Оқулық Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі алматы, 2014 А. Н. Доғалов н. С. Досмағанбетов



Pdf көрінісі
бет133/308
Дата24.09.2023
өлшемі2,49 Mb.
#110107
түріОқулық
1   ...   129   130   131   132   133   134   135   136   ...   308
Байланысты:
Экономикалык теория

трансакциондық шығындар теориясы
аса маңызды 
сұрақтардың бірі болып табылады. Трансакциондық шығындарды 
көбінесе айналым шығындарымен байланыстырады. К. Эрроудың 
ойынша, экономикадағы трансакциондық шығындардың орын алу 
заңдылығы физикадағы үйкеліс заңымен ұқсас дейді, олай болса, 
экономиканы бұл шығындарсыз елестету қиын. Қазіргі уақытта, 
фирманың нарықтағы негізгі қызметі болып осы трансакциондық 
шығындарды үнемдеу табылады. Яғни солар арқылы фирманың 
мүшелері қандай да бір ақпарат алуға жұмсайтын шығындарын 
төмендете алады. Дуглас Норт трансакциондық шығындардың негізгі 
түрлерін бөліп көрсетті:
1. Нарық туралы ақпарат іздеумен және сол нарықтағы тауарлар 
мен қызметтер қозғалысының қалыптасу шарттарымен байланысты 
шығындар;
2. Келісім-шарттар жасаумен және келіссөздер жүргізумен 
байланысты шығындар;
3. Тауардың сапасын анықтауға, стандарттар жүйесін жасауға, 
фирманың маркалық белгісін қорғауға жұмсалатын шығындар;


153
4. Заң жүйесінің көмегімен меншік құқығын және оның тәртібін 
қорғауға жұмсалған шығындар;
5. Нарықта ойланбай жасалған (оппортунистік мінез-құлық) 
әрекеттерден болған шығындар.
8.2. Шығындардың түрлері. Фирманың 
шығындарын барынша азайту мәселесі
Өндіріс шығындары 
– бұл фирманың өндіріс факторларын 
тартумен және оларды пайдаланумен байланысты әртүрлі жұмсалым-
дардың ақшалай көрінісі.
Фирманың шығындарына деген бухгалтерлік және экономикалық 
көзқарастар қалыптасқан. Фирма қызметіндегі капитал айналымы 
өткен уақытпен бағалануы мүмкін. Мұндай жағдайда шығындарды 
анықтаудың бухгалтерлік бағыты орын алады. 
Бухгалтерлік 
шығындар
фирма қызметінің нәтижесін шығарумен, айқын 
қалыптасқан шығындарды анықтаумен байланысты болып табылады. 
Сонымен қатар, капитал айналымы фирманың болашағы тұрғысынан 
да қарастырылуы мүмкін. Бұл кезде экономикалық шығындар пайда 
болады. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   129   130   131   132   133   134   135   136   ...   308




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет