560
м и ғ Ф о л о і і і и
жүретін Игілік енді пэуескегемінуділайыккөріп...
(Мүсірепов).
Осы сөйлемдердегі
үшін
септеулігі түбір сөзге
тіркесіп, мақсаттық қатынасты білдірсе,
бері
жа-
тыс септігінде тұрған сөзге тіркесіп
мекендік ма-
ғынаны , ал
дейін
шылауы барыс септігінде тұрған
сөзге тіркесіп мезгілдік қаты насты білдіру үшін
қолданы лған.
Үшін
шылауы қазіргі қазақ тіпінде
түбір тұлғадағы
зат есім, сын есім, есімдік, сон-
д ай -ақ есімше,
косемше тұлғаларымен тіркеседі,
ал көне тілімізде есімдіктердің ілік септік тұлға-
сы нда да тіркескен:
менің үшін, сенің үшін, оның
(аның) үшін
т.б.
Екіншіден,
шейін, дейін, кейін, бері, сайын, соң,
үшін
жалғаулықтары сабақтас құрмалас сөйлемнің
б ағы ны ң қы сыңарыны ң баяндауыш ы құрамын-
да келіп, басы ңқы сөйлем
мен б ағы н ы ң қ ы сы-
ңарды мезгілдік, себептік,
м ақсатты қ қатынаста
байланы сты ры п тұрады.
Солардың әр алуан сы-
быр-жыбырын біліп отыру
үшін, Қүнанбай өзіне
қараған елдің біразын сол елдің арасына таман
кірістіріп жіберу керек
(Әуезов).
Ғазиз біраз жүрген
соң, мына кошелер таныс бола бастады
(Бұлқы -
шев).
Жүргіншілер әбден көзден таса болғанға
Достарыңызбен бөлісу: