Таблица 2 - Показатели итога, среднего значения, среднеквадратичного отклонения, дисперсии

114

γ(bmax)

-4,991137225

xр

45,00706457

yp

293,4681491

m(yp)

19,014043

Δ(yp)

37,45766471

γ(ypmin)

256,0104844

γ(ypmax)

330,9258138

Теперь  осталось  сделал  выводы  о  влиянии  стоимости  нефти  на  курс  тенге.  Для  начала  нужно 

рассмотреть показатель A, который говорит о качестве построенной модели. Качество модели оценивается 

удовлетворительным, 4,46% (пределы нормы равна 8-10%). 

F коэффициент оценивает статистическую значимость уравнения в целом. F фактическая по данной 

модели равна 582,8583752. Статистически значимым считается, если этот коэффициент превышает 3,92 

(табличное значение для данной модели). 

Далее нужно построить уравнение регрессии: y=537,9775998-5,432690468*x. Это уравнение является 

отправной точкой до точного вывода. Теперь нужно рассмотреть t-критерий Стьюдента, который оценивает 

статистическую зависимость уравнений регрессии. Для нашего уравнения регрессии этот коэффициент 

должен  быть  более  1,97.  Рассмотрим  каждый  показатель  по  отдельности:    t(a)=56,25380072.  Как  было 

упомянуто раньше, коэффициент a не имеет никакого экономического значения. t(b)= -24,23807408 как 

видно показатель не превысил табличного значения. И исходя из этого, можно сказать, что утверждение 

о  том,  что  курс  тенге  укрепляется  на  5,4327    если  стоимость  нефти  увеличивается  на  1  доллар  США, 

является ложным, как казалось при начальных расчетах. Остался следующий коэффициент, который точно 

подтвердит есть ли зависимость или нет. t(Rxy)= -24,14246001 – данный коэффициент тоже не превысил 

табличное значение. Подводя итоги по зависимости курса тенге от стоимости нефти, можно сделать вывод, 

что данная модель зависимости статистически не значима. 

После  того,  как  зависимость  курса  тенге  от  стоимости  нефти  признана  ложной,  нужно  проверить 

гипотезу о зависимости курса тенге от изменений курса рубля по отношению к доллару по той же схеме. 

Рассчитаем те же основные показатели для выводов.

a

-121,0692789

b

6,190846094

R(xy)

0,822985477

R(xy)^2

0,677305095

Fфакт

262,3627943

Fтабл

3,92

tтабл

1,97

m(b)

0,380699491

m(a)

26,56386829

m(Rxy)

0,050809047

S(ост)^2

602,0639424

S(ост)

24,53699131

А

6,47%

Уравнение регрессии

y=-121,0692789+6,190846094*x

t(a)

-4,557667491

t(b)

16,26176616

115

Далее нужно рассмотреть те же показатели, как и в первом случае. b=6,190846094 – это значит, что 

курс тенге ослабевает на 6,19 тенге, если курс рубля ослабевает на 1 рубль. F фактическая равна 262,3628 

превышает  табличное  значение  3,92  –  это  говорит  о  статистической  зависимости  уравнении  в  целом. 

Построенная  модель  оценивается  качественным,  6,47%<10%.  Следующий  шаг:  построение  уравнение 

регрессии.  y=-121,0692789+6,190846094*x.  Рассмотрим  t-критерий  для  каждого  элемента  уравнения, 

который не должен быть ниже табличного значения 1,97. t(a)= -4,557667491 – не имеет экономического 

значения. t(b)= 16,26176616 превысил табличное значение 1,97, значит утверждение о том, что курс тенге 

ослабевает на 6,19 тенге, если курс рубля ослабевает на 1 рубль, подтверждается. Для полного убеждения 

рассмотрим следующий показатель: t(Rxy)=16,19761693 превысил табличное значение – это значит, что 

гипотеза о зависимости курса тенге от рубля статистически подтверждается. 

Имея достаточно данных об истории колебания курсов валют и статистическую значимость, следующим 

шагом остается расчет прогноза для рубля и тенге. Ориентируясь на таблицу с фактором и зависимой и 

применив несколько формул из раздела линейных регрессионных уравнений выведен прогноз на курс рубля 

по отношению к доллару xр=74,41159134 и на курс тенге yp=339,6014306. Исходя из этих предположений 

следует прежде чем, как покупать иностранную валюту, нужно обратить внимание на изменения курса 

рубля.

t(Rxy)

16,19761693

Δa

52,33082053

Δb

0,749977996

γ(a)

-121,0692789±52,33082053

γ(amin)

-173,4000995

γ(amax)

-68,73845841

γ(b)

6,190846094±0,749977996

γ(bmin)

5,440868097

γ(bmax)

6,94082409

xр

74,41159134

yp

339,6014306

m(yp)

26,24090887

Δ(yp)

51,69459047

γ(ypmin)

287,9068402

γ(ypmax)

391,2960211

График 1. Линия тренда, показывающая изменения курса рубля (x) и курса тенге (y)

116

Подводя итоги, можно утверждать, что курс тенге, который вышел на свободное плавание только на 

уровне бассейна,  не зависит от стоимости нефти на биржах и между ними нет никакой статистической 

зависимости.  А  что  касательно  отношений  между  рублем  и  тенге,  можно  сделать  вывод,  что  между 

Казахстаном и Россией есть временной лаг: изменения курса рубля сказываются на курсе национальной 

валюты Казахстана. Эта зависимость объясняется близким экономическим сотрудничеством наших стран.

Источники:

1.  Новостной портал Nur.kz // Нацбанк: курс тенге зависит от цены на нефть, https://finance.nur.kz/330275-naczbank-kurs-tenge-

zavisit-ot-czeny-na-neft.html

2.  Investfunds. Информационный портал о личных инвестициях и финансах // Архив курса тенге, рубля к доллару, стоимости 

нефти, http://investfunds.kz/markets/indicators/usdkzt-nbk/

http://investfunds.kz/world/indicators/oil-brent/

http://investfunds.kz/markets/indicators/rubkzt-nbk/

117

Almaty 

Management 

University

Financial plan refers to a comprehensive plan for the operation and development of the company in terms of 

value. Financial planning is an organized process of formation, execution, monitoring and optimization of the 

financial plan of the organization [1].

In the area of financial planning, the enterprises often experience the following symptoms:

•  Lack of understanding of the direction of the goals and objectives of financial planning and the need to 

highlight problems of financial planning as a priority of fiscal policy;

•  Lack of financial professionals with the knowledge and skills to manage financial plans and budgets;

•  A low level of computer literacy of financial professionals;

•  Problems of implementation and use of IT instruments of financial management [2].

The main objective of financial planning is to improve the financial stability and economic efficiency of the 

organization.The first management shall determine the list of mandatory budget organizations, their articles and 

figures.The next task is to determine the budgeting cycle and the planning period.It is advisable to prepare annual 

budgets. The planning of a period based on a quarter or month period. The most important step in financial planning 

sheet is budget execution, as well as monitoring of planned and actual exponents. Some budget items (most of 

expenditure) may have a fixed value that has a prohibited excess of this amount.Monitoring the implementation of 

the budget makes it possible to identify deviations versus to actual compendium of articles and budget indicators, 

to establish the causes of deviations, to take balanced management decisions. To achieve the objectives of financial 

planning the organization uses modern IT technology planning tools.IT designed for business planning, monitoring 

and controlling the execution of financial plans and budgets [3].

In most Kazakhstani companies, the automation level of financial management is low.After all, as a rule, IT 

budgets are allocated primarily to automate the main business processes which directly effect on the enterprise 

overall efficiency. In the next phase of these automation activities, the organization begins to think about the 

implementation of electronic document management system, portal solutions, and so forth. At the same time, the 

urgent tasks of financial management (creation and approval of budgets, operational control of payments, and the 

current control performance) often still made manually - using Excel spreadsheets and accounting systems of the 

organization. In addition, at a certain stage of development the company understands clearly that the way to solve 

them is becoming increasingly difficult, and the realization of some tasks looks simply impossible.After all, to 

receive timely, accurate, consolidated and detailed management reporting or provide financial planning process 

(with the expectation of a budget model, budget reconciliation of top-down and bottom-up) requires a special tool. 

Several ways used to solve the issues in financial planning automation:

1)  by introducing full-scale ERP-system in conjunction with a specialized system of budgeting;

2)  by introducing more “easy” solutions in the interests of the financial management of the company;

3)  by introducing a special system of business planning in the organization;

4)  by realization of Excel, Word and Access functionalities [4].

The  need  to  use  specialized  automation  systems  for  financial  management  is  not  immediate  decision  that 

determined by the degree of business maturity. There are two aspects. The first is that when the management  

reaches a certain level of awareness of the business failures volume they start to understand the importance of a full 

and efficient financial control. In other words, there is a need for such a tool that would keep track of all financial 

Abstract

At present, more and more organizations are experiencing the need to obtain timely and accurate information to make a high quality 

management decisions. Companies take the time not only to analyze the results of their work but also the planning of future activities. This 

leads into a need for effective use of their resources and capabilities. One of the most popular tools for operational planning and management is 

anautomated financial planning instrument, which makes the whole process unified. The main purpose of this article is to discover the software 

market, which consists of the program solutions aimed to automate the company’s performance and to analyze their efficiency in enterprise of 

Kazakhstan. 

Keywords:  financial  planning  information  systems,  enterprise-resource  planning,  information  technology  (IT),  financial  planning, 

enterprise

Аннотация

В настоящее время все больше организации  испытывают потребность в  получении  оперативной  и  достоверной  информации 

для  принятия  качественных  управленческих  решений.  Предприятия  уделяют  время  не  только  анализу  результатов  своей  работы, 

но  и  планированию  дальнейшей  деятельности.  Это  выражается  в  стремлении  эффективно  использовать  собственные  ресурсы  и 

возможности. Одним из наиболее востребованных инструментов, для оперативного планирования и управления является финансовое 

планирование, наиболее важным этапом, которого является автоматизация, благодаря чему весь процесс унифицируется. Основной 

целью  данной  научной  статьи  является  изучение  рынка  программных  решений,  применяемых  для  автоматизации  деятельности 

предприятия и анализ их эффективности на предприятиях Казахстана.

Ключевые слова: информационные системы финансового планирования, планирование ресурсов предприятия, информационные 

технологий (ИТ), финансовое планирование, предприятие

f

inancial

 

planning

 

information

 

systems

 

and

 

their

 

efficiency

 

in

 

enter

-

prises

 

of

 K

azaKhstan

Alma Zhumabekova

Finance, 1 year master student

Scientific Advicer: 

c.ec.sc., docent Serikbayeva Zh.D

118

flows  and  at  the  same  time  providing  the  flexibility  to  manage  them.  Moreover,  with  the  help  of  specialized 

software the best thing you can be done. The second aspect is about a business development. When the organization 

opens new branches, have subsidiaries and, consequently, a growing number of financial responsibility centers. 

Alternatively, there are new lines of business, and financial planning requires the development of complex budget 

models. Options “manual control”, that is, the use of conventional means of office automation becomes insufficient 

to generate and quickly reduce the financial and management reporting as part of the holding, to comply with 

common budgetary discipline, as well as to ensure proper control of payments. It is important not to miss the 

moment when numerous mistakes and delays will actually hinder the development of business and cause damages. 

That is why the introduction of a specialized system of financial management better think in advance and carefully 

examine all available offers on the market. By the way, in most automation projects usually IT staff and financial 

management play the main role, starting with the budget allocation for the project and the choice of system. In the 

future, the employees of the financial department become the key players in the project.

“Manual”  financial  management  is  often  provides  poor  operational  control  over  the  processes  on  funds 

spending within the approved company budget, which often leads to the cash gaps and exceed the budget limits 

or thresholds. Due to absence of timely information concerning the budget status, cash flows within the items of 

budget, budgeting center and other analytical tools the financial management of the company lose the control over 

the incidents that may happen in the company or lose the appropriate time to solve them. Then, the introduction of 

the specialized financial management system will allow the company to solve a wide range of different tasks in the 

area of financial management. It includes:

- 

the process of budget planning on the basis of a single budget business model (top-down or bottom-up);

- 

the establishment of the several regulations in order to harmonize the company budget;

- 

the monitoring and control over implementation of the budget;

- 

the provision of the ability to include adjustments to the budget;

- 

the control over money spending in accordance with the planned limits of the budget;

- 

the introduction of a timely information on the budget execution in the form of specialized analytical 

reports.

The key result for the business is the ability to install the enterprise severe financial discipline, which means 

a  daily  exercised  budgetary  control,  treasury  control  payments  software  and  the  availability  of  the  necessary 

analytical management report of the actual data for timely decision-making of the top management (Fig. 1).

Different analytical tools and budget model of the company determine financial planning system that considers 

the industry specificity. Several companies and industries have adopted the model of budget calculation, which 

at least made in Excel. One of the main difficulties that may occur during the process of system implementation 

is  to  create  a  common  methodological  framework  for  budgeting,  construction  of  several  additional  analytical 

instruments and its integration with existing system in order to process different data. All of this should be the part 

of one complex system. Implementation of the complex solution to the enterprise is preferred for the following 

reasons [5]:

1)  a  common  approach  and  methodology  of  the  automation  of  accounting  and  financial  processes  in  the 

company;

2)  a  single  architecture  of  the  whole  information  systems  for  the  financial  planning,  including  analytical 

reporting, budgeting and payments control, will be formed;

3) a “single entry point” for several data sources of the company will be established.

Financial planning is a basic process in each enterprise or company, which directly influence on its income and 

performance. That is a main reason why it is important to raise the timely performance of the employees in the 

financial units of the company. 

Fig. 1. Financial planning cycle in the company

Источники:

1. Reisdorfer, Vitor K., Koschewska, Sandra R., Salla, Neusa G. Financial planning: its importance and contribution for the management 

of cooperative enterprises.

2. Alan Walter Steiss, Chukwuemeka O’C Nwagwu, Financial planning and Management in Public Organizations.

3. http://www.yourarticlelibrary.com/planning/the-objectives-and-importance-of-financial-planning-for-an-organization/8740/

4. http://www.gfoa.org/technology-capital-planning-and-management

5. Shayne C. Kavanagh and Rowan A. Miranda, Technologies for Government Transformation: ERP Systems and Beyond, 2005.

119

Алматы 

Менеджмент 

Университет

Мемлекеттік қарыз  – бұл мемлекеттің және мемлекеттік секторлардың  алған қарыз сомасы мен есептелген 

пайыз қойылымы , мемлекеттік қарыздардың сомасын белгілі бір күнге өтелуі тиіс.

Бюджеттік кодексте мемлекеттік қарыздардың келесідей негізгі түрлері мен нысандары қарастырылады:

Мемлекеттік қарыздар қарыз алушы тарапына қатысты алғанда: Қазақстан Республикасындағы Үкіметтің 

қарызы; Қазақстан Республикасы Ұлттық банкінің қарызы; жергілікті атқарушы органдарының қарызы болып 

бөлінеді.

Несие капиталының нарығы бойынша мемлекеттік қарыздар: сыртқы мемлекеттік қарыздар; ішкі мемлекеттік 

қарыздар болып бөлінеді.

Қарыз алу бағыты бойынша мемлекеттік қарыздар: мемлекеттік эмиссиялық бағалы қағаздар шығару; қарыз 

келісімшарттарын жасасу болып бөлінеді.

Мемлекеттік эмиссиялық құнды қағаздар шығару мақсаттары бойынша: бюджет тапшылығын қаржыландыру 

мақсатында  шығарылады;  борыштық  құралдардың  ішкі  рыногын  дамытуға  жәрдемдесу  мақсатында 

шығарылатын болып бөлінеді.[1]

Мемлекеттік  борыш    ұдайы  даму  үстіндегі  қоғамның  қажеттіліктерін  қанағаттандыру  мақсатында  ақша 

ресурстарын  тарту  нысандарының  бірі  ретінде  жүргізіледі.  Кез  келген  жағдайда  мемлекет  неғұрлым  бай  , 

халықтың әлауқаты жоғары болған сайын мемлекеттің қарыз көлемі де соғұрлым жоғары болмақ. Мемлекеттік 

борышты мемлекет әрқашан  мемлекеттік бюджеттің қаражаттары есебінен төлейді. 

Мемлекеттік борыштың шығуы мен өсуінің себебі мемлекеттік бюджеттің тұрақты тапшылық кезі болып 

табылады.  Мемлекеттік сыртқы қарызды,  біз  шетелдік несиегерлерге белгілі бір күнге, белгіленген уақытта 

төлеуге жататын елдің қаржылық міндеттемелерінің сомасын жатқызамыз. 

Ал мемлекеттік ішкі борышына мыналар жатады:

- бюджеттің тапшылығын жабу мақсатында бұрын алынған кредиттер бойынша Ұлттық банкке берешек;

-облигациялар және де басқада  құнды  қағаздарды шығарумен ресімделген халықтан, шаруашылық жүргізуші 

субъектілерден тартылған  қағаздар бойынша борышы.

2013 жылы Қазақстанда мемлекеттік қарыздар 4,4 трлн. теңгені құраса , бір жылдың ішінде ол 31% өсті 

және  5,66 трлн. теңгеге жетті. Ал 2014 жыл 5,66 трлн. құраса, 2015 жылы  2 есеге өсіп 9,02 трлн. құрады. 

Мемлекеттік  борыштардың  өсіп  кетуін  бюджет  дефициті  және  валюта  бағамының  өзгеріске  ұшырауының 

негізімен  байланыстырып отыр. 

Ұлттық  нарықтың  дамуы  шетелдік  кредиттер  мен    инвестицияларсыз  мүмкін  емес.  Бірақ  та  шетелдік 

капиталды және валюталық ресурстарды тартуды мақсат қоя отырып, оларды дұрыс пайдалануды міндет етеді. 

Сыртқы қарыздардың көбейіп, жоғары деңгейде көрініс табуы кері экономикалық салдарға әкеліп соғады. Мұның 

өзі  экспорт  пен  импорттың  арақатынасына,  ұлттық  валютаның  курсының  өзгеруіне  ұлттық    экономиканың 

дамуының тежелуіне әкеліп соғады.   

Мемлекеттiк деңгейде қарызды басқарудағы дәл, айқын стратегиясы жасалынбаған, тәуекелдердi басқару 

жүйесiнде  уақтылылық  жоқ,    уәкiлеттi  мемлекеттiк  органдар  ішіндегі  өзара  жұмыс  жасаудың  және  ақпарат 

Қ

азаҚстан

  р

еспУбликасының

 

мемлекеттік

 

Қарыздарын

 

басҚарУ

 

проблемасы

Жұман Аяулым

«Есеп және аудит»мамандығы 2 курс

Ғылыми жетекші:

Исахова П.Б., э.ғ.д., профессор

Кесте 1-ҚР 2013-2015 жылдар аралығындағы мемлекеттік борыш, млн.тенге [2]

Аты

2013

2014

2015

Мемлекеттік борыш

4417240

5655411

9022195

Соның ішінде

ҚР Үкімет борышы, соның ішінде

4398169

5613053

8665700

Ішкі

3614604

4178019

4349495

Сыртқы

783565

1435034

4316206

Ұлттық банкінің борышы, соның ішінде

3577

26864

354000

Ішкі

3577

26864

354000

Сыртқы

-

-

-

Жергілікті атқарушы органдардың борышы

210236

233025

310850

Мемлекет кепілдік берген борыш

82867

83270

238318

Мемлекет кепілгерлігі бойынша міндеттемелер

40249

39728

39728

120

алмасудың толық мәлімделген жүйесi жоқ.   Қолданыстағы заңнамада мемлекеттің борышын басқару мәселелерi 

жеткiлiктi тұрғыда  регламенттелмеген, бұл жоғарыда көрсетiлген көптеген  проблемаларға әкеп соқтырады.

Жалпы    алғанда,  мемлекеттiк  органдардың  мемлекеттің  барлық  қарызын  үйлестiру  жөнiндегi  қызметтері 

заңнамада жеткілікті тұрғыда нақты айқындалмаған, жалпы айтатын болсақ мемлекеттiк мекеменің, мемлекет 

мүше ұйымдардың қарыз алуы мен қарызын басқару, сонымен қатар жеке сектордың сыртқы борыш алуы мен 

борышын дұрыс реттеу жөнiндегi iс-шараларды жүзеге асыруы айқындалмаған. Осылайша, мемлекеттің  ішкі 

қарызын басқару үшiн жеткiлiктi түрде құқықтық база қалыптастырылмаған.

Сонымен  бірге,  халықаралық  қаржы  ұйымдарымен  іс  жүргізу  жөніндегі  бірқалыпты  мемлекеттік  саясат 

қалыптастырылмаған, олардың жұмыс көрсету ерекшеліктеріне  қарай және қарыз қаражатын беру шарттарына 

қарай олармен ынтымақтасу және біріктіру  бағыттары әлі дұрыс бір жолға қойылмаған.  Қазіргі уақыттағы 

өзекті мәселенің бірі еліміздегі валюта бағамдарының тұрақсыздығы.   Қарыздық  тәуекелділікпен байланысты 

көптеген  мәселелерден  құтылу  үшін,  мемлекеттің    қарызды  басқаратын  кешенді  құрылымы  болуы  керек,  ол 

жалпы барлық несиелер мен қарыздарды бақылауға, борышқорлық міндеттемелерге талдау жүргізуге, сырттан 

қарыз алу стратегиясын құрастыруға мүмкіндік береді. 

Тағы да, мемлекет отандық  валютамен өтеу уақыттары тұрақты көбейетің, эмиссияның айқын және дәл 

анықталған  ережелері  бар  мемлекеттік  облигациялар  нарығын  қалыптастыру  керек.  Себебі,  бұл  мемлекетті 

және  жеке  қарыз  алу  құрылысын  ішкі  қарыз  көлемінің  ұлғаю  жағына  мүмкіндік  береді.  Сондықтан,  ұлттық 

облигация нарығының құрылымының қалыптасуында дәл  саясатты анықтау қарыз алу құрылымын өзгерту және 

қазіргі кездегі  шикізаттарға әлемдік пайыздық қойылымдар  мөлшерлемелер мен халықаралық  бағалардың 

өзгерулерінен тәуелділіктің біршама азаюына жағдай жасайды, бұл өз кезегінде  борышқорлық дағдарыс пен 

еліміздің банк жүйесінің құлдырау тәуелділік деңгейін төмендетеді.

Қарызды  басқару  мақсаттарын  жүргізу  үшін,  бірқатар  дамыған  мемлекеттер  қарызды  басқару  жөніндегі 

тәуелсіз органдарды құрады. Осындай тәуелсіз органдар Қазақстан Республикасында да құрылуы қажет . Осы 

тәуелсіз орган мониторинг жасай отырып , қарыздардың қайда ,қалай жұмсалып жатқаннын Үкіметке өткізіп 

тұру керек. Ол Үкіметтің валюта құрылымы, мемлекеттік қарызды төлеу және  төлеу кезіндегі тәуекелділіктерді 

, сонымен қатар жеке қарыз құрылымына қатысты және жеке қарыз нарығына қолайлы әсер етудегі жанама 

құралдар жүйесіндегі істеліп біткен мәліметті табыстауға тиіс. Міне, сонда мемлекет өз қаржысына бақылау 

жасайды.   

Мемлекеттің басты проблемасы міндеттемелерді  алудың мемлекеттік бағдарламасын жасау. Оның өзіндік 

анық тараулары шетелдік мемлекеттерден қарыз алуды қысқартуына және елдің ішкі нарығынан қарыз алуға 

тарту үшін бағытталу қажет. Мемлекет қазіргі уақыттағыдай мемлекеттік борыштың өсу қарқынын төмендету 

жөніндегі  шаралардың  ішінде  мемлекеттік  меншіктің  бір  бөлігін  өткізуге  тиіс,  яғни  жекеше  секторға  сату 

жолымен активтердің бір бөлігінен бас тарту керек. Бұл айтарлықтай мемлекетке тиімді болады  

Мемлекеттік  қарызды  басқару  кезіндегі  негізгі  мақсаттарға  мемлекеттік  борыштың  жалпы  көлемін 

азайту, қарыз қызмет ету шығындарын  төмендету, қарыз ресурстарын дұрыс пайдалану тиімділігін арттыру, 

борышқорлық  міндеттемелердің  уақытылы  және  анық    орналасуын  қамтамасыз  ету  жатады.  Мемлекеттік 

борышты тиімді басқару үшін қарыздың құрылымының ішіндегі жалпы сыртқы қарыз алуларды қысқарту қажет.

Ішкі  нарықта  қарыз  алу  бойынша  жұмысты  басқару    жөніндегі  жұмысты  күшейту  және    борышқорлық 

міндеттеменің  табыстылығы,  олардың  өтімділігін  жоғарлату  арқылы  айналымдағы  міндеттемелердің  орташа 

мерзімін арттыру, өз кезегінде мемлекеттік борышты басқарудың тиімділігін арттырады.

Елдің  борышын  басқарудың  оңтайлы  жүйесін  қалыптастыру  үшін  мемлекеттік  қарызды,  мемлекет  мүше 

ұйымдардың борышын, мемлекеттің шартты міндеттемелерін басқару және жеке сектордың сыртқы борышын 

реттеу кезінде, борыштың сапасын жоғарлатуға бағытталған бірқатар іс шараларды қабылдау қажет. 

Мемлекеттік  сектордың  қарыздарын  басқару  және  жеке  сектордың  сыртқы  борышын  реттеу  жүйелігін 

құру уақытында, ел үшін ықтимал шекті мән болатын орта мерзімді перспективаға негізделген жалпы сыртқы 

борыштың салыстырмалы көрсеткіштерін анықтау қажет.

Бұл көрсеткіштердің ықтимал шекті мәннен асып кетпеуге жол бермеу үшін мемлекеттік органдар Қазақстан 

Республикасының заңнамасы шеңберінде белгілі бір шектік шараларды қолданады. 

Елдің қарызын басқару тиімділігін арттыру мақсатында көрсетілген шекті мәні сыртқы борыштың көрсетілген 

жаңа құрылымы кезіндегі айқындалған бағыттар бөлігінде де анықталуы қажет.

Жалпы сыртқы қарыздың, сондай-ақ қарыздың жеке бағыттары бойынша шекті мәні Қазақстан Республикасы 

Үкіметі,  Қазақстан  Республикасының  Ұлттық  Банкі  бірігіп  айқындайтын  жүйемен  мемлекеттегі  әлеуметтік- 

экономикалық  даму  саясатын,  жеке  бағыттар  бойынша  сыртқы  қарыздың  өзгеру  қарқындарын,  қаржылық 

дағдарыстарға және тәуекелдерге ұшырау дәрежелерін байқай отырып, орта мерзімді кезеңге қорытындылайды. 

Жалпы сыртқы қарыздың болжанып отқан  параметрлеріне мақсатында  мемлекеттік органдар пруденциалдық 

шаралармен ғана шектеліп қалмауы тиіс. Ақша қаражаттарын бөлудегі негіз экономиканың нақты секторларының 

сұранысын қанағаттандыру үшін, қажетті қаржы ресурстарын алу үшін, несие капиталының ішкі нарығындағы 

балама көздерді дамыту мақсатында жағдай жасау қазіргі күннің талабы болып табылады.

жүктеу/скачать 6,17 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: