негізгі мәселелері –
алдын-ала анықтау, ерік бостандығы және таңдау
еркіндігі, о дүниелік өмір, қылығына қарай жазалау, теодицея және басқалар.
Бұл мәселелердің пікірталас тудыруына байланысты ислам теологиясының
ішінде көптеген ағымдар пайда болды – жабраиттар, кадариттар және т.б.
ИСЛАМДЫҚ БІЛІМ БЕРУ —
ислам діні ғылымы мен ислам ғылымын
оқыту жүйесі. Оқыту формасы – мектеп, медресе. Оқыту тәсілі – лекциялар,
тәфсірлеу, семинарлар, пікірталас және сұхбат. Басты белгісі – сұхбаттық –
Мұғалім мен Оқушы. Қазіргі кездегі басты мұсылмандық білім беру
орталықтары – Әл-Азхар университеті (Каир, Египет), әл-Каравийн (Фес,
Марокко), әл-Зәйтүн (Тунис), Умм әл-Курра (Мекке), Ханзада Абд әл-Азиз
университеті (Медина), теологиялық Академия (Кум, Иран).
ИСЛАМДЫҚ МӘНМӘТІН — «мәнмәтін» сөзі бірігу, байланыс дегенді
білдіреді, исламдық мәнмәтін Қасиетті Құранды сөзбе сөз және жасырын
түрде толық түсінуді білдіретін феномен. Исламдық мәнмәтін – феномені
исламмен табиғи байланыста болатын шығармашылықтағы мәндік және
белгілік формалардың сәйкес келуі.
ИСЛАМДЫҚ ТҰЖЫРЫМ — түсінудің исламдық мәні. Ұғымда
үлкейтілген көрінетін, исламдық мазмұнда орындалған мән. Исламдық
тұжырым ислам философиясында іске асып, исламның болмыспен бірлесу
әлеміне апарады. Исламдық тұжырым ұғынуда тұжырымды құрушы,
жасаушы, философиялық тұлғалық мән беруші мұсылман ғалымдарының
мәні зор. Мысалы, исламдық тұжырым «инсан әл-камил» – толық адам әл-
Фарабиде, Ибн Синада, Ибн Рушдта, Ибн Баджжде, ибн Арабиде,
Қ.А.Иассауиде, әл-Ғазалиде тұлғалық авторлық мәнге ие болды. Белгілі
«вахдат әл-вуджуд», «инсанийа», «ләйләт-әл-кадр», «анна-әл-хакк» (әл-
Халладж), «Диуани-хикмет» (Қ.А.Иассауи), «талаб-әл-ильм» (діни білімді
іздеу) және басқа тұжырымдары исламның тұлғалық түсінігін және Құдайға
тұлғалық жолды ашып көрсетті.