йоқлай яззы, йығыла яззым; өзбек тілінде:
ула езди, йиқыла езди; татар тілінде:
китгә язды, егы- ла язды түрінде қолданылады.
Бұл формант өте белсенді, салт, сабақгы етіс-
тіктерді талғам ай тіркесе береді. М ысалы:
Өзін влтіре жаздаған Мекешке сүйсінеді (Мүсірепов).
Қыз отка қүлай жаздап, эрі шошып, эрі ашула- нып, булыға жаздады (Әуезов).
Ауызекі тілде бұл ф ормантты ң м ағы насы н
басқа ж олмен, түрлі тіркестермен беру де кезде-
седі. М ысалы,
кетуге аз-ақ қалдым, кетуге шақ қалдым т.б.
Бұл формант тіркескен етістік болымсыздық
жұрнақты қабылдамайды, ол осы форманттың
м ағы н асы н а байланы сты .
=й жазда ф орманты -
ның өзі болымсыздық м ағы на береді, сондықтан
ол ф ормант бар сөзге болымсыздық жұрнақтың
қажеті жоқ. Осы формантты қабылдаған анали-
тикалық формалы етістік етістіктің түрлену жүйе-
сімен толық түрлене бермейді. Ондай тұлғадағы
етістік тілде көбіне, жедел өткен шақ, кейде ауыс-
палы ш ақ пен бұрынғы өткең ш ак тұлғаларында
кездеседі. М ысалы:
Ж алт қарап еді, есінен тана жаздады (М айлин).
Қайык бүлтаңдағанда, ауып кала жаздайды (М үсірепов).
Мен түгілі атак- ты адвокат Ақбаев, Дүйсенбаевтар бір сөз үшін айдалып кете жаздаған (Мүсіреһов).
М ал-мүж і сатылып кете жаздапты (М ұқанов).
7.7. К Ө М Е К Ш І Е Т ІС Т ІК Ж Ә Н Е АНАЛИ ТИ КАЛЫ Қ
Ф О Р М А Н Т Т А Р
Көмекші етістіктер грамматикалық дамудың
нәтижесінде грамматикалық қызметке кош іп,
фамматикалық көрсеткішке айналғандықган, олар
ЕТІСТІК
539 сөйлемде толық мағыналы етістікке көсемше, есім-
ше жұрнақтары арқылы тіркесіп, оған ф ам м ати-
калық мағыналар үстейді. Мысалы: