А. Соловьева, Б. Ибраимова



Pdf көрінісі
бет30/250
Дата23.10.2023
өлшемі3,37 Mb.
#120642
түріОқулық
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   250
Байланысты:
httpsokulyk.kzwp-contentbooks311311.pdf 2

тостаған жапырақшалары
мен 
күлте жапырақ-
шаларының
санымен ерекшеленеді. Даражарнақ тыларда тостаған жапы-
рақшалары болмайды, тек күлте жапырақшалары болады. Мысалы, 
қызғалдақ немесе інжугүл, орхидея гүлдері. Әдемі, ашық немесе ақ түсті 
гүлдердің төмен жағынан көмкеретін жасыл тостаған жапырақшалары 
жоқ. Қосжарнақтыларда керісінше күлте жапырақшалары да, тостаған 
жапырақшалары да бар. Раушангүл, қалампыр, шырайгүлдің әдемі күлте 
жапырақшаларын төменгі жағынан 
жасыл­тостаған­жапырақшалары
1
орап тұрады. Сондықтан даражарнақтыларда гүлсерігі жай (қара пайым), 
ал қос жарнақтыларда қосарлы деп аталады (28-сурет, 3).
Гүл бөліктерінде де айырмашылық болады. Даражарнақ тыларда 
күлте жапырақшаларының саны екі не үш еселі. Мысалы, қызғалдақ
інжугүл, пияз гүлдерінің 6 күлте жапырақшасы, 6 аталығы және үш 
қа лақ ты аналығы болады. Ал астық тұқымдастардың гүл де рі нің екіден 
гүл қабыршағы, үш не алты аталығы мен екі қа лақты аналығы болады. 

Кейбір өсімдіктерде эволюция барысында не күлте, не тостаған жапы рақ шалары 
жойылып кеткен. Қызылша, емен, шаған, қараағаш гүлдері осындай. Бұл желмен тозаң-
дануға бейімделу болып есептеледі.
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Кни а
е
ста ена
иск
чите н
б аз ате н х
е
х
с
асн
иказа
инист а
б аз ани
и
науки
ес уб ики
Казахстан
т
17 
а
2019 
а
217


37
28-сурет.
Өсімдік жапырақтарының типтері мен гүлсерік түрлері
3. Гүлсерік түрлері
жай
күрделі
1. Жапырақтардың жүйкеленуі
Қауырсынтәрізді 
Доғатәрізді
Параллель
2. Күрделі жапырақтар
Жұп 
қауырсынды
Тақ 
қауырсынды
Үшқұлақ-
күрделі
Күрделі- 
саусақты
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Кни а
е
ста ена
иск
чите н
б аз ате н х
е
х
с
асн
иказа
инист а
б аз ани
и
науки
ес уб ики
Казахстан
т
17 
а
2019 
а
217


38
Қосжарнақтыларда гүл бөліктерінің саны төрт не беске еселі. 
Мысалы, қырыққабат, шомыр, шалғам сияқты басқа да айқышгүлділер 
тұқымдасының өсімдіктерінде 4 тостаған жапырақшасы, 4 күлте 
жапырақшасы бар. Басқа көп теген қосжарнақты өсімдіктерде 5 тостаған 
жапырақша сы мен 5 күлте жапырақшасы болады. Олар раушангүлдегі 
сияқты көп болуы мүмкін, бірақ саны бес еселі болады. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   250




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет