150
даму банкісі
–
МБРР, Халықаралық валюта қоры
–
МВФ, халықаралық даму
ассоциациясы
–
МАР, Халықаралық қаржы корпорациясы
–
МФК); ауыл
шаруашылығы саласында (БҰҰ
-
ның азық
-
түлік және ауыл шаруашылығы
ұйымы
–
ФАО, Халықаралық ауыл шаруашылығын дамыту қоры
-
ИФАД);
көлік және байланыс (халықаралық азаматтық авиация ұйымы
–
ИКАО,
халықаралық теңізшілер ұйымы
–
ИМО, Бүкіләлемдік пошта одағы
–
ВПС,
халықаралық электрлік байланыс одағы
-
МСЭ); метереологияда (Бүкіләлемдік
метереологиялық ұйым
–
ВМО), сондай
-
ақ арнаулы автономиялық ұйымдар
–
халықаралық атом энергиясы жөніндегі агенттік (МАГАТЭ), БҰҰ
-
ның сауда
және даму жөніндегі конференциясы (ЮНКТАД), БҰҰ
-
ның даму бағдарламасы
(ПРООН), БҰҰ
-
ның қоршаған орта жөніндегі бағдарламасы (ЮНЕП). Кейде
БҰҰ
-
ның жүйесіне Халықаралық инвестиция жөніндегі агенттікті (МАИГ)
және Бүкіләлемдік сауда ұйымын (ВТО) қосады. НПО деген ұйымның
айырмашылығы
--
аумақтық емес құрылым
.
Олардың мүшелері егемен
мемлекеттер болып танылмайды. НПО (“егемендіктен тыс акторлар” үш
мақсатқа сәйкес келеді: құрамы мен қызметі жағынан халықаралық сипатта,
құрылтайшылығы
–
жеке сипатта, қызметі
–
ерікті сипатта). Тар мағынада
алғанда НПО
–
мемлекеттік емес институттар мен бірнеше елді жекелей
біріктіретін арнаулы саладағы ынтымақтастық құрылымдары
–
діни ұйымдар
(шіркеулердің Экуменикалық кеңесі), ғалымдар ұйымдары (Пагуош
қозғалысы), құқықтық (Халықаралық рақымшылдық) және басқа ұйымдар. Кең
мағынада алғанда НПО құрамына іс жүзінде халықаралық қатынастардың
барлық мемлекеттік емес қатысушылары кіреді: саяси қозғалыстар
(Социалистік интернационал), гуманитарлық (Халықаралық Қызыл Крест және
Қызыл Жарты Ай Федерациясы). Басқа сипаттағы трансұлттық кәсіпорындар
(ТНП) мүшелері: “өндіруші мемлекеттер ассоциациясы”, «мысты экспортқа
шығарушылар ұйымы»; «темірді экспортқа шығарушылар ұйымы». Бұлардың
көпшілігі БҰҰ жүйесіндегі мамандандырылған мекемелер жанындағы кеңесші
мәртебесіне ие болған ұйымдар мен мекемелер.. Олар саяси, экономикалық,
әлеуметтік,
ғылыми
-
техникалық
проблемаларды
шешуде
БҰҰ
-
мен
ынтымақтасады. Мысалы, Бүкіләлемдік бейбітшілік одағы
–
ВСМ,
халықаралық ғылыми одақтар кеңесі
–
МСНС және басқалары.
Үкіметаралық ұйымдар
Достарыңызбен бөлісу: