Қ
ү я ң
Б
д
Г
Ғ
үнді
М
н
Ң
ж
жа-
қ атаң
ш
V
йы -
үя ң
ж
ы
лы ң қы
үнді
Й
с
ж и-
қатаң
с
ы
на-
ҮЯҢ
3
ң
қ ы
Ү М
к
дірш
үнді
р
ЬІ
жанама
л
6 - к е с т е . Т ір ек да у ы ссы з ды бы старды ң
ж а с а л ы м ж ік т ел ім і
2. Жасалу орнына қарай:
а) ерін-ерінді дауыссыз дыбыстар ерін мен
еріннің тоғысымы (не жуысымы) арқылы жаса-
лады: П, Б, М, У;
ә) тіл ұшы дауыссыз дыбыстар тіл ұшы мен
қызыл иектің тоғысымы (не жуысымы) арқылы
жасалады: Т, Д, Н, С, 3, Р, Ш , Ж, Л;
б) тілш ік (тіл ортасы) дауыссыз дыбыстар
тілш ік (тіл ортасымен) пен тіл түбінің (таңдай-
дың) тоғысымы (не жуысымы) арқылы жасала-
ды: Қ (-К ), Ғ (-Г), Ң, Й.
3. Ж асалу тәсіліне қарай:
а) тоғы сы ң қы дауыссыз дыбыстар сөйлеу
мүшелерінің бір-бірімен тоғы сымы арқылы жа-
салады: П, Б, М, Т, Д, Н, Қ (-К ), Ғ (-Г), Ң;
ә) ж уысыңқы дауыссыз дыбыстар сөйлеу
мүшелерінің бір-бірімен жуысымы арқылы - С,
3, Ш , Ж, Й, У (Ғ-Г), діріл жуысымы - Р, жана-
ма жуысымы - Л арқылы жасалады.
Осы жасалым сипаттамаларды пайдаланып
қазақ тіліндегі дауыссыз дыбыстардың жасалым
белгілерінің ж иы нтық кестесін (7- кесте) жасап
көрсетуге болады.
ДЫ-
БЫСТАР
ДАУЫС
ҚАТЫСЫ
ЖАСАЛУ
ОРНЫ
ЖАСАЛУ
ТӘСІЛІ
11
""
қатаң
ерін-ерінді
тоғы сы ңқы
Б
үяң
ерін-ерінді
тоғы сы нқы
М
үнді
ерін-ерінді
тоғы сы нқы
Т
қатаң
тіл үшы
тоғы сы нқы
Достарыңызбен бөлісу: |
