Жалпы Түркістан АССР-і 1918-1924 жж. аралығында ҿмір сүргені барша қауымға
мҽлім. Сондықтан да осы аралықтағы Түркістан республикасының
конституциялық
дамуын шартты түрде үш кезеңге бҿлуге болады.
Бірінші кезең 1918 жылдың 30 сҽуірінен 1918 жылдың 15 қазанына
дейінгі
аралықты қамтиды. Яғни, Түркістан республикасының ресми түрде
құрылуынан бастап
алғашқы конституция қабылданғанға дейінгі кезең. Бұл аралықта конституцияның рҿлін
1918 жылы 30 сҽуірде қабылданған Түркістан республикасын құру туралы Ереже
атқарады.
Екінші кезең 1918 жылдың 15 қазанынан 1920 жылдың 24 қыркүйегіне дейінгі
аралықты қамтиды. Яғни, Түркістан республикасының алғашқы негізгі заңының ҽрекет
ету аралығы. Бұл конституция Кеңес ҿкіметінің қалыптасу кезеңін кҿрсетеді. Асығыс
қабылданған конституция ҿтпелі кезеңнің бет-бейнесін кҿрсетеді.
Үшінші кезең 1920 жылдың 24 қыркүйегінен 1924
жылдың желтоқсан айына
дейінгі аралықты ҿамтиды. Яғни, Түркістан рсепубликасының екінші ресми
конституциясының ҽрекет ету аралығы. 1924 жылғы желтоқсандағы Түркістан
АССР-ін
тарату туралы шешім қабылданғанға дейінгі аралықта ҽрекет етті.
Әдебиеттер:
1. Қазақстан тарихы. 5 томдық. 1-5-томдар. –Алматы., 1996, 1997, 2000, 2010.
2. Қазақстан (Қазақ елі) тарихы. – 4 кітаптан тұратын оқулық. Тҽуелсіз Қазақстан:
алғышарттары жҽне қалыптасуы. 4 кітап/ Т.Омарбеков, Б.С.Сайлан, А.Ш.Алтаев жҽне
т.б.. – Алматы, Қазақ университеті, 2016. – 264 с.
3. Ұлы Дала тарихы: учебное пособие /Кан Г.В., Тугжанов Е.Л. – Астана: Zhasyl Orda,
2015. – 328 стр.
4. Аяған Б.Ғ., Ҽбжанов Х.М., Махат Д.А. Қазіргі Қазақстан тарихы. – Алматы, 2010.
5. Артыкбаев Ж.О.; Раздыков С.З. История Казахастана: Учебник. – Астана: Фолиант,
2007. – 344 с.
Достарыңызбен бөлісу: