Медициналык, микробиология
R - плазмидалар (resistance
жүктеу/скачать 47,48 Mb. Pdf көрінісі
|
Медициналық микробиология
- Бұл бет үшін навигация:
- 4.1.3. Ь^озгалгыш генетикалык элементтер
| 79
R - плазмидалар (resistance - агылшынша карсы туру) бактерияларга карсы эсер етет!н препараттарды бузатын ферменттердщ синтезщ детерменттейтщ гендер1 бар. Бундай плазмидасы бар бактерия жасушасы д э р ш к заттардьщ толык 6ip тобына, кейде Keñ6ip препараттарга туракты болады. R - плазмидалардыц Ke6ici трансмиссивт1 болады, бактерия популяциясында тарала отырып, оларды бактерияга карсы препараттарга эсершз етедк R - плазмидалары бар бактерия штамдары ау р у х ан аш ш к инфекциялардыц этиологиялык areHTTepi болып саналады. П атоген дш к факторларыньщ синтезщ детерменттейтщ плазмидалар каз1рп кезде адамдардьщ ж укпалы ауруларыныц коздыргыш тары болып табылатын кептеген бактерияларда табы лып отыр. Шигеллездердщ, иерсиниоздардьщ, оба, куйд1рп, иксодтыкборреллиоздардын, ¡шектж эшерихиоздардьщ коздыргыштарыньщ патогендш п оларда патогендшк плазмидалардыц болуымен байланысты. Бул топтьщ плазмидаларыныц 6 ipÍHiuüiep¡ Ent - плазмида, ол энтеротоксинщ синтезделуш аныктайды, жэне Н1у - плазмида Е. coli - де гемолизиннщ синтезщ детерменттейдь Keñ 6 ip бактериялардьщ жасушаларында баска бактерияларга бактериоццдп заттардыц синтез i н детерменттейтш плазмидалары болады. Мысалы Е. coli - де колициннщ синтезщ аныктайтын Col - плазмида бар, оньщ колиформды бактерияларга бактериоцщгп 9 epi бар. Бундай плазмидалары бар бактериялар экологиялык куыстарда (нишаларда) орныгуында манызды болады. Плазмидаларды адамньщ практикалык кызметшде, кебщесе гендж инженерияда, биологиялык белсещп заттарды кеп мелшерде ендф етщ арнайы рекомбинантты бактерия штаммдарын конструк- циялаганда кещнен колданады. 4.1.3. Ь^озгалгыш генетикалык элементтер Бактерия хромосомасы мен плазмидаларындагы сиякты бактерия геномыныц курамына козгалгыш генетикалык элементтер ю редь Козгалгыш генетикалык элементтерге т 1 ркелген т!ркестж тер жэне транспозондар жатады. Т1ркелген TipKecTiicrep IS - т1ркестер (insertion seguences - агылшын) - репликоннын 6 ip аймагынан екшипсше толык немесе репликондар арасында ауысатын ДНК аймагы. IS - элементтердщ мелшер1 ~ 1000 н.п. IS - элементердщ ерекше Kacnerrepi - Нркелген т{ркестжтердщ уштарында инвертирленген кайталамалары болады. Бул инвертирленген кайталамаларды транспозаза фермент! танида. Транспозаза козгалгыш элементтщ ею жагында орналаскан ДНК Н збегшщ 6 ip TÍ 36 eicri узЫ стерш камтамасыз етедь IS - элементтердщ нагыз кехшрмелер1 бастапкы орнында калады, ал оньщ репликацияланган KomipMeci жаца аймакка ^ркеледк Козгалгыш генетикалык элементтердщ т1ркелущ репликативт1 немесе зацсыз рекомбинация деп атайды. BipaKTa бактерия хромосомасы мен плазмидаларынан айырмашылыгы - козгалгыш генетикалык элем ен ттер езш ш е репликон бола алм айды , c e 6 e 6 i оларды ц реп ликациясы Д Н К репликоны ны ц репликациясыныц курлымдык элем ент, олар соныц курамында болады. IS - элементтердщ 6 ipHeuie турлер! бар, олар мeлшepiмeн, тишмен, инвертирленущщ кайталануларына байланысты белщ едь Транспозондар - олар IS - элементтер сиякты касиеттерге ие ДН К - ныц cerM em repi, 6 ipaK курылымдык гендер1 бар, ягни арнайы биологиялык KacHerrepi бар молекулалардыц синтезщ камтамасыз етедь Мысалы улылык немесе антибиотиктерге турактылыкты камтамасыз етедь Репликондар немесе репликондар арасына ене отырып козгалгыш генетикалык элементтер тугызады: жүктеу/скачать 47,48 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|