Бүгінгі санда: Орыс мектебінде тарихымызды қалай
жүктеу/скачать 16,43 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Астанада ҚР Ұлттық Академиялық кітапханасында ақын Жеңіс Қашқыновтың туғанына 75 жыл толуына орай «Ерттеп міндім
- АНА ТІЛІ Ежелгі Торғай өлкесінен шыққан композиторлар аз емес. Солардың бірі де, бірегейі
- Торғай топырағында өтіп келеді. Торғай облысы екі рет тараған кезде талай мəдениет пен өнер саңлағы Астана мен Алматыға, Қостанай мен Көкшетауға амалсыз қоныс аударып
- Қазіргі таңда «Əн де, əнші де көп бола берсін, уақыт өте келе іріктеліп ең үздіктері ғана қалады» деген тұжырым үстемдік
- Дамирчилумен кездесіп, білім мен ғылымды дамыту саласындағы Қазақстан-Иран ынтымақтастығы мәселелерін, сондай-ақ
- Ж.С РСЕНОВА Сан қырлы сазгер
- Хамитбек МҰСАБАЕВ, Қазақстан Жазушылар одағының мүшесі
- «Тұран» университетінде республикалық ғылыми басылым, кітап, монография бойынша байқаудың үздіктері анықталды.
Беркін КЕБАЕВ, Республикалық «Алтын қалам» байқауының жүлдегері БІЛІМ КӨКЖИЕГІ «ЕРТТЕП МІНДІМ ӨЛЕҢНІҢ ДҮЛДҮЛ АТЫН» Астанада ҚР Ұлттық Академиялық кітапханасында ақын Жеңіс Қашқыновтың туғанына 75 жыл толуына орай «Ерттеп міндім леңнің дүлдүл атын» атты әдеби- сазды кеш тті. Шараға қоғам қайраткерлері, елге белгілі ақын- жазушылар, зиялы қауым кілдері қатысты. Ақынның туған жерінен жерлестері келді. К е ш б а р ы с ы н д а Ж е ң і с Қаш қынов тың «Тағзым» жыр жина- ғы ның тұсауы кесілді. «Алыптар мен арыстар», «Туған жерге ту тіктім», «Т рт тағандар мен егіз шумақтар», «Дастандар» атты 4 тараудан тұратын кітапқа ақынның бұрын жарық к рмеген леңдері қоса енгізіліпті. Осыған дейін ақынның артында қалған мол мұрасының арасында сақталып келген лихан Б кейхан, лімхан Ермеков, Жақып Ақбаевтың рухына арнап шығарылған, белгілі сазгер Темірәлі Бақтыгереевтің әні «Үш арыс» және музыкасын Ескендір Хасанғалиев жазған «Ақтоғайым – ал тыным» әндері нерсүйер қауым- ның назарына алғаш рет ұсынылды. Жиында с з алған Несіпбек Айтов: «Жеңіс Қашқынов ақк ңіл, ешкімнің ала жібін аттамайтын азамат еді. Туған жеріне, ұлтына қаламымен адал қызмет еткен аяулы адамдардың бірі болды. Ол қазақтың талантты ақыны Мұзафар лімбаевтың шәкірті еді, оның жұмыс орнына жиі келетін. Мен Жеңісті сол кезден бастап жақсы танимын. Балалар әдебиетінің негізін қалағандардың бірі десек те артық емес. Аққан бұлақ секілді с зі де, мінезі де, жүрегі де тұнық адам еді. леңдерінің зі басынан-аяғына дейін елдікті, туған жерді жырлайды» дей келе, ақынның адамгершілік қасиеттеріне де тоқталды. С е р і к Т ұ р ғ ы н б е к о в « Ж е ң і с Қашқынов – алаш арысы лімхан Ермековтің туған жиені. Ол жастайы- нан алаш зиялыларының к зін к ріп, солардың сиетін бойына сіңіріп скен ақын» десе, Омар Жәлел Ж.Қашқынов қазақтың дәстүрлі тіл мәдениетінен қол үзбеген, қаймағын леңге бұзбай алып келген ақын екендігін атап тті. Бағдагүл МҰРАТҚЫЗЫ КЕШ
Қазақстанның егіншілік Халық Комисса- риатының мәліметтері 1930-1932 жылдары ауыл халқының кемуі 1 миллион 831441 адам деп к рсетеді. М.Тәтімов пен Ж. білхожин 1 мил- лион 700 мың десе, Б.Т лепбаев пен В.Осипов 1 миллион 100 мың қазақ лген дейді. Енді бір сенімді дерек – М.Саматовтың 1937 жылдың 5 наурызында Л.Мирзоянға берген мәліметі. Онда әр жылдың 1 маусымындағы салық есептері негізінде Қазақстандағы ауыл халқы санының згерістері ж ніндегі мәлімет берілген. Ол мәліметте 1930 жылы 5 873,0 мың, 1931 жылы 5 114,5 мың, 1933 жылы 2 493,5 мың, 1934 жылы 2 681,8 мың, 1935 жылы 2 926,0 мың, 1936 жылы 3 287,0 мың адам лді деп к рсетілген. Ашаршылық 1933 жылы да жалғасты. Сонда 1930-1933 жылдардағы аштан қырылу к рсеткіші 2 миллион 200 мың адамнан асып отыр. Ал 1921- 1922 жылдарда қуаңшылық болып астық шықпай қалды. Ал қыста малдың 80 пайызы қырылды. Астықты аймақтардан азық-түлік отрядтары құрылып ауылшаруашылық німдерін орталыққа зорлықпен әкетті. Ашығушылар 1921 қарашада 1 миллион 508 мың адам, 1922 жылғы наурызда 2 миллион 303 200 адамға жетті. А ш т ы қ қ а і н д е т қ о с ы л ы п 1 9 2 2 ж ы л ғ ы маусымда Батыс Қазақстанда ашыққандар мен аурулар к рсеткіші 82 пайызға жетті. 1916 жылғы ұлт-азаттық к теріліс кезінде шекара асып Қытайда аштықтан қырылғандар жайлы дерек- тер бар. Ол б лек тақырып. Ашаршылық пен зорлап ұжымдастырудан қорыққан халық басқа аймақтарға үдере к шті. 1932 жылы 4 шілдеде «Бесеудің хаты» болып тарихта қалған хат жазылды. Хат жазушылар Ғ.Мүсірепов, М.Ғатаулин, Е.Алтынбеков, М.Дәулетқалиев және Қ.Қуанышевтар жағдайды ЌОЛДАН ЖАСАЛЃАН ЌОЛДАН ЌОЛДАН ЖАСАЛЃАН ЖАСАЛЃАН 8 №10 (1372) 10 – 15 наурыз 2017 жыл
АНА ТІЛІ Ежелгі Торғай өлкесінен шыққан композиторлар аз емес. Солардың бірі де, бірегейі – Қазақстан Республикасының мəдениет қайраткері, Арқалық қаласының Құрметті азама- ты Жұмағали Сүлейменұлы Өмірбек. Өнер тарланының бүкіл мағыналы өмірі өзі туған Торғай топырағында өтіп келеді. Торғай облысы екі рет тараған кезде талай мəдениет пен өнер саңлағы Астана мен Алматыға, Қостанай мен Көкшетауға амалсыз қоныс аударып кеткен кезде де Жүкең өзі туып-өскен өлкеден қозғалмады. Əлемдік азық-түлік нарығында Қазақстанның əлеуетті елдер қатарында тұратыны айқын. Экологиялық таза тағам өнімдерін өндіру жағынан қара үзіп алға шығу еліміздің басты мақсаттарының біріне айналған. Қазіргі таңда «Əн де, əнші де көп бола берсін, уақыт өте келе іріктеліп ең үздіктері ғана қалады» деген тұжырым үстемдік құра бастады. Мұндай пікірді белгілі өнер иелерінің айтуы көп ойға жетелейді. Сонда өңшең ортаңқол, тіпті түкке тұрғысыз туындысымақтар мен орындау- шылар (əншілер емес) арасы- нан екшеліп, жөні түзу біреуі қалам дегенше тыңдарманның талғамы солғынданып, музыкалық өресінің төмендей беретіні неге қаперге алынбайды? Ал байыптай қарағанда мұндай жауап сыздықтың салдары ата- бабаларымыздың ғасырлардан бері келе жатқан рухани-мəдени желісіне балта шабылып, тұнығы- ның лайлануына əкеліп соқтыруда. Нəтижесінде бесіктен белі шықпаған балғындар көзін тырнап ашқаннан «тобырлық мəдениет» өнімдерімен ауыздануда. ӨНЕР ӨЛКЕСІНДЕ зін мәртебелі қалаларға шақырған до- старына рақметін айтып, ұлы бабасы Шақшақ Жәнібек жұртын қоныстандырған атамекенде тұруды зіне мақсат етіп қойды. Атақты бабасы құдды «Ей Жұмағали, менің атымдағы үйіңді қалай қиып кетесің? Сен Торғай лкесінің ары мен ұяты сынды сегіз қырлы, бір сырлы, әмбебап нер иесісің! Сен кетсең еліңе кім рухани азық болады? Жеріңе кім темірқазық болады?!» дегендей к рінді. Жүкең амал жоқ ойланып қалды. Ақыры Торғай топырағынан қозғалмауға ниет етті. Бұрын Аманкелді ауданында комсомол коми- тетінің бірінші хатшысы, ауатком т раға- сының орынбасары болып жемісті қызмет жасаған оны 1970 жылы ашылған Торғай облыстық партия комитетінің хатшысы, кейін тұтас қазақ руханиятының к семі болған збекәлі Жәнібеков Торғай лкесі мәдениет басқармасының халық шығарма шылығы мен мәдени қызмет к рсету орталы ғының директоры етіп тағайындатып, үлкен іске қосты. Кейін С.Қожамқұлов атындағы Торғай облыстық музыкалық драма театрының, облыстық филармонияның директоры болып, лкенің мәдениеті мен нерін ркендетуге зор үлес қосты. з-аға оны әрдайым қолдап, қамқорлық жасады. Ұлттық руханияттың жай-күйін жадынан бір шығармайтын з- ағадай кісінің бұл қолдауы Жұмағали Сүлей- менұлының жанын салып жұмыс жасауына жол ашты. Ал 1990 жылы Торғай облысы екінші рет ашылғанда Жүкең лкенің мәдениет басқармасының бастығы болып тағайын- дал ды. Бұл жолы ол облыс нері мен мәде- ниетінің және айтыс нерінің дамуына к п тер т кті. «Шертер» ұлт аспаптар ансамблінің к ркемдік жетекшісі, әнші-композитор Ғалымжан Құрманов пен жезтаңдай әнші Ғ а з и з а Ж ү м е к е н о в а н ы ң – Қ а з а қ с т а н Республикасының еңбек сіңірген артисі, дәулескер күйші Анар Мұздаханованың – республикалық «Дарын» жастар сыйлығын, а й т ы с к е р а қ ы н Қ о н ы с б а й б і л д і ң – Қазақ станның халық ақыны, тағдыры таң- ғажайып күйші Айтбай Мұздахановтың – Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген мәдениет қызметкері атақтарын иемденуіне ықпал етті. Сол жылдары Торғай облысында Қалибек Деріпсалдин, Бүркітбай Бекетов, Игілік Бейсенбаев, Отар Нұрманғалиев, Жадыра Құтжанова, лфия Орманшина, Мырзағали Нұрғабылов, Сайлаубек Сайділдин, Жұмаділ Қалиев және басқа да айтыскер ақындар шоғыры шықты. Солардың бәрінің елге таны- луына Жүкең мұрындық болды. Табиғатынан халық музыкасынан нәр алған, нерпаз болып жаралған Ж. мірбек бірнеше музыкалық аспаптарда шебер ойнай- ды. Актерлігі де ешкімнен кем емес. Оның мағыналы мірінің к п жылдары билік саласында тті. Мұның белгілі дәрежеде жақсылықтары болуымен қатар, зінің шығармашылығының дамуына ке дергісі де болмай қалған жоқ. Жүкең бірақ бұған кінген жоқ. Торғай лкесі нер иелерінің халыққа танылуына бар күш-жігерін жұмсап, қызмет еткенін бақыт санады. рбір нерпаздың хал-жағда йы на жа нашырлықпен қарады. Облыс басшыларына барып, нер иелерінің жағдайын айтып, оларға үй де, атақ та алып берді. Сондықтан Жұмағали Сүлейменұлын Тор ғайдың барлық нерпаздары әлі күнге құрмет тұтып, аға деп сыйлап, ақсақал деп ардақтайды. Осының айқын айғағы – жақында Арқалық қалалық әкімдігі Ж. мірбектің жасының 75- ке, композиторлық жолы ның басталғанына 50 жыл толуына орай шығармашылық кешін ткізді. Бұл кешті Астана мен Алматы- дан, Қостанай мен Ақмола облыстарынан, Түркістан қала сынан келген әдебиет пен мәдениет, нер қайраткерлері және Торғай аймағын дағы Аманкелді, Жанкелдин аудан- дары және Арқалық қаласының нер сүйер қауымы тамашалады. Қазақстанның Халық ақыны Қоныс бай б і л а ғ а с ы н а д е г е н ы с т ы қ ы қ ы л а с ы н Бұл туралы Елбасының биылғы халыққа Жолдауында жан-жақты айтылды, ақпанның 14-інде елімізде агро неркәсіптік кешенді дамыту бағдарламасы бекітілді. Алда ішкі нарықты молықтыру және отандық німнің экспорттық әлеуетін дамыту, ауылшаруашылық к о о п е р а ц и я с ы н а ш а ғ ы н ж ә н е орта шаруашылықтарды тарту, су ресурстарын тиімді пайдалану және сауда-логистикалық инфрақұрылымды дамыту сияқты қыруар міндеттер тұр. Жуырда Премьер-министрдің орынбасары – Ауыл шаруашылығы ми нистрі Асқар Мырзахметовтың т рағалығымен ткен Ауыл шаруа- шылығы министрлігі алқасы ның кеңейтілген мәжілісінде бұл мәсе- лелер жан-жақты ортаға салынып, ауыл шаруашылығы мамандары з к зқарастарымен б лісті. Бұл ретте шағын және орта шаруа- ш ы л ы қ т а р д ы а у ы л ш а р у а ш ы л ы қ кооперацияларына тартудың маңызы зор. Тек былтырдан бері ғана елімізде 15 мың жеке қосалқы шаруашылықты қамтыған 157 кооператив құрылыпты. Сол негізде жүзден аса сүт қабыл- дай тын пункт және жеті мың отба- сылық мал бордақылау орындары ұйымдастырылған. Енді мемлекеттік б а ғ д а р л а м а а я с ы н д а б и ы л 4 1 0 кооператив құру к зделуде.Бұрын
Ғ.Мұтанов ҚазҰУ ғалымдарының Түркия, Иран, Ұлыбританияның серіктес ЖОО-мен бірлесе ұйымдастырған «Иран-Тұран» ірі жобасын жүзеге асыруда қолдау к рсеткені үшін ИИМ Елшілігінің Бас консулдығының Мәдени орталығына алғыс білдірді. Бұл жоба түркологиялық зерттеулерді дамытуды және Кэмбридж университетінің негізінде Орталық Азия зерттеулерінің орталығын ашуды жоспарлап отыр. Сонымен қатар ректор ислам әлемі елдерінің университеттері, орталықтары және мекемелерімен ынтымақтастықтың тиімді век- торын атап тті. «ҚазҰУ мәдениет, ғылым және білім беру мәселесі бойынша Ислам ұйымымен бірлесіп жұмыс істеуде(ISESCO). Қазақстандық және шетелдік қоғамдық-саяси қайраткерлердің қатысуымен ұйымдасқан « л-Фараби және қазіргі заман» халықаралық форумы – әріптестіктің жаңа деңгейіне к шуге және әлем ғалымдарының зама- науи диалогына арналған ерекше платформа» деді. ҚазҰУ мен Ш.Бехешти атындағы университет арасындағы келісім нәтижесіндеҚазҰУ PhD док- торанттары Иранда білім алып, сирек металдарды алу саласында зерттеулер жүргізіп жатқанын тілге тиек етті. Ж.С РСЕНОВА Сан қырлы сазгер Қырдағы
жұрттың қарекеті Үздіктер анықталды Ынтымақтастық аясында
леңімен рнектеп жеткізді. Мерейтой иесін Қазақстан Республикасы Мем ле кеттік және Халықаралық М.Шолохов, М.Қашқари, В.Пикуль атын да ғы сый лықтардың лауреаты Сәбит Досанов пен Мемлекеттік сыйлықтың лауреаты Қой шығара Сал ғараұлы құттықтап, табыс тіледі. «Мен Жұмағалимен бала күнімнен бірге стім. Ол менен бар болғаны екі жас қана кіші. Ол бала кезінен ән мен күйге лер дей ғашық болатын. нерге деген осы махаб баты оны қазақ нері мен мәдениетінің ірі тұл- ғаларының біріне айналдырды. Сол махаб бат Жүкең комсомол, партия, кеңес саласында басшылық қызметте болғанында да толастама- ды. Жұмағалидың әндері қазақ музыка неріне қосылған табыстар десек қателеспейміз. «Азамат керек зіңдей» деген әні збекәлі Жәнібековке қойылған тамаша ескерткіш деп білемін. Жұмағали – үлкен дарын. Оған алдағы уақытта да зор табыстар тілеймін» деп Сәбең мерейтой иесіне арнаған леңін оқып берді. Ж.Сомжүрек, . білтай, С.Ещанов, Ақмола облысы Жарқайың ауданының әкімі А.Қалжанов, Аманкелді ауданының әкімі Н. тегенов, Арқалық қаласы әкімінің орын- басары Қ.Тынымбайұлы, Арқалық қалалық мәслихатының хатшысы С.Тасмағанбетов, Арқалық қалалық ардагерлер кеңесінің т рағасы Ж.Ғапбасұлы құттықтап, сый- сияпаттарын жасады. Облыстық мәслихат хатшысы С.Ещанов Ж. мірбекке облыс әкімі А.Мұхамбетовтің құттықтауы мен бағалы сыйлығын табыс етті. .Жәнібековтің қарындасы, Түркістан қаласындағы этно-педагогикалық кол лед- жінің директоры Айғаным зі үшін зекеңнің і н і - д о с ы Ж ұ м а ғ а л и С ү л е й м е н ұ л ы н ы ң адамгершілік, азаматтық қасиеттері үлгі- неге екенін айтып, з-ағаның есімін Торғай елінде мәңгілікке қалдыруға байланысты к п еңбек сіңіргенін атап к рсетті. Шығармашылық кеште композитор Ж. мірбектің күйлері күмбірлеп, әндері шырқалды. Кеш соңында Ж. мірбек зіне к рсетілген құрмет үшін облыс, аудан басшы- ларына, әдебиет пен нер қайраткерлеріне ыстық ықыласын білдірді. Хамитбек МҰСАБАЕВ, Қазақстан Жазушылар одағының мүшесі шаруалар субсидия үшін қаншама уақытын жоғалтып, біршама қиын- дықтарға душар болып келсе, енді одан арылатын уақыт келді. Суб- сидияларды берудің электрондық жүйесі енгізіледі. Бұл шаруалардың тінімдерін қарауды 18 күннен 7 күнге дейін қысқартуға мүмкіндік береді екен.
Жер құнарлылығын арттырып, суландыру жүйелерін тиімді пайдала- ну шаруалардың мол нім алуының кепілі. Алқа мәжілісінде айтылғандай, кінішке қарай елімізде апаттық жағдайдағы 41 су шаруашылығы жүйесі мен гидротехникалық құры лыстар бар екен. Соларды қайта қалпына келтіру керек. Жаңадан 22 су қоймасын салу қажет.
Асқар Мырзахметов осы орайда кейбір облыстардағы ахуалға алаң- даушылық білдірді. Құдық қазуға қиналатын басшыларды сынға алды. «Жер суару инфрақұрылымын және дренаждық жүйе құрылысын қалпына келтіру бойынша шаралар жүзеге асуы керек» деді ол. Еліміз бойын- ша 2021 жыл суармалы жер к лемі 2 миллион гектарға жеткізіледі. Алқа мәжілісі агро неркәсіптік кешенді да- мыту бойынша атқарылуға тиісті зекті мәселелерді мұқият талдады.
Тәуелсіздіктен соң алдыңғы орынға экономиканы бағдар етіп қойған Қазақ елі жан-жақтан анта- лаған жат мәдениет пен түрлі діни ағымдардың тасқыны астында қалды. Міне, сол кездерден бері халқымыз, әсіресе жастар жағы жасық пен асылдың ара жігін ажыра- та алмай дел-сал күйге түсті. Ата-бабаларымыз қалдырған ұшан-теңіз руханиятқа бас қойып мақтан етудің орнына, батыстың даңғаза музыкасының жетегінде кетті. Соның салдары- нан ана тілімізбен қатар музыкалық тіліміз де шұбарлануға бет алып афро- американдық рэп стиліне салынды. Білгіштердің айтуына қарағанда, осылай етсек қазақ әндері әлемдік кеңістікте танылады-мыс. Қайдағы бір Африкада осындай стиль бар екен деп қайран әндерімізді не үшін мансұқ етуіміз керек? Мұндай үдерістерсіз-ақ ұлттық ән нерінің құдіретін ХХ ғасырдың басында міре Қашаубаев Парижде жалпақ әлемге паш еткен жоқ па еді? Шырқыраған тенор дау- сымен тыңдаушылардың к з алдына байтақ қазақ даласын алып келген дара дарынға шексіз риза болған Ромен Роллан «Мен міредей әншіні сирек кездестірдім» деп тәнті болса, Анри Барбюс «Шығыста әншісін бұлбұл құсқа неге теңейтінін енді түсіндім» деп ағынан жарылуы қазақ нерінің биік екенін айғақтайтын жағдаяттар емес пе? лбетте, музы- када шекара жоқ екені белгілі. Дей тұрғанмен, қандай да бір музыкалық ағым екінші бір мәдениетке кірік- кенде санаға сыйымды болса ғана халық сүйіспеншілігіне б ленеді. Айталық, осыдан жарты ғасыр бұрын «Дос-Мұқасан» ансамблі жарқ етіп тарих сахнасына шыққанда қазақтың эстетикалық-музыкалық танымында «т ңкеріс» болғаны рас. Бұрын к ріп-білмеген эстрадалық аспап тармен «Күпі киген қазақтың қара леңін, шапан жауып зіне қайтара білген» (Мұқағали) Досым Сүлеев бастаған жігіттер халық әндерін сол қалпында жұртшылық назарына ұсынғанда бұл дүниелер жаңа реңкке боялып, тіпті құлпырып сала берді. Миллиондардың жүрегін жаулаған «Дос-Мұқасанның» халық жүрегінен ойып орын алуының құпиясы неде еді? Біріншіден, ұлттық фольклорға та- бан тіреуі. Екіншіден, халық әндерін ансамбльге түсіргенде ақылмен, музыкалық мәтіннің бір нотасына қиянат жасамай те сауатты түрде ңдеуін айтуға тиіспіз. Үшіншіден, негізгі музыкалық мәтіннің аясын- да үйлесімді әрі әуезді ғажайып фантазияға бай аспаптық импрови- зация жасауы. Ансамбльдің дүниеге
ҚР Жоғары оқу орындары қауымдастығының ұйымдас ты- руымен ткен байқау Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігінің 25 жылдығына арналды. Ашылу рәсімінде ҚР Жоғары оқу орында- ры қауымдастығының президенті, экономика ғылымының док- т о р ы Р а х м а н А л ш а н о в с з с йлеп, Тәуелсіздіктен бергі МАРАПАТ
АШЫҚ АЙТУ – АРДЫҢ ІСІ базына айтқан қалың тыңдаушыны кінәлайтындарын қайтерсіз? Сонда бұлар бұқарадан да биік талғам иелері болғаны ма? Және бір сорақылығы елдік, ұлт тық тұрғыдан т рт құбыламыз тегіс түгелденіп ендігі жерде айты- латын, к рсетілетін түк қалмағандай к рген баққанымыз «жұлдыздардың» үйлен гендері, той киіміне қанша доллар т легені, қандай тағам жейтін- дігі, шетел курорттарындағы бал айлары, тіпті үйіндегі иті мен мы- сы ғына дейін тәптіштеп, тергілей- т і н б а ғ д а р л а м а л а р ғ а к р е р м е н қаншалықты зәру? Бұл аз десеңіз, нердегі орны қандай қасиеттермен айшықталғаны бір Аллаға аян әлдекімдердің зін қойып, енді аналарына арналған ха- барлар қаптаған жоқ па? рине, ана- ларды ардақтаған халықпыз. Алайда журналиске: «шырағым, менен сұхбат алатындай ұлым (қызым) ұлттың дара перзентіне айналған тұлға емес қой, ыңғайсыз болар» деп қымсынған бір жанды к рсекші. Жоқ. Бәрі де даңқтан дәмелі. Тағы бір айтар дүние, не істеп, не қойып жүргендерін здері сез- бейтін, кәсіби деңгейлері кү мәнді қайсыбіреулер экран алдына жина- лып алып, сатира саласында әзіл- кештерден, не болмаса ел арасын- дағы жас бүлдіршіндерден болашақ «жұлдыз» жасағысы келетін жоба лар- дың т рінде т релік айтып отырғанын к ргенде «апам да аң-таң, мен де аң-
Жалпы алғанда, осы тақылеттес бірсарынды, инкубатордан шыққан- дай қаптаған жобалардың қазақ нерінің к сегесін к гертпесі анық. Сондықтан да конвейерлік тәсілмен қолдан әнші, нерпаз жасау үрдісін тез арада тоқтатпасақ, бұл құбылыс түбінде ұлтымызды рухани жүдеулікке әкелері с зсіз. Бір с збен айтқанда, нерсүйер қауымға берер к к тиындық рухани құны жоқ, нәрсіз, рухсыз қойырт- пақ тары арқылы тойдан тапқан «к к қағазға» малданған, с йте тұра «шы- е л і м і з д і ң э к о н о м и к а с ы н ы ң , ғылы мының дамуына тоқталды. Мемлекетіміздің дамыған ал- дыңғы қатарлы елдердің қатарына енуге әрекет жасап жатқандығын, б ұ л м а қ с а т қ а қ о л ж е т к і з у г е ғалымдардың қосар үлесі мол екенін тілге тиек етті. Марапат- тау рәсімінде қазылар алқасы әртүрлі аталым бойынша үздік шыққан тұлғалардың еңбегін бағалап, алғыс білдірді. Байқауда еліміздегі жоғары оқу орындары мен Ғылыми-зерттеу институты- нан 100-ден астам ғалым, ұстаз, докторанттар мен магистрант- нәрсеге болмасын дұрыс талғаммен қарай тын байыпты адамның арзанқол дүниеге бой ұрмасы анық. Дей тұрсақ та, жастарды терең иіріміне тартып, шырмауықша шырмап алған ресіз қойылымдардан к з тұнатын жағ дайға жеттік. Халықтың азаннан кешке дейінгі экраннан, не болмаса концерттік зал мен алаңдардан к ретіні біз суреттеп отырған к ріністер. Кешегі келмеске кеткен Кеңестік кезеңнің зінде р у х а н и я т ы м ы з д ә л б ү г і н г і д е й бассыздықты бастан кешпегені анық. Кейде ауылда тұратын, даланың исі аңқыған қазақтармен әңгімелесіп қалатынымыз бар. Айтуларынан аңғарғанымыз қазіргі эстрадамыздың лшемі болып жүрген «жұлдыздарды» ешбір қабылдай алмайтындарын, ырду-дырдуы к п бағдарламалар мен шоу қойылымдардан зәрезап болғандарын бағамдайсың. Мұндай пайым айту үшін консер- ватория не болмаса нер академия- сын бітіру шарт емес. Дала қазағының нерді қабылдауы таза табиғи күйінде, яғни ұлттық мәнерден сәл ауытқыған жасанды дүниені тез аңғара қояды. Сонда бұл нені к рсетеді? Жалпы бұқараның к ркем нер әлемінде әсемдікті, табиғилықты, ұ л т т ы қ б о я у ы қ а л ы ң ш о қ т ы ғ ы биік туындыларды іздеп, іштей аңсайтынын аңғартпай ма? Демек, халық шынайы нерге сусап отыр деген с з. Ал миллиондардың осындай орын ды рухани сұранысын қана ғат- тандыру үшін қазіргі қазақ нерінде әбден белең алған жосықсыз дық- тардың жолы кесілуі керек. «Жалған мақтан жарға жығады» дегендей, қашанға дейін Мырзан Кенжебай- шалап айт қанда әнші еместерді әнші деп, сазгер еместерді сазгер деп тірік лшеммен мір сүруге болады? Осы орайда ақыры халыққа ұсынатын лайықты дүниелеріміз жоқ екен, онда тәуелсіздікке дейінгі жасалып, бүгіндері теледидар мен радионың қор ларында «қор» болып жатқан ұлттық неріміздің корифейлері қал- дыр ған асыл мұраларды кеңінен наси хаттауды қолға алатын күн жетті деген ойдамыз. Түйіндей айтқанда, нердің шынайы бағалаушы борометрі – халықтың сезімінде ойнап, ішкі ру- хани әлемін лайлауға ешкімнің де хақысы жоқ.
жүктеу/скачать 16,43 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|