31
тап қыр лық қа құ рыл ған «да на лық әліп пе ле рін» ен гі зіп, ке зін де олар ды
оқу ға ұсын ған. Ал ғаш қы ұс таз ата лы сөз дің құн ды лы ғын сол кез деақ
біл ген.
Ше шен дік сөз дер ді тұң ғыш зерт теу ші лер дің бі рі М.Әуе зов бол
са, 30жыл да ры
олар ды ірік теп, жи нап, ха лық тың ке ре гі не жа ра
ту ға үлес қо сып, қам қор бол ған, асыл сөз дер ді оқыр ман қау ым ға
ұсы ну шы жә не ба ла лар ды із гі лік ке тәр бие леу де тап тыр мас құ рал
еке нін оқы ту шы Сә кен Сей фул лин бол ды. Ол «Қа зақ әде бие ті» кі
та бын да ше шен би лер дің әлеу мет тік қыз ме тін, ше шен дік сөз дер
дің ау ыз әде бие тін де
ала тын ор нын анық тап, бір не ше нұс қау ла
рын жа рия ла ды.
Қа зақ ше шен дік өне рі не қы зы ғу шы лық та ны тып, ше шен дік сөз үл
гі ле рін жи нап, ха лық ше шен ді гін ба ға ла ған адам дар дың бі рі – бел гі лі
орыс ға лы мы В.В.Рад лов.
С.Негимов
«Бі лу»
1. Ше шен дік сөз дер де ге ні міз не?
2. Ше шен дік сөз дер дің қан дай ерек ше лік те рі бар?
3. Ше шен дік сөз дер дің құн ды лы ғы не де?
4. Қан дай ше шен дер ді бі ле сің дер?
5. Ше шен дік
сөз өне рі нің да муы на, зерт те луі не үлес
қос қан
ғалымдарды атаңдар.
«Тү сі ну»
1. Қа зақ тың би-ше шен де рі не лік тен
ерек ше тұл ға бо лып са-
на ла ды?
2. Ше шен дік сөз дер дің жік те лу ерек ше лі гі не де?
Қа зақ та бише шен дер – ерек ше тұл ға. Ерек ше тұл ға дей тін се бе бі міз, бұ рынсоң
ды қа зақ тан бас қа ха лық тар да мұн дай тұл ға, мұн дай ел ді ау зы на қа рат қан адам
дар бол ған емес. Шы ғыс ха лық та ры ара сын да біз дің би ле рі міз ге ұқ сас бір ліжа рым
бо луы мүм кін, бі рақ олар дәл қа зақ та ғы дай еместін. Де мек, бише шен дер – тек
қа зақ қа ға на тән құ бы лыс. Олар айт қан би лік, ше шен дік сөз дер тек қа зақ ара сын да
кез де се тін ха лық тық асыл қа зы на бо лып та бы ла ды.
Н.Төреқұлұлы
Атам за ман да адам зат тың ру ха ни бол мы сы ның не гіз гі ар на ла ры ри то ри ка мен фи
ло со фия са нал ған. Әу бас та бұл әде би ет тің мита мыр жүй есі бо лып есеп тел ген. Асы
лы, ше шен дік өнер жә не оның тео рия сы – ұлт тық мә де ни ет тің бө лін бес бөл ше гі.
С.Негимов
Достарыңызбен бөлісу: