47
ішінара немесе толық жою энергияны үнемдеу резервтерін, яғни электр
жабдықтарының тиімділігі мен сенімділігін арттыру жолдарын құрайды.
Дәстүр бойынша шығындар үш санатқа бөлінеді:
•
немесе шығын талап етілмейтін жою үшін
арнайы құралдар немесе электр жабдықтарын ағымдағы жөндеуге
бөлінген қаражат жеткілікті болды;
•
жою үшін жұмсалған қаражат
күрделі жөндеу немесе банк несиелері қажет болды;
•
оларды жою үшін орталықтандырылған
(мемлекеттік дотациялық) капитал салымдары.
Нарықтық экономикаға көшу электр жабдықтарының тиімділігі мен
сенімділігін жақсарту кезінде жаңа жағдайларда
энергия шығынын бөлуді
пайдаланудың жарамсыздығын анықтады. Энергиямен жабдықтауды
жетілдіру жөніндегі іс
-
шараларды экономикалық емес, техникалық сипаттың
екі санатына бөлу орынды болды.
Бірінші санаттағы резервтер энергияның ұтымсыз шығынын жоюға
байланысты, оның негізгі себептері мыналар болып табылады:
•
энергия тасымалдаушының тікелей жоғалуы (сығылған ауаның
ағуы,
бу, су және басқа да орталар, жылу және электр оқшаулауының
бұзылуы, электр жарығын, жылытуды ұтымсыз пайдалану және т. б.);
•
Сәуле мен жылу өткізгіштіктің нормативтен тыс жылу
шығындары,
трансформаторлардың шамадан тыс немесе төмен қуатына байланысты
шығындар,
диаметрі, энергия тасымалдағыштарды айдау қысымы мен
жылдамдығы
бойынша
құбырлардың
қисынсыз
параметрлері,
Технологиялық және электр жабдықтарының тозуы, трансформаторлардың,
түрлендіргіштердің, Электр қозғалтқыштарының, жетектердің параметрлерін
дұрыс таңдамау, реактивті қуатты шамадан тыс тұтыну, энергиямен
жабдықтау режимдерін бұзу;
•
жұмыс
режимдерін, регламенттерді және жұмыс қағидаларын
бұзу
электр жабдықтарының (нормативтен тыс тұрып қалуы, өнім
ақауларының рұқсат етілген процентімен салыстырғанда жоғары болуы,
зауыт жабдығының толық жүктелмеуі, пайдалану қағидаларының бұзылуы,
энергия тұтыну режимдерінің бұзылуы
).
Бұл жағдайда электр жабдықтарының тиімділігі мен сенімділігін
арттыру алдын
-
алу және ағымдағы жөндеу процесінде, сондай
-
ақ күрделі
жөндеу кезінде жүзеге асырылады.
Екінші санаттағы іс
—
шаралар қолданыстағы электр
-
технологиялық,
энергетикалық және қосалқы жабдықтарды жетілдірумен және енгізумен
байланысты, оларды осы жағдайларда не кәсіпорындардың өздері, не
орталықтандырылған
-
мақсатты жалпы мемлекеттік бағдарламалар мен
қаулыларды іске асыру кезінде мемлекеттік дотациялық құралдарды
пайдалана отырып жүзеге асыруға тиіс.
48
Бірінші
санаттағы іс
-
шараларды іске асыруды кәсіпорындардың
пайдаланушы персоналы жүзеге асыратыны анық, ал екінші санаттағы электр
энергиясын төмендету (үнемдеу) жөніндегі шаралар бөгде өндірістік,
жобалау және зерттеу ұйымдарын тартуды талап етеді.
Электр жабдықтарының тиімділігін арттырудың экономикалық
аспектісінен техникалық аспектіге көшу бірқатар келесі міндеттерді шешуге
алғышарттар жасайды:
•
жалпы кәсіпорындар мен кәсіпорындар бойынша энергияны
пайдалану жағдайын бағалау
өңірлерге, сондай
-
ақ өнеркәсіптік қондырғылардың нақты түрлеріне;
•
бойынша ұсыныстар әзірлеу үшін қажетті деректерді дайындау
кәсіпорындарда энергия үнемдеудің анықталған резервтерін іске асыру;
•
ұзақ мерзімді мемлекеттік және өңірлік бағдарламаларды әзірлеу
энергия үнемдеу жөніндегі бағдарламалар, энергия үнемдеу іс
-
шаралары қоры, энергия үнемдеу жабдығын өндіру жөніндегі нысаналы
бағдарламалар;
•
ақпаратты жинау және өңдеу алгоритмдерін құру
энергия тұтыну туралы нақты деректерді алуды механикаландыру мен
автоматтандырудың қазіргі заманғы құралдарын
қолданумен байланысты
мәселелерді қою және шешу;
•
тиімділікті арттыру саласындағы озық тәжірибені беру
әр түрлі деңгейдегі ақпараттық ағындарды біріктіру негізінде
өнеркәсіпте, ауыл шаруашылығында және тұрмыста электр жабдықтарын
пайдалану;
Осылайша, электр жабдықтарының тиімділігі мен сенімділігін
арттыруда жүйелік тәсіл негізгі болып табылады. Электр жабдығының
жұмысын жетілдіру шараларының жиынтығынан таңдалған жекелеген
міндеттерді шешу электр энергиясын үнемдеудің елеулі нәтижелерін алуға
мүмкіндік бермейді [9].
Достарыңызбен бөлісу: