ҚазаҚстан Республикасының білім және ғылым министРлігі а и. артемьев, с.Қ. мырзалы ғылым таРиХы және ФилОсОФиЯсы



Pdf көрінісі
бет225/382
Дата17.10.2023
өлшемі2,22 Mb.
#117011
1   ...   221   222   223   224   225   226   227   228   ...   382
Байланысты:
Философия

жоқ, объектісіз субъект жоқ. 
Объект пен субъектінің танымдағы бұл 
өзара байланысын олар 
«маңызды үйлесім»
деп атады.
Әлбетте, субъект, яғни сана және танымдық мүмкіндіктер берілген 
адам бар жерде объект, яғни таным үшін ашық зат та бар. Шындыққа 
қиын жол жеткізеді. Өзіңді әлемдік мұхиттағы бір тамшы судай 
сезініп қана, зерттелетін нысанмен ішкі жақындығыңды біліп қана 
сол зерттелетін нысанды терең тани аласың. Бұның бәрі дұрыс. Алай-
да танымның осы жағын ғана даралау бізді субъективтік идеализмге 
келтіруі мүмкін.
Эмпириокритицизмді жақтаушылардың ойынша, бүкіл танымдық 
үдерісті оның бастауларына дейін мұқият талдау ғалым ойының қателік 
кеткен салаларын анықтауға тиіс, өйткені мұнда оң білімге жетудің
басты шарты, яғни таным үдерісінің үздіксіз жүруі сақталмаған. 
Осындай «қателіктердің» салдарынан ғылым құрамына метафизикалық 
ұйғарымдар еніп кетеді. Сондықтан «тәжірибені тазарту» керек.
Эмпириокритицизмнің негізгі идеяларының бірі – 
«ойлау 
үнемділігі»
деп аталатын экономияда және ғылымда тек 
дәл сурет
-


250
теу мұратына
жету болды. Бұл бағыттың жолын қуушылар «ой-
лау үнемділігін» тарихи тұрғыда организмнің өз-өзін сақтауының 
биологиялық қажеттілігінен және соған байланысты қоршаған ортаға 
бейімделу қажеттігінен шығарады. Нәтижесінде, олар ойлауды 
үнемдеу мақсатында «түпнегіз», «себептілік», «бастапқы негіз» сияқты 
«мағынасыз» санаттарды ғылыми айналыстан алып тастау керек деген 
қорытындыға келеді. Олардың орнына ғылымда ашылған элементтер 
мен олардың өзара байланысын суреттеумен айналысу қажет.
Бұл жаратылыстану ғылымын ары қарай дамыту үшін де, сондай-ақ 
ғылымның қазіргі заманға сай әдістемесін әзірлеу үшін де аса маңызды 
болды және болашақта оң бағдарламаға ауыстыруға, мүдделердің 
қитұрқы әрекеттерін білім бастаулары мәселелерінен ғылымды тал-
дау және теориялардың қисынды құрылымы саласына аударуға 
айтарлықтай ықпал етті.
Қисынды (логикалық) деп аталатын позитивизм XX ғасырдың 20 
жылдары пайда болды. Оның негізгі өкілдері – 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   221   222   223   224   225   226   227   228   ...   382




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет