Анатомиялык "өлі" кеңістістің аумагы кан тамырларымен камтамасыз
етілмеген немесе ауасы алмаспаған альвеолалардың санына байланысты (44-
сурет).
Физиологиялық "өлі" кеңістік альвеолалык желдетіліс мөлшері жоне
өкпедегі қанның көлемдік жылдамдығына байланысты.
Альвеолалық желдетіліс (VA) деңгейі мен кан айналысының кіші
шеңбері арқылы өтетін қан көлемінің (Q) ұдайы өзгеріп отыруына
байланысты физиолоиялык өлі кеңістік кеңейіп, бірде тартылыи отырады.
Бұл тәуелділікті альвеолалық желдетіліс (VA) көрсеткішін қан аналу
жылдамдығы көрсеткішіне болу арқылы (VA:Q) анықтауға болады.
Қалыпты демалу үрдісі аяқталған сәтте физиологиялық «өлі» ксңістік
VA:Q = -0,8-ге жақындайды. Бұл альвеолалық желдетіліс көрсеткішінің
канайналымының кіші шеңбері арқылы бір минутте өтетін кан көлемінен
едәуір төмен екенін, яғни «өлі» кеңістіктің ұлғайғанын көрсетеді. Нгер QA : Q
=
1-ден жоғары болса, альвеолалық желдетіліс қан перфузиясынан
(айналысынан) көп жоғары, яғни окпеде газ алмасуы деңгейінің төмен екенін,
басқаша айтқанда "өлі" кеңістік аумағынын кеңейгенін көрсетеді.
Желдетіліс пен кан ағысы (перфузия ) өкпепің эр жерінде эртүрлі, кейбір
альвеолаларда кан агысы томен не мүлде жоқ. Керісінше кан ағысы
здеттегідей болса да желденбейтін бейтін альвеолалар болады (44-сурет).
сонымен "өлі" кеңістік аумағының үлғаюы газ алмасуының төмендегенін
көрсетеді, оның кеңеюі альвеолалық желдетіліс пен альвеола қабырғасындағы
көлемдік қан аййалу жылдамдығына байланысты, сондықтан да бұларғй эсер
ететін эртүрлі себептер «өлі» кеністік көлемін өзгерте алады. Мысалы бронх
еттері жиырылса, альвеолалар кабынса ауаның өкпеге өтуіне кедергі туады,
сөйтіп «өлі» кеңістік кеңейеді.
Достарыңызбен бөлісу: