А. М. Касенова. Стандарттау

Ill тарау. Метрология негидері 243

жүктеу/скачать 10,03 Mb.

Pdf көрінісі

бет	163/184
Дата	27.09.2023
өлшемі	10,03 Mb.
	#110997

1 ... 159 160 161 162 163 164 165 166 ... 184

Дөрекі ңателік
Статикалъщ өлшеу цателігі - статикалық өлшеу шарттарына тэн өлшеу нәтижелерінің қателігі. Динамикалъщ өлшеу қателігі

Ill тарау. Метрология негидері 243
майды (стохастикалық тәуелділіктің болуы, болмауымен байланы-
сты), не факторлардың белгісіздігінен және санының көптігінен
анықтала алмайды.
Пайда болу тетігі мүлдем басқа және мэнінің ерекшелігіне
байланысты жүйелі қателікке де, кездейсоқ қателікке де жатқызуға
болмайтын қателіктерді дөрекі қателік деп атаймыз.
Дөрекі ңателік
- өлшеу қатарындағы басқа нәтижелерден ке-
нет ерекшеленетін осы өлшеулер қатарына кіретін жеке өлшеу
нәтижесінің қателігі. Берілген шарттарға өзгеше сай келмейтін
жеке өлшеудің қателік нэтижесі.
«Дөрекі қателігі бар өлшеу нэтижесі» өлшеу кезіндегі
жіберілген қателіктен туындайды, сондықтан оны қате деп есеп-
теп, жояды.
Маңыздылығы бойынша қателіктерді (қүраушы жэне интег-
ралды) маңызды жэне елеусіз аз деп бөледі. Елеусіз азға басқа
басыңқы қателіктерден элдеқайда төмен қателіктерді жатқызады.
Егер нақты шаманың шынайы мэнін алынған өлшеу
нәтижесімен ауыстыруға болатын болса, онда өлшеу қателігі елеу-
сіз аз қателік болып табылады. Өлшенетін шаманың нақты мэні деп
шынайы мәнге өте жақын тәжірибе жүзінде алынған мэнді айтады.
Статикалъщ өлшеу цателігі
- статикалық өлшеу шарттарына
тэн өлшеу нәтижелерінің қателігі.
Динамикалъщ өлшеу қателігі
- динамикалық өлшеу шартта
рына тэн өлшеу нәтижелерінің қателігі. Негізінен, динамикалық
өлшеу қателігі статикалық қателікке қосымша болып табыла
ды жэне өлшеу кезінде пайда болатын динамикалық режимдегі
қателіктерден қүралады.
Динамикалық өлшеу режимі тек өзгеретін шамаларды өлшеу
кезінде ғана емес, түрақты шамаларды да өлшеуде қолданылады.
Екі жағдайда да өлшеу құралына «ақпарат берудің» жылдамдығы
өлшеу ақпаратын түрлендіру жылдамдығымен шамалас немесе
одан жоғары болуы да мүмкін.
Мысалы, зауыттардағы бақылау сүрыптау автоматтарының
жоғары жүмыс өнімділігін қамту үшін өлшеу ақпаратының
кіру белгісінің өзгеру жылдамдығы өлшеу құралының өлшеу
ақпаратын түрлендіру жылдамдығынан жоғары болуы мүмкін.

244 Стандарттау, сертификаттау жэне метрология негһдері
Белгіні түрлендірудің «кешігуі» салдарынан динамикалық
қател і кте р ту ы ндайды.

жүктеу/скачать 10,03 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 159 160 161 162 163 164 165 166 ... 184