Тасбақа аяқ” немесе “тасбақа жүріс”– “черепаший шаг”

Тасбақа аяқ” немесе “тасбақа жүріс”– “черепаший шаг”. 
Мұрнын (танауын) көкке көтерді”– “задирать нос”. 
“Сағы сынды” 
дегеннің сөзбе-сөз мағынасы – “
бұтағы сынды
”. Бұл тіркес иран тілінен аударылған
да, сақ (бұтақ) деген сөз сол күйінде алынған. Осы сөз шақ түрінде кей жерде ағаштың бұтағы деген
мағынада қолданылады.

Үтірмен жасалатын ФТ 4 түрге бөлінеді: зат есім арқылы (алалы жылқы,
ақтылы қой); жоқ сөзімен (қан жоқ, сөл жоқ); есім жұрнақтары арқылы (
сегіз қырлы бір сырлы); етістік арқылы (басы ауырып, балтыры
сыздамау). Кейбір ФТ орын ауыстырмай, формасын өзгертеді (ұзында
өшті, қцсқада кекті), ал кейбіреуін мүлдем өзгертуге келмейді (ұзын
арқан, кең тұсау). Және алалы жылқы, ақтылы қой деген де тіркес бар.
Этимологиясы жағынан: апы кіріп, күпі шықты. Мұндағы апы - “абы-
жасырыну” сөзінен шыққан, күпі - “күпік”. Сонда жасырынып кіріп, киініп
шықты немесе қысылып кіріп, қымтырып шықты.
Ураксин фразеологиялық оралымдар туралы сөз қозғайды. Нұрдәулет
молланың баласы болғанмен, Алланың қасқа текесі емес қой. Зат, сын
есім мен етістік біріксе, 1 қанатты оралым, үстеумен жасалса көп қанатты
оралым болады. Ал оның өзі іштей: тікелей, жанама деп бөлінеді.
“Әулиеге ат айтып, қорасанға қой айтып” тіркесі кісі ауруы тағдырдан
болады деген түсініктен шыққан. Қорасан бір әулиенің аты деген де пікір
пайда болары анық. Детерминация жолымен тіркесу: қос сөзді ФТ тән,
аяқ-табақ, бала-шаға, копуляция жолымен: бала-шаға, қыз-қырқын.
Фразеологизмдердің құрылысы 

П А Й Д А Л А Н Ы Л Ғ А Н Ә Д Е Б И Е Т Т Е Р :
Г.Смағұлова. Мағыналас фразеологизмдер сөздігі. —Алматы: Елтаным баспасы. 2010. — 252 б. 
Кеңесбаев І. Қазақ тілінің фразеологиялық сөздігі. — Алматы: ҚазАқпарат, 2007.— 356 б.