92
жағдайларында аралас этиологиядағы микробтық тамақтан улану,
токсикоинфекция және токсикоз тіркелуі мүмкін. Бұл аурудың неғұрлым
ауыр клиникалық ағымына әкеледі және дұрыс диагноз қоюды
қиындатады. Микробтық этиологиядағы тамақтан улану-бұл клиникалық
көрінісі бар өткір аурулар. Микотоксикоздар жағдайында организмге аз
мөлшерде, мысалы, афлатоксин ұзақ қабылдау кезінде бауырдың
зақымдалуымен сипатталатын созылмалы улану дамиды.
Микробсыз тамақтан улану тобына екі үлкен кіші топ кіреді:
дәстүрлі және дәстүрлі емес тағам шикізатымен және химиялық
қосылыстармен улану. Микробиологиялық және химиялық көрсеткіштері
бойынша жануарлар мен өсімдіктерден алынатын сапалы өнімдерді
пайдалану кезінде пайда болатын тамақтан улану ондағы табиғи улы
заттардың болуымен байланысты.
Табиғи токсиндер
- бұл өсімдіктер немесе жануарлардың қарапайым
метаболиттер ретінде шығаратын немесе белгілі бір алдын-алу жағдайында
шығаратын органикалық қосылыстар. Табиғатта улы саңырауқұлақтар,
өсімдіктер, кейбір теңіз өнімдері немесе жануарлардың эндокриндік
бездері бар, оларды тамақтану кезінде қолдануға болмайды. Оларды қате
немесе білмеу арқылы ғана жеуге болады. Басқа өсімдік немесе жануар
азық-түлік шикізаты белгілі бір жағдайларда улы қасиеттерге ие болуы
мүмкін: жылдың жекелеген маусымдарында (балықтың кейбір түрлерінің
бауыры, уылдырығы мен сүті, ұлулар, тас жемістерінің ядролары),
аспаздық өңдеудің жеткіліксіздігі (шартты түрде жеуге болатын
саңырауқұлақтар, шикі бұршақтар, балық пен теңіз өнімдерінің кейбір
түрлері), дұрыс сақталмаған жағдайда (өсіп шыққан картоп).
Химиялық этиологиядағы тамақтан улану құрамында антропогендік
заттар бар тағамды ШРК асатын мөлшерде тұтынған кезде пайда болады.
Химиялық этиологиядағы тамақтан уланудың себептері: қолайсыз
экологиялық жағдай және тамақ өнімдерін алу және өндіру
технологиясының бұзылуы нәтижесінде азық-түлік шикізатының бөтен
қосылыстармен ластануы (оның ішінде үй жағдайында да) болуы мүмкін.
Тамақтан улануға ішімдіктен мас болу, тағамға қандай да бір затты
(улануды) әдейі енгізуден туындаған, тұрмыста тағамдық аллергияның
орнына улы затты қате пайдаланудың, дәрілік препараттарды -
нутриенттердің көздерін (бірінші кезекте дәрумендер мен минералдар)
артық дозалаудың салдары болып табылатын аурулар жатпайды.
Достарыңызбен бөлісу: