4.
Блокты енгізу командасы
A)
Рисование – Блок
B)
Редактирование – Блок
C)
Вставка – Блок
D)
Вид – Блок
E)
Правка – Блок
5.
Блокты анықтау терезесі қалай аталады?
A)
Определение блока
B)
Создание блока
C)
Вставка блока
D)
Правка блока
E)
Изменение блока
6.
Блокты енгізу терезесі қалай аталады?
A)
Определение блока
B)
Создание блока
C)
Вставка блока
44
D)
Правка блока
E)
Изменение блока
7.
Блоктың атауын қай өрісте таңдауға болады?
A)
Путь
B)
Масштаб
C)
Имя
D)
Угол поворота
E)
Коэффициент
8.
Блоктың айналу бұрышын қай өрісте таңдауға болады?
A)
Путь
B)
Масштаб
C)
Имя
D)
Угол поворота
E)
Точка вставки
9.
Блокты енгізу облысын қай өрісте таңдауға болады?
A)
Путь
B)
Масштаб
C)
Имя
D)
Угол поворота
E)
Точка вставки
10.
Блокты өзгерту үшін қай команда қолданады?
A)
Формат – Редактор блоков
B)
Сервис – Редактор блоков
C)
Файл – Редактор блоков
D)
Правка – Редактор блоков
E)
Размеры – Редактор блоков
11.
Суретте қай терезе көрсетілген?
A)
Определение блока
45
B)
Редактирование блока
C)
Вставка блока
D)
Копирование блока
E)
Размеры блока
12.
Суретте қай терезе көрсетілген?
A)
Определение блока
B)
Редактирование блока
C)
Вставка блока
D)
Копирование блока
E)
Размеры блока
13.
Суретте қай терезе көрсетілген?
A)
Определение блока
B)
Редактирование блока
C)
Вставка блока
46
D)
Копирование блока
E)
Размеры блока
14.
Суретте берілген блоктың қай параметрлері өзгертілген?
A)
Атауы
B)
Масштабы, айналу бұрышы
C)
Масштабы
D)
Айналу бұрышы
E)
Коэффициенті
15.
Суретте берілген блоктың қай параметрлері өзгертілген?
A)
Атауы
B)
Масштабы, айналу бұрышы
C)
Масштабы
D)
Айналу бұрышы
E)
Коэффициенті
47
5 Тақырып. AutoCad 2013 жүйесінде үш өлшемді модельдеу
AutoCad 2013 нұсқасында базалық 3D объектілерді оңай жасақтау
мүмкіндіктері қарастырылған. Бұл формаларды пайдаланып, оларды біріктіру,
алып тастау, қиылыстыру жолымен күрделі кеңістік денелерін тұрғызуға
болады.
Үш өлшемді объектілерді кеңістікте қарастыру үшін, «Визуальные
стили», «Вид» құралдар тақталарын іске қосамыз (СервисПанели
инструментовAutoCadВид, Визуальные стили).
- Визуальные стили құралдар тақтасы
- Вид құралдар тақтасы
Қатты денелі объектілер – AutoCad жүйесіндегі ең күрделі үш өлшемді
объектілер. Қатты денелі объектілерді жасау үшін, «Моделирование» құралдар
тақтасы қолданылады. «Моделирование» құралдар тақтасын іске қосу үшін
СервисПанели
инструментовAutoCadМоделирование
командасын
орындаймыз.
« Моделирование»
құралдар тақтасы – AutoCad-та базалық 3D
формаларды оңай жасақтау үшін арналған тақта.
Бұл құралдар тақтасында орналасқан командалар 3 топқа бөлінеді:
негізгі 3D формалар (паралллелепипед, конус, цилиндр, шар, пирамида,
тор);
редакциялау командалары: выдавить, вытягивание, сдвиг, вращать, по
сечениям, 3D-перенос, 3D-поворот, 3D-выравнивание, 3D-массив;
логикалық операциялар: объединение (біріктіру), вычитание (алу),
пересечение (қиылысу)
«Визуальные стили» құралдар тақтасы сызбаны каркас, шынайы күйде
көрсету үшін арналған құралдар тақтасы.
2D каркас стилі – объектілер кесінді мен қисықтар арқылы белгіленеді
(проекциялық көрініс).
3D каркас стилі – объектілер кесінді мен қисықтар арқылы белгіленеді
(кеңістіктік көрініс)
3D скрытый стилі - 3D-каркастық көрініс. Артқы қырында орналасқан
сызықтар көрінбейді.
Реалистичный стилі – объектілердің материалдары белгіленеді (түсіне
қарай).
48
Концептуальный стилі – объектілердің түсі шынайы түрге ұқсас емес,
объектің түсі салқын түстен жылы түске ауысады.
«Вид» құралдар тақтасы. Сызбаның жан жағынан проекциялық және үш
өлшемді көріністері.
«Моделирование» құралдар тақтасында кейбір командалардың іске
асырылуы.
Айналу денелері – тұйық контурдың белгілі бір осьтің төңірегінде
айналуынан пайда болатын қатты денелі объект.
Айналу объектісі ретінде тұйық сызықтар: полисызықтар, көпбұрыштар,
тік төртбұрыштар, эллипстер және облыстар болуы мүмкін.
AutoCad-та айналу денесін салу үшін арнайы ВРАЩАТЬ командасы бар.
Бұл команданы шақыру жолдары:
Моделирование аспаптар панелінде
батырмасы
Рисование мәзірі – Моделирование – Вращать
Командалық жолда ВРАЩАТЬ сөзін енгізу
33 сурет - «Вращать» командасын пайдалану нәтижесі
Сығу денелері. Сығу командасы тұйықталған жазық объектілерден дене
алуға мүмкіндік береді. Сығу объектілері ретінде тұйық қисықтары:
полисызықтарды, көпбұрыштарды, тік төртбұрыштарды, эллипстарды және
облыстарды қабылдауға болады.
Бұл команданы шақыру жолдары:
Моделирование аспаптар панелінде
батырмасы
Рисование мәзірі – Моделирование – Выдавить
Командалық жолда Выдавить сөзін енгізу
34 сурет - «Выдавить» командасын пайдалану нәтижесі
49
AutoCad жүйесінің редакциялау командалары сызбаға әртүрлі өзгерістер
енгізуге мүмкіншілік береді. Үш өлшемді объектілерді редакциялау үшін
«Редактирование тела» арнайы аспаптар панелі пайдаланылады.
Сонымен қатар үш өлшемді объектілерді редакциялауды құлама менюдің
Редактирование бөлімінде орналасқан командалардың көбісі көмегімен
атқаруға болады.
35 сурет - Редакциялау командалары
Бұл командалар пайдалану бағытына қарай, бірнеше топқа бөлінеді.
Мысалы, үш өлшемді объектілерді жылжыту, бұру, тегістеу үшін 3D
операциялар атты командалар пайдаланылады.
3D операции - 3D операциялар
Редактирование тела – денелерді редакциялау
Редактирование поверхности – беттерді редакциялау
Редактирование сети – желілерді редакциялау
Редактирование облака точек – нүктелер облысын редакциялау
Сонымен қатар «Моделирование» құралдар тақтасында редакциялауға
арналған командалар бар. Олар:
выдавить, вытягивание, сдвиг, вращать, по сечениям
объединение, вычитание, пересечение
3D перенос, 3D поворот, 3D выравнивание, 3D массив
Екі және одан да көп денені бір денеге біріктіру үшін ОБЪЕДИНЕНИЕ
командасын пайдалануға болады.
Күрделі геометриялық пішіні бар денені жасау үшін ВЫЧИТАНИЕ
командасын пайдалануға болады.
50
Екі немесе бірнеше дененің қиылысу облысын анықтау үшін
ПЕРЕСЕЧЕНИЕ
командасы пайдаланылады.
ОБЪЕДИНЕНИЕ (біріктіру) командасын пайдалану. Екі ЯЩИК объектіні бір
кеңістікте тұрғызу. Объединение командасын таңдап, оларды тышқанның сол
жақ батырмасын шерту арқылы, белгілеу, Enter пернесын басу.
ЯЩИК және СФЕРА объектілерін суретте көрсетілгендей тұрғызу.
ВЫЧИТАНИЕ командасы көмегімен сфера объектісін ящик объектісінен
шегеру. Командалық жолда ВЫБЕРИТЕ ОБЪЕКТ деген ұсынысқа ящик
объектісін таңдамыз, ал кейін шегерілетін объектті белгілейміз, яғни СФЕРА.
Нәтижесі
а) стилі - каркастык стиль, көрінісі - ЮЗ изометрия
б) стилі - концептуальный стиль, көрінісі - ЮЗ игометрия, СЗ изометрия
51
Тәжірибелік тапсырма.
Тақырыбы: Үш өлшемді модельдеу
Қалыпты қатты денелі объектілерді жасақтау алгоритмын қарастырайқ.
1
Тапсырма
ЯЩИК.
Қатты денелі параллелепипед объектісін жасақтау үшін ЯЩИК
командасы қолданылады. Қалыпты түрде бұл объект бір-біріне қарама қарсы
шыңдары негізінде тұрғызылады.
ЯЩИК командасын таңдаңыз
командалық жолда бірінші бұрыштың координатасын көрсетіңіз
(мысалы, 1900,-42)
командалық жолда қарама қарсы бұрыштың координатасын көрсетіңіз
(мысалы, 2100,-300)
биіктігін анықтаңыз (мысалы, 450)
Тышқанның оң жақ батырмасын басып, « Свойства» терезесінде
модельдің параметрлерін өзгертуге болады (цвет, вес линий, поворот,
кординаталары және т.б.)
2
Тапсырма
Сфера.
СФЕРА командасын таңдаңыз
командалық жолда шардың центр координаталарын көрсетіңіз
(мысалы, 600,300)
командалық жолда шардың радиусын не диаметрін көрсетіңіз (мысалы,
200)
Тышқанның оң жақ батырмасын басып, «Свойства» терезесінде
модельдің параметрлерін өзгертуге болады (цвет, вес линий, поворот,
кординаталары және т.б.)
52
3
Тапсырма
AutoCad жобалау жүйесінде үш өлшемді объектілерді тұрғызу,
редакциялау командаларын пайдалана отырып, бір қабатты үйдің моделін
тұрғызу.
Жұмысты орындау тәртібі:
1.
ЯЩИК командасы көмегімен үйдің бір қабырғасын тұрғызу.
Координата мен параметрлерін өз бетімен таңдау.
мысалы, координаталары 150,300,0
«Длина» 300
«Ширина» 400
«Высота» 500
тышқанның оң жақбатырмасын басып, контекстік мәзір ашып,
СВОЙСТВА терезесінде форманың параметрлерін өзгертуге болады:
2.
Осы қабырғаға сәйкес қатарлас екі терезе белгісін тұрғызу. Терезе
қалындығы қабырға қалындығымен бірдей немесе артық болу керек.
3.
«ВИД» құралдар тақтасының «СВЕРХУ», «СНИЗУ», «СЛЕВА»,
«СПРАВА», «СПЕРЕДИ», «НАЗАД» проекциялық көріністерін таңдап
отырып, терезе белгілерін қабырға ішіне орнату.
«СВЕРХУ» көрінісі
53
«СПЕРЕДИ» көрінісі
ЮЗ- изометрия
Ағымды қабатта сызықтың түсі – жасыл, қалындығы – 0,3 мм.
4.
«Моделирование» құралдар тақтасында үшінші бөлімінде орналасқан
«ВЫЧИТАНИЕ» командасы көмегімен терезе белгілерін үй қабырғасы
белгісінен алу.
54
5.
Нәтижесінде қабырғада екі терезе ойығы (оконный проем) көрінеді.
6.
Үйдің қарама қарсы қабырғасын осы қабырғаны КОПИРОВАТЬ
командасы көмегімен тұрғызу.
7.
Үшінші және төртінші қабырғалары бір өлшемді, төртінші қабырғада
есік ойығы болу тиіс. Төрт қабырғаны тұрғызып, біріктіру.
8.
AutoCad
программасында объекттің жасалған материалын да
белгілеуге болады. Ол үшін Обозреватель материалов терезесінде объектіге
материал түрін таңдау керек (Вид-Тонирование-Обозреватель материалов).
55
Үй қабырғаларына «Древесина» атты материалы түрін орнатамыз.
9.
Үй еденің екі өлшемді Прямоугольник фигурасы көмегімен, тұрғызу.
Проекциялық фигураның биіктігін ВЫДАВИТЬ командасын орындау арқылы
50 көтеру. Еден материалы – керамика.
10.
Үй төбесі. Үйдің төбесін проекциялық көріністе ЯЩИК командасы
арқылы тұрғызу. Материалы – крыша. Төбенің сол жақ қырындағы нүктесін
ортасына қарай жылжыту.
11.
Модель дайын. Барлық объектілерді белгілеп, біріктіру.
12.
Модельді барлық көріністерде, стильдерде қарап шығу.
56
«Үш өлшемді модельдеу» тақырыбынан тест сұрақтары
1.
Каркастық модель дегеніміз
A)
Шындыққа жақын объектінің бейнесі
B)
Экранда үш өлшемді объектілердің көрінбейтін сызықтары, түсі
көрсетілетін бейне
C)
Объектінің қырларын анықтайтын, кесінді және қисықтардар тұратын бейне
D)
Үш өлшемді объектіні кеңістікте анықтайтын, беттердің жиынтығы
E)
Осындай модельдеу барысында жасалған объектілер, жүйемен көлемі бар
объектілер ретінде қабылданады
2.
Беттік модель дегеніміз
A)
Шындыққа жақын объектінің бейнесі
B)
Экранда үш өлшемді объектілердің көрінбейтін сызықтары, түсі
көрсетілетін бейне
C)
Объектінің қырларын анықтайтын, кесінді және қисықтардан тұратын бейне
D)
Үш өлшемді объектіні кеңістікте анықтайтын, беттердің жиынтығы
E)
Осындай модельдеу барысында жасалған объектілер, жүйемен көлемі бар
объектілер ретінде қабылданады
3.
Қатты денелерді модельдеу дегеніміз
A)
Шындыққа жақын объектінің бейнесі
B)
Экранда үш өлшемді объектілердің көрінбейтін сызықтары, түсі
көрсетілетін бейне
C)
Объектінің қырларын анықтайтын, кесінді және қисықтардан тұратын бейне
D)
Үш өлшемді объектіні кеңістікте анықтайтын, беттердің жиынтығы
E)
Осындай модельдеу барысында жасалған объектілер, жүйемен көлемі бар
объектілер ретінде қабылданады
4.
Суретте қандай құралдар тақтасы көрсетілген
A)
Вид
B)
Визуальные стили
C)
Моделирование
D)
Редактирование тела
E)
Создание поверхности
5.
Суретте қандай құралдар тақтасы көрсетілген
A)
Вид
B)
Визуальные стили
C)
Моделирование
D)
Редактирование тела
57
E)
Создание поверхности
6.
Суретте қандай құралдар тақтасы көрсетілген
A)
Вид
B)
Визуальные стили
C)
Моделирование
D)
Редактирование тела
E)
Создание поверхности
7.
Суретте қандай құралдар тақтасы көрсетілге
A)
Вид
B)
Визуальные стили
C)
Моделирование
D)
Редактирование тела
E)
Создание поверхности
8.
Суретте қандай құралдар тақтасы көрсетілген
A)
Вид
B)
Визуальные стили
C)
Моделирование
D)
Редактирование тела
E)
Создание поверхности
9.
Суретте қандай құралдар тақтасы көрсетілген
A)
Редактирование тела
B)
Создание поверхности 2
C)
Моделирование
D)
Визуальные стили
E)
Редактирование поверхности
10.
Суретте визуалды стильдердің қай түрлері көрсетілген
A)
«2Д каркас» және «3Д каркас»
B)
«3Д каркас» және «3Д скрытый»
C)
«3Д каркас» және «Реалистичный»
D)
«Реалистичный» және «Концептуальный»
E)
«Концептуальный» және «Скрытый»
58
11.
Суретте визуалды стильдердің қай түрлері көрсетілген
A)
«Реалистичный» және «Концептуальный»
B)
«2Д каркас» және «3Д каркас»
C)
«3Д скрытый»
D)
«Концептуальный» және «3Д скрытый»
E)
«Концептуальный» және «3Д каркас»
12.
Суретте визуалды стильдердің қай түрлері көрсетілген
A)
«2Д каркас» және «3Д каркас»
B)
«3Д каркас» және «3Д скрытый»
C)
«3Д каркас» және «Реалистичный»
D)
«3Д каркас» және «Концептуальный»
E)
«2Д каркас» және «2Д скрытый»
13.
Суретте қай құралдың қолдануы көрсетілген
A)
ЯЩИК тұрғызу командасы
B)
Вытягивание командасы
C)
Выдавить командасы
D)
Копировать командасы
E)
Вращать командасы
14.
Суретте қай құралдың қолдануы көрсетілген
A)
ЯЩИК тұрғызу командасы
B)
Вытягивание командасы
C)
Выдавить командасы
D)
Копировать командасы
E)
Вращать командасы
59
15.
Суретте қай құралдың қолдануы көрсетілген
A)
ЯЩИК тұрғызу командасы
B)
Вытягивание командасы
C)
Выдавить командасы
D)
Копировать командасы
E)
Вращать командасы
16.
Объектілерге қай операция қолданылған
A)
«Объединение» командасы
B)
«Вычитание» командасы
C)
«Пересечение» командасы
D)
«Выдавить» командасы
E)
«Вытягивание» командасы
17.
Бастапқы объектілерге қай операция қолданылған
A)
«Объединение» командасы
B)
«Вычитание» командасы
C)
«Пересечение» командасы
D)
«Выдавить» командасы
E)
«Вытягивание» командасы
18.
Бастапқы объектілерге қай операция қолданылған
A)
«Объединение» командасы
B)
«Вычитание» командасы
C)
«Пересечение» командасы
D)
«Выдавить» командасы
E)
«Вытягивание» командасы
60
19.
Суретте қай фигура көрсетілген
A)
конус
B)
пирамида
C)
клин
D)
политело
E)
тор
20.
Суретте қай фигура көрсетілген
A)
конус
B)
пирамида
C)
клин
D)
политело
E)
тор
61
Autocad жүйесінде жасалған объектілер
62
Autocad жүйесінде жасалған объектілер
63
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
1
Хамметов А. Батырханов А.Ғ. AutoCad 2008 автоматтандырылған
жобалау жүйесі: Оқулық. – Алматы: ЖШС РПБК «Дәуір», 2013.- 288 бет
2
Нұрмаханов
Б.Н.,
т.б.
Компьютерлік
графика:
Оқулық
/
Д.Д.Әбілдабекова, У.Т.Қарымсақов – Алматы: ЖШС РПБК «Дәуір», 2011.- 200
бет
3
Ы.Нәби, Ғ.Жұматай, Г.Шапрова. Компьютерлік графика негіздері: Оқу
құралы. – Алматы: «Бастау» баспасы, 2009. – 184 бет
4
Ы.Нәби, Ғ.Жұматай, Г.Шапрова. Основы компьютерной графики:
Учебное пособие. – Алматы: Издательство «Бастау», 2009. – 180 стр
5
Полещук Н. Н. Самоучитель AutoCAD 2013 / Н. Н. Полещук. – СПб.:
БВХ-Петербург, 2013. - 464 с.
6
Мидлбрук, Марк, Бирнз, Дювид. "AutoCad 2007 для чайников".: Пер. с
англ-М.:ООО "И.Д.Вильямс", 2006.-384 с.:ил- парам.тит.англ
7
Съемщикова Л.С. Создаем чертежи на компьютере в AutoCad
2000/2002/2004 - М.: ДМК Пресс, 2004, 176с.: ил
8
AutoCad 2006 с нуля! Русская версия: учебное пособие / Под ред. А.А.
Бартеньева - М.:Лучшие книги, 2007 - 336с.:ил-(Серия "Книга+Видеокурс")
Достарыңызбен бөлісу: |