116
файлды дискіге жазып алу қажет, алайда ол ортадан жойылған
файлдан біршама үлкен. Жойылған файлдың орнына жазу кезінде
ол сыймайды, онда оны кезектің соңында жазады. Бұл ретте
жойылған файл болған қатты дискінің қолданылмаған кеңістіктігі
пайда болады. Осы кеңістіктік пайдаланылмаған болып қалды.
Пайдаланушының жұмыс жасау барысында компьютерде осындай
жазбалар мен жоюлар тұрақты болып тұрады. Қатті дискінің
кеңістіктігін бос өткізгіштер емес, файлдар үшін сақтау үшін ереже
бар: «бастапқыға жақын дискінің кез келген бос кеңістіктігін
пайдалану. Егер файл сыймаса, олар бөліктерге бөлу және бөліктер
бойынша жазып алу».
Осылайша, компьютерді ұзақ уақыт бойынша пайдалану кезінде
қаттыдискіде бөліктерге бөлінген көптеген файлдар пайда болады.
Кейбір файлдар қатты дискінің түрлі бөліктерін сақталуы мүмкін.
Осылайша ақпаратты сақтау оны оқу немесе жазу бойынша елеулі
кідірістерге әкеледі, яғни қатті дискінің, тиісінші ОЖ жұмысы
бәсеңдейді. Файлдарды дефрагментациялау қатты дискідегі
файлдарға жүгіну бойынша кідірісті төмендетуге, яғни ОЖ тез
әрекет жасауын ұлғайтуға мүмкіндік береді (4.6-сурет).
Дискіні дефрагментациялау бағдарламасы ақпаратты қатты
дискіде ретке келтіретін және компьютер жұмысының тиімділігін
арттыратын құралды білдіреді.
Дефрагментациялау процесінде қатты диск бойынша бір-бірінен
жақын арақашықтықта шашыранды орналасқан үзінділерді жинау
және ауыстыру жүргізіледі.
Бұдан басқа, барлық деректер
4.6-сурет. Файлдардыдефрагментациялаусхемасы
117
қатты дискінің бас жағына ауыстырылады, ал бос орын оның соңында
орналастырылады, бұл деректерге қолжеткізуді жеделдетеді.
Дефрагментациялау бағдарламалар мен файлдарды тех жүктеуге
мүмкіндік береді. Кейбір кезде дефрагментациялау ресурстарды қажет ететін
үш өлшемді ойындарда тез әрекет жасауды ұлғайтуға болады – бұл
графикалық деректерді жүктеуді жылдамдатумен байланысты. Дискіні жазу
жылдамдығы, мысалы, жаңа бағдарламаларды орнату немесе бұдан бұрын
орнатылғандарды жойғаннан кейін жылдамдықты арттырады.
Дискінің дефрагментациялауы тұрақты жүргізу қажет, алайда бәрі
компьютерді
қолдану
белсенділік
дәрежесінен,
қатты
дискінің
толыққандылығынан, сондай-ақ компьютерде жасалатын операциялардан
тәуелді. Мысалы, компьютерді түрлі құжаттармен жұмыс жасау, оқу және
оларды редакциялау үшін пайдалану кезінде дискіні дефрагментациялау айына
бір рет жүргізу керек, егер компьютер максимум пайдаланса, онда анағұрлым
ресурстарды қажет ететін фильмдер, бейнелер қаралса, ойындар ойналып,
қосымшалар орнатылса, онда дискіні дефрагментациялауды жиі жасау қажет.
Дефрагментациялау қажеттілігі туралы дискіге талдау жасап, білуге болады.
Талдау жасалғаннан кейін фрагментациялау дәрежесі 10 % артық болса, онда
дискіні дефрагментациялау қажет, алайда елеулі өзгерістерді көре алмайсыз,
ал осы көрсеткіш 30% артық болса, онда қайта жүктеуден кейін
айырмашылықтар пайда болады.
Дискіні дефрагментациялау бірнеше минуттан бірнеше сағатқа дейін
уақытты алуы мүмкін, бұл қатты дискідегі бос орынның өлшеміне
байланысты, егер қатты диск 90% толық болса, онда процесс айтарлықтай ұзақ
болады. Қажет емес файлдарды жою немесе оларды сыртқы тасығыштарға
ауыстыру
қажет
және
дискіні
дефрагментациялау
кезінде
дефрагментациялауды барынша жылдамдықта жүргізу үшін компьютермен
жұмысты тоқтату қажет.
Алайда, SSD қатты денелі қатты диск орнатылса, онда қатты денелі
тасығыштың
қызмет
көрсету
мерзімін
ұзарту
үшін
автоматтық
дефрагментациялау функциясын өшіруге тура келеді, себебі дискілер
дискілерде жазба циклдарының белгілі бір сандары болады. SSD пайдаланып,
функцияларды қолдау Windows7, 8 ОЖ жүзеге асырады және оларда қатты
денелі дискі үшін дефрагментация автоматты түрде өшірілген. Басқа ОЖ осы
ретке келтіру қолмен өзгертіледі.
Қатты дискілерді дефрагментациялау бойынша арнайы бағдарламалар бар:
AuslogicsDiskDefrag, MyDefrag, Defraggler және басқалары.
Мысалы,
AuslogicsDiskDefrag бағдарламасы көрсетілген дискіге алдын ала 100%-дық
талдау жасап, файлдың барлық қажетті емес фрагменттерін жояды, сонымен
бірге одан әрі файлдарға фрагменттерге бөлінуге және түрлі блоктарға
жазылуыға мүмкіндік береді.
118
Рис. 4.7. Дефрагментатор Windows
Қосымша қатты дискінің немесе кез келген ажыратпады
тасығыштың бос кеңістіктігін тиімді нығайтылуына әкеледі,
нәтижесінде құрылғының максималды жұмысқа қабілеттілігі
алынатын
және
жазуға
арналған
қолжетімді
орынның
көптігіболады.
Осындай бағдарлама Windows бар. Windows ОЖ орнату кезінде
осы бағдарлама үнсіз келісім бойынша орнатылады. Түрлі тесттер
мен
тәжірибелер
Windows
ОЖ
орнатылған
дефрагментаторNTFSжәнеFAT жүйелерінде жақсы көрсеткіштерді
көрсетеді (4.7-сурет).
Достарыңызбен бөлісу: