52
қыздың жиған жүгіндей
(қыздың қолынан шыққандай ұқыпты,
сəнді)
,
бала
–
ернінен емшек сүті кетпеген
(буыны қатпаған əлі жас)
бейнелер арқылы санада қалыптасқан ұғымның өзіндік ерекшелік-
терін
фразеологиздермен сипаттайды, бағалайды
Бейнелер əр түрлі дедік.
Соған орай,
табиғат, кеңістік суреттері,
заттық бейнелер, дəм, иіс,
жəне
тактильді бейнелер,
дыбыстық бей-
нелер, көру бейнелері
фразеологиялық бейнеге ие болады:
ü
табиғат, кеңістік суреттеріндегі бейнелер:
қырық күн шілде
(жаз айларының ең ыстық кезі)
,
сақылдаған сары аяз
(қыстың ең қатты аязы
),
қыстың көзі қырауда
(қыс кезіндегі суықтық)
,
жұлдызы жоғары
(біреуден мəртебесі жоғары)
,
жұлдызы қарсы
(біреуді ұнатпау, қарсы келу)
,
сегіз қиыр шартарап
(қазақтардың ұғымында дүниенің төрт
құбыласы жəне табиғаттың төрт мезгілін айтқанға ұқсайды)
,
дүниенің төрт бұрышы
(дүниенің төрт құбыласы оңтүстігі,
солтүстігі, батысы мен шығысы)
;
ü
Заттық бейнелер:
тасбақа жүріс
(баяу, ақырын жүру)
қара шаңырақ
(қазақ мəдениетінде əке-шешесі отырған үйді
қастерлеп, «қара шаңырақ» деп құрметпен атайды)
көзінің ағы мен қарасы
(ең аяулы, ең жақын адамы; əдетте балаға
қатысты айтылады)
Достарыңызбен бөлісу: