевтың өлеңдері мен әндері арқылы оқушыларды әсемдікке, елжандылыққа, Отанға,елге деген сүйіспеншілікке, анаға ,қызға деген сезім, махаббат сезімдерін сезіне білуге тәрбиелеу; 6. оқушыларға тәрбиелік маңызы бар мерекелік іс-шараларға белсене араласуларын қамтамасыз ету; «Алтынға менің толмай-ақ қойсын сандығым, Ризамын саған, ризамын саған, Тағдырым!» Мұқағалидың өз дауысы (ашылуы) «Бостандық берші, Мамасы» (кешке қатысатын оқушылардың бәрі көрермендерге иіліп амандасып сахнадан шығып кетеді. ) Жүргізуші: Қуат алып Абайдың тіл күшінен, Жыр жазамын Абайдың үлгісімен. Абай болып табынсам бір кісіге, Абай болып түңілем бір кісіден- , деп поэзия төрінен ойып тұрып өз орынын алған Мұқағали Мақатаев арамызда болса 85 жасқа толар еді. ХХ ғасырдың таңғажайып ақыны, қалың қазағының аяулы ұлына арналған «Алтынға менің толмай-ақ қойсын сандығым,Ризамын саған, ризамын саған, Тағдырым!» атты әдеби-сазды кешімізді аса бір қуанышпен ашық деп жариялаймыз! Жыл керуені алға жылжыған сайын М.Мақатаевтың артына қалдырған өшпес асыл мұрасы жарық жұлдыздың қараңғы түн қойнауынан құпия сәулесін шашқандай жарқырай, өркендей өсіп, айшықтала түсуде. Абай үндес Мұқағалидай перзенті бар халық- шыны мен бақытты халық. Есетова Ақбота «Туған күнім» әні Бүгінгі әдеби-сазды кешімізде баян және вокаль сыныбында білім алып жүрген оқушылар Мұқағали атамызға арналып отырған осы бір кеште өз өнерлерін ортаға салмақ. (жай музыка қосылады, ортаға оқушы шығып мәнерлеп оқиды) «Анама» Ән: «Ана сен жыламағын» Мәнерлеп оқитын және әнді орындайтын: Шайдрахманова Назерке Жүргізуші: Қазақ поэзиясының қанатын кеңге жаюына қайталанбас зор үлес қосқан ақиық ақын -Мұқағали Мақатаев. Ол 1931жылы 9 ақпанда Алматы облысы, Нарынқол ауданында дүниеге келіп, 1976 жылы 27 наурыз күні 45 жасында қайтыс болды . Оның « Армысың, достар», «Райымбек! Райымбек!», «Аққулар ұйықтағанда» поэмалары , «Дариға жүрек», «Аманат» т.б жинақтары әдебиетке қосылған ұлы талант иесі екенін танытты. Ақын тау мен даласын, ұлы Отанын, адамзаттың асыл- бесігі жұмыр жерді сүйеді, қадірлейді. Ақынның жүрекке жылы,сезімге әсерлі , жалын атқан жырлары жыр сүйген қауымның жүрек төрінен орын алды. Мұқағали мұраларына шолу жасап,13 кітабы бойынша 1834 өлеңі бар екенін білдік. Мұқағали адамдарды, олардың қайшылықты тағдырын өлең тіліне түсірген, әңгіме ғып өрбіткен -ақын, жазушы, журналист, драматург, аудармашы. Қазынам бар, қисапсыз шектеледі. Қызғанады біреулер, жек көреді. Бермеймін де, сатпаймын, көрсетпеймін Алам десең, алдымен, зертте мені.
Оқитын: Сагиева Әсел «Өмір сүрейік алмасып» Оқитын: Есетова Ақбота Ән: «Сәби болғым келеді» Орындайтындар: Сагиева Әсел, Есетова Ақбота, Ғайни Арай. Жүргізуші: «Жетіспеушілікте туып және үнемі жетіспеушілікте өмір сүру қандай өкінішті. Егер бала,бозбала кезімді есіме алсам, сұмдық үрейленем, қатты жәбірленем. Бүкіл жастық шағым менің өзіме соқпай өтіп кеткен. Санамда титімдей бір қуаныштың ізін қалдырған, ең құрыса , бір күнімді есіме түсіре алмаймын. Мен бұл жарық дүниеге келгелі , міне, қырық төртінші жылға аяқ басып барады екен, бар өмірімнің қор, жиіркенішті болып көрінетіні соншалық, кейде бәрін де өз ырқыммен-ақ қиып кете салғым келеді...» Мұқағали күнделігінен 31 қаңтар, 1975 жыл.
Ән: «Есіңе мені алғайсың» Орындайтын: Айғалиева Айша
Сырымбет-Қангелді- Қойбас пен Түке. Ал Қойбастан Менжі-Дәлі-Қамысбай-Мақатай- Сүлеймен-МҰҚАҒАЛИ. Демек, Мұқағлаидың 6-шы атасы Қойбас-Райымбектің әкесі ---4 --
------------------------------------------------- «Республикалық 45minut.kz» газеті – 02 наурыз 2016 ж | № 06 (156) Түкемен бірге туған ағайынды кісілер. Мұқағалидың Тоқтарбай, Көрпеш деген інілері бар. Мұқағалидың әжесі-Тиын, ал анасы- Нағима Батанқызы. Әкесі 1941 жылы Калиниград майданында қаза табады. Мұқағалидан Жұлдыз, Айбар атты екі ұл, Ләззат, Майгүл, Алма, Шолпан деген төрт қыз туған. Ақынның жары- Лашын Әзімжанқызы.
Ән: «Ұнатамын» Орындайтын: Айдынғалиева Дильназ Жүргізуші: «Қай ақын табиғатты жырламайды? Бірақ қайссы қай жағынан келеді? Бұл- сұрақ. Мысалы, Пушкинді алайық. Онда табиғат пен адам және оның көңіл-күйі біртұтас. Пушкин поэзиясында адам мен табиғат бірге жырланады, бір-бірінен қалыспайды» Мұқағали күнделігінен 17 ақпан, 1976 жыл. Мұқағалидың өз дауысы «Қарлығашым, келдің бе?» Ән: «Күрең күз» Орындайтын: Бекмағамбетова А. Жүргізуші: Хабар жоқ саған кеткен елшілерден, Ей, Тағдыр! Сөйлесейік келші бермен. Қаншама соқпақтарға бастасаң да, Сенімен сөйлесуді ерсі көрмен. Білесің бе? Мен саған бағынбаймын! Бар ма тағы беретін зарың, қайғың. Көлденеңдеп жолымда тау боп тұрсаң Мен-мұнартқан басыңда сағымдаймын! Сондықтан да жібер деп жалынбаймын!
Ән: «Жас қайың» Орындайтын: Нәсіпқалиева А. Жүргізуші: ... Жыл өткен сайын Мұқағали халық ананың жүрегіне жақындай түсіп барады, лапылдай түсіп барады. Атағы жерді жарады. Алыстап бара жатқан жылдар ішінде ақ боз ат мініп астына , ірі ақын кетіп барады. Өксігін байғұс баса ламай , тағдыр тартқан кезеңнен асамын деп-ақ аса алмай бір ақын кетіп барады. (Тұманбай Молдағалиев) Мұқағалидың өз дауысы «Қаздар қайтып барады мекеніне» Жүргізуші: Қыздарды көрсем біртүрлі, Өзімнен-өзім мұңданам. Тиям да бейқам күлкіні, Өзімнен-өзім сыр бағам. Қымбат-ау , қыздың ар-мұңы, Қиын-ау, қиын, тым қиын. Не болар екен тағдыры, Үйіріліп соққан бір құйын. Тоймайды көзім жүз көрсем, Жайқалған менің гүлдерім! Тоң тұрып жерге, күз келсе Не болар екен күндерің?!
Ән: «Арулар!» Баян аспабының сүйемелдеуімен орындайтындар: Қасымова Шынар, Мұқанова Арина. Баян аспабында : Жетекші Сұлтанов Б, Қабиев Ұ, Тасқараев З.
бірге өлетініне кәміл сенемін. Адамзат жаны қатігез тартса тарта берсін. Қайтсе де парасатты адам қалады. Ол-ақын. Ақырғы сөз – сонікі.».
Мұқағали күнделігінен17 ақпан, 1976 жыл. Мұқағалидың өз дауысы «Қазақ даласы» Ән: «Фариза» Орындайтын: Бақыт Әсем Жүргізуші: «Жасым тоқсанға таянғанда Мұқағалиым туралы естелік айтуды Құдайдан сұраппын ба мен?... тағдырдың ісіне шараң бар ма? Баламның жарық дүниемен қош айтысқанына да он алты жыл болып барады. Мен әлі тірімін. Қырық бес жасында қыршын кеткен оның күллі қазақтың баласы боларын, ардақты ақыны атанарын, құдай ақы , туған шешесі мен де, жары да, балалары да білгеміз жоқ. Көпшілік ел де кезінде білмеген шығар. Енді, қарап отырсам, тыңдап отырсам, Мұқағалиымды аспанға көтеріп, өзі өлген соң еліне танытқан Құдайдың берген таланты , өлеңінің қуаты шығар. Бұған да тәуба. Өз тіршілігінде көрмеген құрмет пен қошеметі артында қалған біз –отбасы, жары, балалары, бауырлары көріп жатырмыз. Қайсыбірін айтайын. Алатаудай айбарлымды ойласам, өзегім от болып жанады.» Ақынның анасы Нағима Батанқызы.
Бұдан асқан рахат табылмайды»- деп ақынның өзі айтпақшы ауылдан, туған жерден асқан керемет дүние жоқ шығар,сірә!? Ақынның туған жері Алматы облысы, қазіргі Райымбек ауданының Қарасаз ауылы.
Ән: «Саржайлау» Оқитын: Шайдрахманов Мерей Жүргізуші: «Күйбеңмен ,азаппен өткен өлі күндерді қойшы. Жырсыз өткен күндер- мен үшін өлі күндер. Тәңірдің бұл алданышты қиғанына да құлдық. Поэзия болмаса қайтер едім? Ақынның өз мемлекеті, өз қоғамы, өз дүниесі бар. Бұл аз дүние емес. Демек, мен сол үшін өмір сүрем» Мұқағали күнделігінен 24 желтоқсан,1973 жыл. Осымен «Алтынға менің толмай-ақ қойсын сандығым,Ризамын саған, ризамын саған, Тағдырым!» атты әдеби-сазды кешімізді жабық деп жариялаймыз! Өлеңдерін ұранға айналдырып асқақататып жүрген ұланы барда Мұқағалаи Мақатаев және оның пэзиямен көмкерілген алтын мұралары ешқашан өлмейді. Келесі күнде жолыққынша хош сау болыңыздар! * * * * * *
Қазақ халқына жоңғар шапқыншылығынан төнген қауіптің ұлғаюын көрсете отырып, теріс әсерлердің мәнін ашу Жалпы мақсаты Тақырыпты түсініп оқи білуге баулу, тілін, сөздік қорларын дамыту арқылы сабаққа деген қызығушылығын арттыру
Қазақ халқының жоңғар шапқыншылығына қарсы соғыстарының себептерін толық түсінеді
АКТ”, “Оқыту мен оқудағы жаңа тәсілдер”, “Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау”, “Сыни тұрғыдан ойлауға үйрету”, “Оқытуды басқару және көшбасшылық” Қолданылатын әдіс- тәсілдер «Егер мен ойыны», «Кемпірқосақ», «Академиялық дау – дамай әдісі», «Автор орындығы», « Кім жылдам?»
Флипчарт, маркерлер, портреттер, тақта, стикерлер, интербелсенді тақта
«Журектен жүрекке» атты тренинг арқылы бір- бірімен амандасады, топқа бөлу үшін түрлі-түсті суреттер таратылады, топ ережелерін басшылыққа алып, топтық жұмыс жасайтындарын айтылады. Оқушылар бір-біріне амандасады, оқушылар түстерге сәйкес бірігіп, 3 топ құрайды, топ ережесін сақтайды,топтарға бөлінеді. Сабақ кезеңдері Тапсырма Мұғалімнің іс-әрекеті Білім
Қызығушылық тарын ояту «Егер мен» ойыны арқылы үй тапсырмасы бойынша сұрақтарға жауап береді.
Үйге берілген тапсырма сұрақ-жауап арқылы диалогқа түсіреді.Тақтадағы сұрақтарға жауап беру, топпен тапсырманы орындау, соңына «Егер мен» ойыны арқылы топптар өзера талқыласады Түсіну Жаңа сабақты түсінуде «Кемпірқосақ» әдісін пайдалану Бұл әдісті пайдалану кезінде сыни ойлатуға жол бере отырып, бірнеше сұрақтар қойған кезде үнсіз отыратын оқушылардың өздері де сабақта диалогтық қарым-қатынасқа түседі. Қолдану
Топпен жұмыс. «Академиялық дау –дамай» әдісі арқылы жаңа тақырыпты түсініу үшін арнайы тапсырмаларды қолдану Оқушыларға тақырып төңірегінде тапсырма таратылады,тапсырман ы топ ішінде отырғызып, топпен талқылату Ол үшін академиялық дау – дамай әдісін пайдаланады. Сергіту сәті «Шырша» атты жаттығу жасау арқылы көздеріне жаттығу жасайды.
Оқушылармен бірге сергіту сәтін жасау Талдау
«Автор орындығы» әдісі арқылы тапсырма беру Топтарға жаңа тақырып бойынша тапсырмалар таратылып, түсініктерін ортаға салып, әр топтан шығып қорғау. Жинақтау
арқылы сабақты жинақтайды Әр топтан 2 оқушы ортаға шығып, сұрақтарға жауап береді
Бағалау Өзін-өзі бағалау (2 мин) Бағдаршам, бағалау парақшалары Бағалау парақшасы мен бағалау шкаласын тарату Рефлексия Стикерлерді толтыру «Екі жұлдыз бір тілек» Оқушыларға стикер толтыруды ұсыну ---5 --
------------------------------------------------- «Республикалық 45minut.kz» газеті – 02 наурыз 2016 ж | № 06 (156) ГККП «Уральский колледж газа, нефти и отраслевых технологий» УОАЗКО Открытый урок по дисциплине «Основы объектно-ориентированного программирования » в группе СТ-231 специальности 1304000 «Вычислительная техника и программное обеспечение (по видам)» жүктеу/скачать 4,05 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|