Оқулық Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі алматы, 2014 А. Н. Доғалов н. С. Досмағанбетов

жүктеу/скачать 2,49 Mb.

Pdf көрінісі

бет	98/308
Дата	24.09.2023
өлшемі	2,49 Mb.
	#110107
түрі	Оқулық

1 ... 94 95 96 97 98 99 100 101 ... 308

Байланысты:
Экономикалык теория

2. Херфиндаль-Хиршман индексі

m
= 1 / E
d
P
,
мұндағы, P
m
– монополиялық баға, МС – шекті шығын, E
d
P
–
сұраныстың бағалық икемділігі.
Жетілген бәсеке жағдайында баға шекті шығындар шамасына
тең және осы жағдайда Лернер индексі 0-ге тең болады. Баға шекті
шығындардан асып кеткен жағдайда индекс нөл мен бірдің аралығын-
да (0 < L < 1) орналасқан оң мәнге ие болады. Индекс 1-ге жақындаған
сайын фирма монополиялық биліктің үлкен көлеміне жақындайды.
2. Херфиндаль-Хиршман индексі
(I
HH
) – нарықтағы фирмалардың
шоғырлану (концентрация) деңгейін анықтайтын және нарықтың
барлық қатысушылары арасында нарықтық билікті бөлуді сипаттай-
тын көрсеткіш. Индексті есептеу үшін әрбір фирманың нарықтағы
жеке үлестері бөлшек ретінде шаршының алынуы керек және мына
формауламен анықталып, осы шаршылардың қосындысы арқылы
алынады:
I
HH
= S
2
1
+ S
2
2
+ . . . + S
2
n
,
мұндағы, I
HH
– шоғырлану (концентрация) көрсеткіші, S
2
1
– ең ірі
фирманың нарықтағы пайыздық үлес салмағы, S
2
2 – көлемі бойынша
келесі фирманың нарықтағы пайыздық үлес салмағы, S
2
n
– ең кіші
фирманың үлес салмағы. I
HH
-дің ең жоғарғы шамасы – 10000, яғни
оның мәні салада тек бір фирма болғанда 10000-ға тең болады, өйткені
S
2
1
– 100%. Егер салада 100 бірдей фирма болса, онда S
2
1
= 1%-ке, ал
I
HH
100-ге тең болады.
2.
Монополистік бәсеке
– бұл салада өзіндік ерекшеліктері бар
тауарларды өндіретін және өзара бәсекеге түсетін көптеген фирма-
лар болатын, сонымен қатар олардың ешқайсысының нарықтық
бағаны бақылауға толық билігі болмайтын нарықтық құрылымның

113
бір түрі. Монополиялық бәсеке «таза монополия» жағдайына,
сонымен қатар «жетілген бәсекеге» де ұқсайды.
Монополиялық бәсеке жағдайында фирманың сұраныс қисығы
төмен қарай бағытталған, кемімелі, икемді болады. Сұраныс
икемділігінің факторлары – бәсекелестер саны, өнімнің ерекшелену
(дифференциациялану) деңгейі.

жүктеу/скачать 2,49 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 94 95 96 97 98 99 100 101 ... 308