Ежелгі дәуір әдебиеті бес кезеңнен тұрады



Pdf көрінісі
бет34/36
Дата01.11.2023
өлшемі2,05 Mb.
#121338
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   36
Байланысты:
Көк кітап әдебиет(2)

("Аққулар ұйықтағанда")
** мі Мақатаев өшән поэмасын бір күнде жалып, еутеніне Г Мұсіреновке 
келін, 
оқып феррите! F Мүсірепов поэманы мұқият тыңдап, Мүкигәлильән 
арқасынан 
кагып: «Әте жақсы,» … 
деп бағасын берішті, ақынға алтын қалам сыйлапты. Бүл 
де 
поэма («Аккулар ұйықтағанда") 
Қазақтың аққуды киелі санап, тіпті аққу конган судың өзін қасиетті деп, 
сырқаттарын емдеуге колданатынын жырға қосқан ақын: (М. Мақатаев) 
1973 жылы "Жалын" альманахында жарияланган М. Мақатаевтың 
шығармасы: (" Аққулар ұйықтағанда") 
Аккулар, ана, спрубала, жылқышы қарт қатысатын М. Мақатаев 
туындысы: ("Аққулар ұйықтағанда") 
Аққулар ұйықтағанда" поэмасындағы оқиғаның өтетін жері: (Жетімкөл) 
• Алатау аясындағы Жетімкөл туралы бейнелеген М. Мақатаевтың 
шығармасы: (" Аққулар ұйықтағанда") 
• "Бала жатыр төсекте, албыраған, 
Әке жатыр еденде, қалжыраған, " - деген өлең жолдары алынған 
Мұқағалидың шығармасы: ("Аққулар ұйықтағанда") 
, М. Мақатаевтың "Аққулар ұйықтағанда" поэмасындағы: 
Аққуменен баланы аластаңдар, - деген жолдарды айтқан кейіпкер: (Тәуіп 
шал) 
• М. Мақатаевтың "Аққулар ұйықтағанда" поэмасындағы аққуды атудың 
себебі: (Ананың жалғыз ұлына деген махаббаты) 
• М. Мақатаевтың "Аққулар ұйықтағанда" поэмасында анаға аққуларға оқ 
аткызған күш: (Аналық махаббат) 
• М. Мақатаевтың "Аққулар ұйықтағанда" поэмасындағы: 
Өз қолыммен өлтірдім, аттым жаңа …еген жолдарды айтқан: (Ана) 
• М. Мақатаевтың "Аққулар ұйықтағанда" шығармасындағы аққуды атқан 
ананың ұшыраған жағдайы: (Ана қайғыдан жынданып кетеді) 
• Ана мен жылқышының диалогі кездесетін М. Мақатаевтың шығармасы: 
("Аққулар ұйықтағанда" ) 
"Білмеймін сор аттың ба, бақ аттың ба? 
Аққуға кезенерде ырым жасап, 


Тым құрыса саусағыңды қанаттың ба?" - деген өлең жолдарын айтқан 
кейіпкер: (Жылқышы қарт) 
Орнында екен Жетімкөл, жоғалмапты… 
Қасиетті аққулар оралмапты… Туынды авторы: (М.Мақатаев) 
• М. Мақатаевтың "Аққулар ұйықтағанда" поэмасындағы: 
"…, Сол кеткеннен мол кеттім, оралмадым 
Жерді аңсаймын… 
Жалғыз-ақ сол - арманым, " - деген жолдар жазылған поэманың бөлімі: 
(Эпилог, шығарманың соңы) 
"Мөлдіреген Жетімкө, көкке қарап, 
Мөлтілдеген көз жасын тыя алмай тұр. " (М. Мақатаев) Троптың түрі: 
(Кейіптеу) 
"Кек дүние, төсіңді ана, мен келемін, 
Алынбаған ақым бар сенде менің 
Бұйрат құмдар бунытып шолдегонем, 
Бура бұлттар - бусанып терлегенім " Үзінді қай ақынның өлеңінен? 
(М. Мақатаевтың өлеңінен, бунақ саны - 3 ) 
• "Ақынның өмірді перттелені - алдымен очн зерттеген Ақын құдіреті - 
өмірден 
өзін, өзінен өмір жасай білуінде, " деген түйінді айтқан адам, (М.Макатлев) 
"Муҳалази біздің заманымыздың авяжанын ақындарының бірі еді," - дегей 
сөзлік 
авторы: (Ә.Тәжібаев) 
"А/уҳалали поэмаларының ең асылы, ең бингі деп мен "Моцарт", "Жан 
аласы" мен 
"Аққулар ұйықтағанда" деген дуниесін айтамын, " 
деген пікірдің иесі: 
(Т.Молдағалиев) 
• Т.Молдағалиевқа: "Тұмаш, осы поэманы Ғабит ағаға апарып оқыдым, Ролі 
болып, мына алтын қаламды сыйлады, " - деп айтқан адам: (М. Мақатаев) 
"Мұнайшы да Мұқағали әнін салады, балықшы да, мал шыда Мұқағали 
жырларымен айта алмай жүрген ойлары жүртқа естіртеді". Берілген пікір 
авторы: (Ф. Оңғарсынова) 
• "Атырауға барсаң да, Арқа мен Алтайға барсаң да алдыңнан Мұқағали 
шығады… 
Мұндай ақыны болған халық - бақытты халық. " - деген сөздің авторы: 
(Ф. Оңғарсынова) 
қаламгер: (Жұмекен Нәжімеденов) 
Жұмекен Нәжімеденов(1935-1983) 
1935 жылы Атырау облысы Теңіз ауданының Қошалақ ауылында туған 
• Жұмекен Нәжімеденовтің қай жерде білім алған? (Мәскеуде, М. Горький 
атындағы Әдебиет институтында) 
• "Ақ шағыл", "Кішкентай", "Даңқ пен дақпырт" романдарының авторы: 
(Ж. Нәжімеденов) 
• Ж. Нәжімеденовтің романы: ("Даңқ пен дақпырт") 


• Ж. Нәжімеденовтің өлеңі: ("Менің Қазақстаным") 
• Сағындым ғой! Құлағымда, құлағымда тұр міне: 
"Қарашығым тамағыңды іш, деміңді алшы!" - деген үн 
Осы бір сәт отыр ма екен, отыр ма екен ине алып, 
Жіңішке ине, жіңішке жіп - откізе алмай қиналып, - денең үзінді алынған 
Ж. Нәжімеденовтің өлеңі: ("Әжеме") 
• Жұмекен Нәжімеденовтің қазақтардың жан дүниесі мен болмыс табиғатын 
тап басып сипаттай алған өлеңі: ("Қоңыр түс") 
• Ж. Нәжімеденовтің "Жаманыңды көрмесем" өлеңіне арқау болған тілек: 
(Әке тілегі) 
Ж. Нәжімеденовтің әке тілегінен тұратын өлеңі: ("Жаманыңды 
көрмесем'') 
• "Сен ақылды болсаң екен" өлеңінің авторы: (Ж. Нәжімеденов) 
Жақсы неашның ұнатқаны - 
Қоуіптенем меамандарла унаудан, - леген тармақтар алынған Жұмекен 
Нәжімеденовтін олені; ("Сен ақылды болсаң екен") 
… Нәжімеденовтің әнұранға алынған елінің: (*"Менің Қазақстаным") 
Қадыр Мырза Әли (1935-2011) 
туган сері: Батыс Қазақстан облысыа. Жымпиты ауданы 
Тұңғыш кітабы: "Көктем" (1959) 
Балаларға арналған кітаптары: "Жаңғалақтар", «Тақпақ айтып, ән 
шырқайық», 
Кішкене Комсанасырлари «Ноян қоян», «Алуан палуан», «Омар мен Құмар», 
Сабақи, "Мешін ән және адам», ". Күміс қоңырау". «Шымыр жаңғақ», т. б. 
Жыр кітаптарыг "Ой орманы», "Дала дидары", "Бұлбұл бағы", "Ақ отау», 
"Домбыра" "Көше, "Жерұйық", «Алақан», "Қорамсақ", "Көкпар", «Қызыл 
кітат», т. б. 
• "Алғашқы өлеңімді мен б класта оқып жүргенімде, 1948 жылы жаздым…" 
деген 
кім? (Қадыр Мырза Әли) 
• "Мешін және адам" атты кітаптың авторы: (Қ. Мырза Әли) 
"Домбыра" және "Жерұйық" атты жыр жинақтарының авторы: (Қ. Мырза 
Әли) 
• Неге орынсыз ояттым мен жатқанды? 
Неге босқа дурліктірдім шатқалды? 
Жақсы жырды жамандаган кезде жұрт 
Неге, неге үндемедім, шет қалдым? Үзінді авторы: (Қ. Мырза Әли) 
"Балалар ақынын" табыңыз: (Қадыр Мырза Әли) 
"Жеті" саны мен соған қатысты ұғымдар жайлы өлең жазған ақын: 
(Қ. Мырза Әли) 
• Қадыр Мырза Әлидің алғашқы туындысы қай журналда жарияланған? 
("Пионер" журналында, 1954 ж.) 
Қадыр Мырза Әли еңбек жолын алғаш бастаған: («Балдырған» 
журналында, 1958 ж.) 
• "Сабақ", "Жаңғалақтар" атты шығармалардың авторы: (Қ. Мырза Әли) 


*** Қадыр Мырза Әлидің балаларға арналған өлен жинактары: (*"Күміс 
қоңырау"; **Шымыр жаңғақ"; *"Ақыл аспанда") (және "Жаңғалақтар". 
"Тақпақ айтып, ән шырқайық", "Алуан палуан". "Кішкене Қожанасырлар", 
"Омар 
мен Құмар", "Сабақ", "Мешін және адам", "Ноян қоян", "Биік баспалдақ". 
"Жоғарыла, жасқанба", т. б. кітаптары) 
"Өткелдер" поэмасының авторы: (Қ. Мырза Әли) 
• Қ. Мырза Әли өлеңін "Қызыл кітап" деп атауының себебі: (Тірі жан 
тимесін деп, жоғалуға айналған хайуанатқа берілген қызыл мандат бар 
екенін көрсету үшін) 
• "Қызыл кітап" поэмасының авторы: (Қ. Мырза Әли) 
"Қызыл кітап" поэмасының негізгі тақырыбы: (Табиғаттың байлығын 
қорғау) 
Жоғалуға бет алған аң-құс, өсімдік, жәндіктерді қорғауға арналған өлең 
авторы: (Қ. Мырза Әли) 
"Жақсылықтың алдында бас иетін 
Бабалардың не істейміз өсиетін?! 
Жер могалтса не болмақ перзенттерін? 
Ер жоғалтса не болмақ қасиетін?" Үзінді алынған поэма: (Қ. Мырза Әли 
«Қызыл кітап») 
"Мылтық көрсем төрлерден іліп қойған
Менің мазам кетеді күдікті ойдан, " деген жолдарда Қ. Мырза Әлидің айтпақ 
ойы: (Мылтықтың аң-құсқа өлім себелейтінінен тітіркенеді) 
• "Қазақтарды шетелдік қонақтарға таныстыру" өлеңінің авторы 
(Қ. Мырза Әли) 
• Қазақ халқының мінез-құлқын, тыныс-тіршілігін суреттеген Қ. Мырза 
Әлидің өлеңі: ("Қазақтарды шетелдік қонақтарға таныстыру") 
• Қ. Мырза Әлидің бүркіттің тектілігін суреттеген өлеңі: ("Кәрі қыран") 
Қ. Мырза Әлидің шығармасы: ("Кәрі қыран") 
"Қыранша өмір сүргенің - 
Қандай бақыт! 
Қандай бақыт 
Қыранша өле білген!" Үзінді алынған шығарма авторы: (Қадыр Мырза Әли) 
• Бұл сөзіме сенбе мейлің, сен мейлің, 
Отан барда сембеймін де, сөнбеймін. 
Туған жерден таба алмасаң қасиет
Басқа татқан қасиетіңе сенбеймін. Үзіндінің авторы: (Қ. Мырза Әли) 
• "Дала дидары", "Қорамсақ", "Жерұйық" т. б. өлең жинақтарының авторы: 
(Қ. Мырзалиев) 
*** «Домбырасы» қолында, «Көшпен» шексіз даласын аралап, 
«Жерұйықты» жырлаған ақын: (Қадыр Мырза Әли) 
Қ. Мырза Әли 1980 жылы Қазақ КСР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты 
атағын қай жыр кітабы үшін алған? ("Жерұйық") 
• Қадыр Мырза Әли әдеби еңбек жолындағы жетістіктері үшін қай жылы 
"Тарлан" сыйлығын алған? (2001 жылы) 


• Қ. Мырза Әли қай қаламгердің шығармаларын қазақ тіліне аударған? 
(Расул Ғамзатовтың) 
• Қадыр Мырза Әли Олжас Сүлейменовтің қай батырға арнаған өлеңін 
қазақшаға аударған? (Махамбетке) 
*** Қадыр Мырза Әли шетел жазушыларынан кімдердің шығармаларын 
аударған? (*А.Чехов; *Ж.Руми; *В.Гюго). (және П.Овидий, Гейне, 
М. Лермонтов, Д.Родари шығармаларын) 
• "… Өзіне тән өзгеше пішінін тапқан шын мәніндегі шынайы талант екеу 
болса - бірі, біреу болса - өзі - Қадыр Мырзалиев, " - деген пікірдің иесі: 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   36




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет