Мемлекет және қуқықі теориясы Оцу ццралы
лаларға бөлу негіздері ретінде
жүктеу/скачать 7,78 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 3. Қүқық саласы
| лаларға бөлу негіздері ретінде.
Қүқық нормаларын салаларға бөлу үшін екі негізді басшылыққа алады: қүқықтық реттеу пәні мен әдісін. Қүқықтық реттеу пәні - бүл қүқық реттейтін қоғамдық қаты- настар. Ол басты негіз болып табылады, себебі, қогамдық қаты- настар объективтік түрде қалыптасады және олардың белгілі бір сипаты сәйкес қүқықтық нысандарды талап етеді. Мысалы, еңбек қатынастары еңбек қүқығының, ал отбасы қатынастары отбасы- неке қүқығының реттеу пэні болып табылады. Қосымша негіз болып қүқықтық реттеу әдісі табылады. Егер пән қүқықтың нені реттейтініне жауап берсе, эдіс оның қалай реттейтінін көрсетеді. Қүқықтык реттеу әдісі - бүл олардың көмегімен біртектес қо- ғамдық қатынастарды қүқықтық реттеу жүзеге асырылатын занды қүралдардың жиынтығы. Қүқықтық реттеудің төмендегідей негіз- гі эдістері болады: 1) императивтік - бүл тыйымдарға, міндетгерге, жазаларға негізделген биліктік ережелер, субординация әдісі; 2) диспозитивтік - рүқсат етуге негізделген, тараптардың теңқүкылығы, координация әдісі; 56 3) марапаттаушы - белгілі бір жақсы жүріс-тұрыс үшін марапаттау әдісі; 4) үсынушылық - мемлекет пен қоғам үшін тиімді жүріс- түрысты жүзеге асыруға кеңес беру әдісі; 3. Қүқық саласы - бүл белгілі бір қоғамдық қатынастар түрін (саласын) реттейтін заң нормаларының жиынтығы. Құқық саласының белгілері; - эрбір саланың өз пэні болады; - эрбір саланың өз заңнамасы, яғни, дербес кодекстері болады; - құқық субъектілерінің қүқықтық жағдайын реттейтін, қүқық- тар мен міндеттерді жүзеге асыру тәсілдерін және қүқықтық нор- маларды жүзеге асыруға бағытталған мемлекеттік-құқықтық ша- раларды орнықтыратын ерекше заңды режимі болады. Қүқық салаларының түрлері: 1) негізгі салалар; бүдар басты қүқықтық режимдерді қамтиды, жалпы алғанда, қүқық салаларының жүйесінің ең басында консти- туциялық қүқық, одан кейін материалдық қүқықтар - азаматтық, қылмыстық, әкімшілік қүқықтар жэне оларға сәйкес іс жүргізу- шілік салалар - азаматтық іс жүргізушілік, қылмыстық іс жүр- гізушілік жэне әкімшілік іс жүргізушілік кұқықтары орналасқан; 2) арнайы салалар; бүларда қүқықтық режимдер қоғамның ерекше сфераларына бағытталған: еңбек қүқығы, жер құқығы, қаржылық қүқық, әлеуметтік қамтамасыз ету қүқығы, отбасы құқығы, түзеу-еңбек қүқығы; 3) кешенді салалар; бүларға негізгі жэне арнайы салалардың эртүрлі институттарының бірігуі тән: шаруашылық қүқық, аграр- лық қүқық, экологиялық қүқық, сауда құқығы, прокурорлық қа- дағалау, теңіз қүқығы. жүктеу/скачать 7,78 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|