А. М. Касенова. Стандарттау

II тарау. Сертификаттау жэне сәйкестікті растау негіздері 157
Келісім перспективалары
ИЛАК келісімі күшіне енгеннен кейін онымен байланысты 
барлық басымдылықтарды іске асыру үшін сәйкес адымдарды 
үкімет пен өнеркәсіп өкілдері қабылдауы керек.
Үкімет Келісімді эрі қарай даму мен сауда байланыстарын 
белсендіру үшін пайдалана алады.
Аккредиттелген 
зертханаларда 
алынған 
нәтижелерді 
үкіметаралық деңгейде тану үшін алғышарттар қүрылғаны тура- 
лы фактінің өзі барынша маңызды. АҚШ-ты қоса бүкіл әлемде 
үкіметтік үйымдар қандай да болсын қосымша тексерусіз ИЛАК 
келісіміне қатысушы - аккредиттеу жөніндегі органдармен аккре­
диттелген сынақ жэне калибрлеу зертханаларында (оның ішінде 
және шетелдік) алынған нәтижелерді қабылдай бастайды.
Көптеген түтынушылар, оның ішінде үкіметтік үйымдар зерт- 
ханаларды аккредиттеу үшін халықаралық деңгейде танылған 
стандарттарға негізделген бағдарламаларды пайдалану қажеттігін 
сезінуге келді. Бюджеттік шектеулер үкіметтік ұйымдарға 
өздерінің құқықтық қызметінде көп жағдайда «үшінші тараппен», 
яғни тәуелсіз зертханаларда алынған нәтижелерді негізге алуға 
бейімдей отырып өздігінен барлық нәтижелерді жүргізуге мүмкін- 
дік бермейді. Бүндай жағдайда осы «үшінші тараппен» біліктілік 
деңгейін анықтауға мүмкіндік беретін нақты жэне негізделген 
бағалау жүйесіне болу қажет. Аккредиттеу бағдарламалары осын- 
дай жүйені үсынады, ал ИЛАК келісімі біліктілігі өз кезегінде 
олармен аккредиттелген зертханалар біліктілігіне кепілдік беретін 
аккредиттеу жөніндегі органдарды сәйкестендіру аспабы ретінде 
қызмет атқарады.
Сынақ жэне калибрлеу нәтижелерін пайдаланатын өнеркәсіп, 
сондай-ақ ИЛАК келісімінен өз жүлдесін ала алады. Бәрінен бүрын 
сынау мен калибрлеу нәтижелерінің дүрыстығына сенімділік 
арта түседі, себебі аккредиттеу оларды орындаушылардың 
құзыреттілігіне кепілдік береді. Бүл әсіресе зертханаларды аккре­
диттеу саласын білетін түтынушылар үшін барынша маңызды. Ак­
кредиттеу өнімді өндірушілер үшін де маңызды: «үшінші тарап- 
ты», ягни сынақтарды орындаушы зертханаларды таңдау кезінде 
өз ойын гана негізге алудың орнына өндіруші ИЛАК келісімі-

158 Стандарттау, сертификаттау жэне метрология негһдері
не қатысушы - құзыретті аккредиттеу жөніндегі орган берген 
бағаларды пайдалана алады.
ИЛАК келісімі аккредиттеу жөніндегі органдардың сына- 
улар немесе калибрлеу орындауда зертханалар құзыреттілігін 
анықтау қасиетіне аккредиттеу жөніндегі органдардың өзара 
сенімін нығайтады. Егер сынау немесе калибрлеу нәтижелері ак- 
кредиттелген зертханада алынғаны көрсетілген болса, өзара сенім 
осы нәтижелерді халықаралық деңгейде тануға мүмкіндік береді. 
Қорытындылай келгенде халықаралық сауданы дамыту жолында 
кейбір техникалық кедергілерді жоюға мүмкіндік береді.
ИЛАК келісімі нақты жағдайда нақты іске асыру үшін не- 
гіз қүрайды: өнімді бір рет сынау және сынау нәтижелерін кейін 
барлық жерде тану.
ИАФ әрекет ету саласы - сертификаттау жөніндегі органдар- 
ды аккредиттеу.
ИАФ қызметінің негізгі бағыты аккредителген зертханалар- 
да жэне сәйкестікті бағалау жүргізетін органдарда екіжақты жэне 
бірнеше тарапты келісімдерді бекіту жолымен нәтижелерді тануға 
көмектесуге (үйымдастыру сүлбасы Б қосымшасында берілген) 
бағытталған.
Нәтижелерді өзара тану үшін аккредиттеу критерийлері 
мен процедуларын үйлестіру қажет, осы бөлікте ИЛАК жэне 
ИАФ ИСО, МЭК, ЕЭК, ООН, МОЗМ жэне өзге де халықаралық 
ұйымдармен тығыз ынтымақтастық етеді.
Аккредиттеу 
жөніндегі 
органдарға 
қойылатын 
негізгі 
талаптарға:
- аккредиттеу жөніндегі орган өзінің жұмысын кемсітпе- 
ушілік негізге қүру керек; аккредиттеуге қол жеткізу кез 
келген өтінім берушілер үшін ашық болуы керек;
- аккредиттеу жөніндегі орган қоғамдык, мемлекеттік немесе 
жеке үйым ретінде тіркелген болуы керек.
Сыртқы сауда қатынастарының жэне үлттық аккредиттеу 
жүйелерінің дамуымен өңірлік аккредиттеу үйымдары туындай 
бастады және сынақ жэне калибрлеу зертханаларын жэне серти­
фикаттау жөніндегі органдарды аккредиттеу жүйелерінің қосылу 
дәстүрі байқалып отыр.

жүктеу/скачать 10,03 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: