Ютап жогары оку орындарынын студенттерше, магистрлерше, докторанттарына, эдебиеттанушы галымдарга, сондай-ак эдебиет суйер кепшшк кауымга арналган



Pdf көрінісі
бет134/780
Дата19.10.2023
өлшемі31,36 Mb.
#119326
1   ...   130   131   132   133   134   135   136   137   ...   780
Байланысты:
Әдеби сын

Kepcerin 
жазган сын макалаларды карастырганда жэне сол кездеп жалпы эдеби процестщ 
дамуына ж т кез ж1бергенде байкалатын нэрсе - КазАПП сыныныц керкем эдебиеттщ да- 
муына лайыкты жауап бере алмауы. Бул кездеп сын эдебиеттщ еркендеу багытына mecin, 
оныц жумысына жещц жетекш ш к ете алмады. Сол кезге дешн, осы уакыттарда туган казак 
кецес эдебиетшщ озык туындыларына дурыс багалар беруге шамасы келмедк Сэкеннщ, 
Ьлиястьщ «Кекшетау», «Дала» сиякты поэмаларына жазылган сындар бул айткандарымызга 
дэлел бола алады.
Ол кездеп сында эдебиеттщ керкемдк дамуы багытына толык мэн бершмед
1
де, кебше 
саяси багдарды аныктау сынныц непзп мвдетс деп саналды. Сынныц басты мураты керкем 
туындылардыц кемш ш к жактарын ашып керсету болган сиякты. Сондыктан да кептеген 
макалалар сыцаржакты, б1рыцгай даттау болып келдь Керкем эдебиеттщ теориялык,
юс История узбекской советской литературы. М., 1967, 96-бет.
101 М.Митин, В.Рельцвич, П.Ндин, Таксеро. Пролетарскую литературу на высшую ступень. «Прав­
да», 1931, 19 караша.
102 Караныз: «Вопросы литературы», 1958, № 11, 170-бет.
103 С.Муканов. КазАПП алтыга толды. «Жаца эдебиет». 1931, №6-7; F.MycipenoB. КазАПП Жана
дэу(рде. «Эдебиет майданы», 1932, №1.
104 «Ецбеюш казак», 1932, № 4, 4 кантар.
105 Э.Тэж1баев. Жазушьшар жаца курылыс дэу1ршде. «Ецбекпп казак», 1931, № 67, 25 наурыз.
106 втепулы К- КазАПП партия жуктеген м в д е т и орындай алмай отыр. «Ецбеюш казак», 1931,
№ 286, 24 желтоксан.


92
Дандай ЫСЦАЦУЛЫ
шыгармашылык келел1 мэселелерш козгаган саликалы сындар аз ьсершдь Осы кездщ сыны 
туралы Б.Кенжебаев пен К.Отеповтщ «Шынына келеек, б1зде эдебиет сыны, эдебиеттщ 
пэлсепет сыны кешн кдлып койган жок, sni де жок. Bisweri бул кунге дешн больш келген сындар 
сын атагын алып келген сындар нагыз эдебиет емес, тек айтыстар (полемика), библиография- 
лар, рецензиялар гана
» 107
деу! катты айтылганымен де, болган фактшерден туган n k ip едь
Плеханов сынга мынандай талаптар койган: «Сыншы шыгарманыц мазмуны туралы да, 
формасы туралы да n kip
6
inflipyi керек. Ол эстет те, ойшыл да болуы кажет, кыскасы, сынныц 
идеалы - философиялык сьш»108. Мше, осы Плеханов айткандай, терец ойлы, философиялык 
сындар бул кездерде кершбед!. Дамуында Ki
6
ipTiKTen калган сынныц epeci жете бермедь
Отызыншы жылдардьщ бас кезш деп сында болган мундай кемш ш ктердщ туп Heri
3

эдеби сьш колдаган непзп методологиялык эдйже байланысты ед
1
. Жиырмасыншы жылдары 
орыс эдебиетшщ сынында Плехановтьщ acepi кушп болды. Бул кездеп эдеби сьш элеуметгк 
талдау эд!сше суйендь В.Фриченщ, П.Н.Сакулиннщ
109
т.б. ецбектершде эдебиетгану гылы- 
мындагы Heri
3
ri эд!с ретшде социологиялык жэне формальды-социологияльщ метод усы- 
нылды. 30-шы жылдардьщ бас кезшдеп казак эдеби сынында да осы эдостщ басым болган- 
дыгын байкаймыз. Сол кездеп белд! сыншы, 
6
ipHeme сын ютаптарыныц авторы Г.Тогжанов 
интивитуизмге непзделген Воронскийдщ теориясына суйенш, «акын кергенш кергенше, 
сезгенш сезгенше жырлауы керею> деген тезис усьшды. Осьшьщ 
6
api сьшньщ дурыс гылыми 
непзде дамуына нуксан кeлтipдi. МДайыпназаровтыц «Сэбиттщ алган такырыбы, айткан 
мазмуны ете жаксы, алайда керкем дк жагынан к ем ш ш п кеп» деген сиякты жалпылама 
калыпты сындарга жол ашты.
А.Фадеев РАПП-тыц эдеби уйымдастырушылык кызметшщ кабшетыз болгандыгын айта 
келш Серафимовичке жазган хатында: «Б1з жазушы мен эдебиеттен 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   130   131   132   133   134   135   136   137   ...   780




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет