75
немесе
E
жалпы
= E
н
+ I R,
мұндағы
I –
ток күші;
E
жалпы
–
электродтарға берілетін кернеу;
E
н
– Нернст теңдеуі бойынша есептелген
қайтымды элементтің
ЭҚК-і.
Электролиз жүру үшін, әдетте
асқын кернеу
П деп аталатын
кернеуді арттыру қажет, сонда:
E
жалпы
= E
н
+ iR +
П
,
(2.31)
мұндағы
E
жалпы
– берілген жүйеде электролиз жүретін ЭҚК-нің
нақты берілген шамасы.
Асқын кернеу электродтардың қасиеттеріне және электрохи-
миялық
реакцияға қатысушыларға, электрод беттерінің күйіне,
үрдісті жүргізу жағдайларына (ток
тығыздығы, температураға)
және т.б. байланысты. Кедір-бұдырлы электродқа қарағанда, те-
гіс электродта асқын кернеу жоғары, ал металдардың бөлінуі ке-
зінде асқын кернеу газдардың бөлінуіне қарағанда жоғары бола-
ды, т.с.с.
Асқын кернеудің болуының негізгі себебі электролиз кезінде
электродтарда орын алатын қайтымсыз үрдістермен байланысты.
Газ тәрізді өнімдер электролизі кезінде екі атомдық газ молеку-
ласының түзілуінің баяу сатысы қосымша әсерін тигізеді. Элек-
тролиз кезінде электродтарға берілген кернеу анод пен катодтағы
потенциал айырымдары болып табылады:
E
жалпы
= E
’
a –
E
’
k
+ IR
немесе
E
жалпы
= (E
a
+ П
а
) – (Е
к –
П
к
) + IR,
(2.32)
мұндағы
E
a
– анодтың потенциалы;
Е
к
– катодтың потенциалы; П
а
және П
к
– сәйкесінше анодтағы және катодтағы асқын кернеу.
E
a
және
Е
к
потенциалдары Нернст теңдеуі арқылы есептелуі
мүмкін.