57
ды, адамды тілі арқылы тану, білу, зерделеу оның этноментальдық
өмірінен толық ақпарат береді.
Тілдік ұжым мүшелерінің таным-білімі өркениет пен мəдениеттің əр
түрлі кезеңдерінен өткен сайын ақиқат дүниені тек логикалық-позитив-
тік қана емес, этикалық-моральдық, ментальдық тұрғыдан да таныта
алады. Əлем бейнесін тіл арқылы бейнелеуде концепт ретінде танылған
ұғыммен мағыналық байланыста тұратын фразеологизмдердің маңызы
ерекше.
Фразеологиялық мағына мен концептінің
арақатынасы туралы
Н.Ф.Алефиренко: «фразеологиялық мағына жасауға қатысатындар: ког-
нитивтік негіз ретінде қызмет ететін заттар мен құбылыстар, шындық
өмір оқиғалары, жалпы адамзаттық қабылдау үлгісімен «қарабайыр се-
мантика» арқылы қалыптасқан «
əмбебап-концептілер»
жəне əлемдік
əлеуметтік-психологияны бейнелейтін түрлі ұлт тілдеріне тəн – «
ерек-
ше-концептілер»
дейді. Автор фразеологиялық тұлғаларға когнитивтік
негіз болатын паремиялар мен афоризмдерді де қосады [2004:132-133].
Бұл арада жалпы адамдарға тəн ортақ қабылдау «
əмбебап-концептілерді»,
ал жеке ұлтқа тəн қабылдау үлгісі «
ерекше-концептілерді»
құрайтынын
айтып отыр.
Фразеологизмдерде адамдардың күн көру, мəдени өмір салты ғана
емес, халықтың тұтастай ұлттық ерекшеліктерінің көрінетіндігі ешбір
күмəн тудырмайды. Сондықтанда фразеологиялық концептілердегі
мұндай айырықша сипаттар зерттеушілер
Достарыңызбен бөлісу: