­Сутек 0,97 10.­Титан 0,62 ­­ Айдағы­элементтер Элемент %­(массамен)

107
§ 19. ÒÛНÛС ÀËÓ ÏÐÎÖÅСІ
Сен білесің бе?
“Гиннестің рекордтар 
кітабында” тыныс ты те-
жеу бойынша 22 мин 
нақты дерек тіркелген. 
Бұл нәтижеге арнайы 
даярлықтан соң қол 
жеткізілген.
Бүгінгі сабақта:
• 
тыныс алу, фотосинтез 
процесін оқып-
үйренеміз.
• 
Тыныс алу
• 
Тотығу
• 
Фотосинтез
Тірек сөздер
Òыныс алу
­ —­ адамның­ ғана­ емес,­ жер­
бе­тіндегі­барлық­жануарлар­мен­өсімдіктер­
организміндегі­ ең­ маңызды­ процестің­ бірі.­
Тыныс­ алу­ нәтижесінде­ біз­ ауаны,­ дәлірек­
айтсақ,­ауа­құрамындағы­
оттекті
­(О
2
)­жұта-
мыз.­ Кез­ келген­ адамның­ тіршілігі­ үшін­
тамақ­пен­судан­гөрі­оттек­өте­қажет.­Өйт-
кені­ адам­ тағамсыз­ екі­ аптаға,­ ал­ сусыз­
ша­ма­мен­ бес­ тәулікке­ шыдаса,­ ал­ оттексіз­
не­бәрі­бірнеше­минут­қана­өмір­сүре­алады.
Қанеки, мынадай тәжірибе жасап көрейік. 
Қанша уақыт тыныс алмай тұра аламыз? 
Ол­
үшін­бізге­секундомер­қа­жет.­Тыныс­алуды­
тоқтатып,­уақытты­өл­шең­дер.­Қанша­уақыт­
тыныс­алмауға­болады­екен?­
1­мин-тан­артық­болуы­екіталай.­Тек­бір-
неше­ондаған­секунд­қана­ауасыз­шыдауға­
болады,­ содан­ кейін­ адам­ организмі­ дабыл­
қағып,­тыныс­алуға­мәжбүрлейді!
Ересек­ адам­ шамамен­ 1­ немесе­ 2­ мин­
тыныс­алмауы­мүмкін.­Бірақ­ол­содан­кейін­
аузымен­ауа­жұта­бастайды.­Тіпті­ең­мықты­
жаттыққан­адамның­өзі­де­бірнеше­минуттан­
артық­тыныс­алмай­тұра­алмайды.
Неліктен­тыныс­алу­біз­үшін­өте­маңызды­
екенін­ талқылап­ көрейік.­ Алдымен­ тыныс­
алу­процесін­және­оған­қатысатын­мүшелерді­
Өте маңызды
Адам­организмінде­әртүрлі­химиялық­элементтер­
болады.­ Олар­ макро­ және­ микро­элементтер­ болып­
бөлінеді.­Адам­орга­низміне­қажетті­элементтер­қорек-
тік­зат­тармен­бірге­белгілі­мөл­шерде­түсіп­тұрады.­Кез­
келген­ элементтің­ артық­ мөлшері­ неме­се­ жетіспеуі­
адам­денсаулығына­кері­әсер­ете­ді.
зерттейміз.­Ауаны­біз­

жүктеу/скачать 3,52 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: