2. Мәдениет ұғымы және оның мәні

 
Таджвид 
В)
 
Азан 
Г)
 
Фаззайт 
Д) Кұран
150. «Горюнтюлер Китаби» еңбегінде кім физиканың оптика 
бөлімінің негізін қалаушы?
А) Ибн Хайсам
 
Б) Омар Хайям 
В) Ибн-Сина 
Г) Әл - Фараби 
Д) А.Иүгінеки 
151.Араб өнертапқышы, маятниктi, сағаттар ойлап тапқан: 
А)
 
Ибн Юнус
Б) Ибн-Сина 
В) Ибн Хайсам 
Г) Әл - Фараби 
Д) Ибн-Рушд 
152. Мұсылман әлемнiң ең үлкен зоологтерiнiң бiрi, "Аль- 
Хайвани китаб" (малдар туралы кiтап) кiтабының авторы?
А)
 
Әл-Джахиз 
Б) Ибн Хайсам 
В) Ибн Юнус 
Г) Ибн-Сина 
Д) Әл-Идриси 
153. Қазiргi картаға ұқсас картаны сызған атақты араб 
ғалымы? 
А)
 
Аль-Идриси 
Б) Ибн Юнус 
В) Аль-Джахиз 
Г) Ибн Хайсам 
Д) Әл – Фараби 

232 
154. Мұсылман дiнінін басты идеясы ? 
A) бір құдайлық 
Б) көп құдайлық 
В) иудаизм ықпалы 
Г) конфуций ықпалы 
Д) синтоизм ықпалы 
155. Қандай өнертабыс Еуропаға арабтардан көшiрілген? 
A) сағаттар 
Б) жiбек 
В) оқдәрi 
Г) сейсмограф 
Д) барлық жауаптар дұрыс 
156. Ислам қашан Аравияда пайда болды? 
A) VII ғасырда 
Б) V ғасырдың т ортасында 
В) IVғасырдың соңында 
Г) III ғасырда 
Д) II ғасырда 
157. Тарихи дамумен бірге Ислам мәдениетiнде арабшадан 
басқа қай тіл басым орын алады?
A) парсылық, түрiктік 
Б) мысырлық, сириялық 
В) иврит, гректік 
Г) қазақ, тәжiк 
Д) барлық жауаптар дұрыс 
158. Дәрiгерлiкке үлкен үлес енгiзген араб ғалымы: 
A) Ибн - Сина 
Б) Алхазен. 

233 
В) Рудаки 
Г) Фирдоуси 
Д) Махмуд Кашғари 
159. Араб мәдениетiнiң гүлденуi қай ғасырларда болды? 
A) VIII-IX ғасырларда 
Б) VI-VII ғасырларда 
В) XI-XII ғасырларда 
Г) IX-X ғасырларда 
Д ) X-XI ғасырларда 
160. Араб астрономиясы кiмнің еңбектерiнде негiзделдi? 
A) Птолемей еңбектерiнде 
Б) Аристотель еңбектерiнде 
В) Пифагор еңбекте 
Г) A, B және C жауаптар дұрыс 
Д) дұрыс жауап жоқ 
 
161. Рухани санасы тұрақсыз, «өліара» мәдениет өнімдерінің 
типі: 
А) маргиналдық 
Б) номадтық 
В) еуразиялық 
Г) архаикалық 
Д) батыстық 
162. Батыс пен Шығыс суперөркениеттерінің тұтастану 
үлгісінің тоғысында орын алған ел: 
А) Қазақстан 
Б) Ресей 
В) Қырғызстан 
Г) Қытай 
Д) Өзбекстан 

234 
163. «Толеранттылық» терминінің мағынасы қандай? 
А) төзімділік 
Б) ұстамдылық 
В) қайрымдылық 
Г) шынайылық 
Д) жақсылық 
164. Зар-заман ақындарының шығармашылығындағы негізгі 
тақырып: 
А) ұлттық құндылық, жер мәселесі 
Б) әлеуметтік саясат, экономика 
В) жесір дауы, жер дауы 
Г) сауда –саттық, саяси мәселесі 
Д) қарым-қатынас, сауда мәселесі 
165. Ш.Уәлихановтың қазақ мәдениетіне байланысты 
шығармалары қандай мәселелерді қамтыды? 
А) этикалық, әдет-ғұрыптық, тұрмыстық 
Б) саяси, әлеуметтік, экономикалық 
Г) географиялық, экономикалық 
Д) жаратылыстанулық, географиялық, саяси 
166. А.Құнанбаевтың адамгершілік жайлы тұжырымдары 
қорытындыланған шығармасы: 
А) Қара сөздері 
Б) Лирикалық өлеңдері 
В) Табиғат жырлары 
Г) Аудармашылық 
Д) Тарихи жырлары 
167. Кеңестік Қазақстан мәдениетіндегі кемшіліктер: 
А) ұлттық кәсіби кадрлардың аздығы, құндылықтардың 
бұрмалануы 

235 
Б) жеңіл өнеркәсіптің қалыптаспауы, ауыр өнеркәсіптің 
қарыштап дамуы 
В) ауыл шаруашылығының төмендеуі, қалалардың аз болуы 
Г) діни ұйымдардың, секталардың жұмысының қарқынды 
дамуы 
Д) әлеуметтік теңсіздіктің орын алуы, экономиканың артта 
қалуы 
168. Қазақ сурет өнерінің негізін қалаушы: 
А) Ә. Қастеев 
Б) Б.Түлкиев 
В) А.Ғалымбаева 
Г) Г.Исмаилова 
Д) Қ.Қансейіт 
169. Қазақ театрының негізін қалаушы: 
А) Ж.Шанин 
Б) Ш.Айманов 
В) М.Әуезов 
Г) Ә.Мәмбетов 
Д) Б.Аюханов 
170. Қазіргі заман мәдениетіндегі ауқымды мәселелер: 
А) тіл, ұлттық сана, қауіпсіздік 
Б) саясат, экономмика, құқық 
В) әлеуметтік қоғам, экономика 
Г) экология, саясат, дін 
Д) этнография, саясат, экономика 
171. Мұсылмандық стиль: 
А) арабеска 
Б) аңдық 
В) оюлық 
Г) өрнектік 
Д) сызықтық 

236 
172. «Маданият» сөзінің араб тілінен аударғандағы 
мағынасы: 
А) қала 
Б) ауыл 
В) аудан 
Г) аймақ 
Д) жазық 
7.
173.Мәдени процесті дамытатын қоғамдық экономикалық формациялардың
алмасуы ретінде қарастырғандар кімдер? 
А)
марксистер
Б)
гуманистер
В)ағартушылар 
Г)
реформаторлар 
Д)
лейбористер 
174. Өркениеттердің 21 типін зерттеп, болашақта адамзаттың бірлігі діндердің
бірігуі нәтижесінде жүзеге асады деп қарастырған кім? 
А)
А.Тойнби 
Б)
О.Шпенглер 
В)К.Ясперс
Г)
П.Сорокин
Д)
Э.Тайлор 
175. «Мәдениеттер өздігінен жетілген, көп жылдық, бір ұрықты өсімдіктер», 
- деп қарастырған? 
А)
Н.Данилевский
Б)
К.Ясперс
В)П.Сорокин 
Г)
Н.Бердяев 
Д)
О.Шпенглер 
176. Суперэтнос ұғымына түсінік берген кім? 

237 
А)
Л.Гумилев 
Б)
Н.Бердяев
В)П.Соркин
Г)
А.Тойнби
Д)
О.Шпенглер 
177. Пассионарлық рух ұғымының мағынасы нені білдіреді? 
А)
этностың биопсихикалық энергиясы 
Б)
халықтың физиологиялық қуаты
В)мәдениеттің құлдырауы күйі
Г)
ұлттың психологиялық энергиясы
Д)
халықтың этнологиялық ерекшелігі 
178. Кез-келген өркениеттің соңы идеалды синтезбен, кульминациямен аяқталады,- 
деп қарастырған кім? 
А)
П.Сорокин 
Б)
Н.Бердяев 
В)О.Шпенглер 
Г)
К.Ясперс 
Д)
А.Тойнби 
179. Тарихи – мәдени процесті «екі тыныс» ретінде бөліп қарастырған кім? 
А)
К.Ясперс 
Б)
О.Шпенглер 
В)А.Тойнби 
Г)
П.Сорокин 
Д)
Э.Тайлор 
180. Мәдени – тарихи процесті төрт гетерогендік кезеңге бөліп қарастырған кім? 
А)
К.Ясперс 
Б)
А.Тойнби 
В)Н.Бердяев 
Г)
И.Гердер 
Д)
Э.Тайлор 

238 
181. «Ассимиляция» латын тілінен аударғанда қандай мағына білдіреді: 
А)
бірігу, сіңу, қолдану 
Б)
бөліну, ажырау, бөлек 
В)салыстыру, араластыру 
Г)
қайталау, ұқсастыру 
Д)
араластыру, салыстыру 
182. Мәдениетті «сұқбаттық» тәсілмен зерттеп, оны ашық жүйе және 
тек өзара сұқбат арқылы дамитындығын қарастырған кім? 
А)
М.Бахтин 
Б)
Н.Бердяев 
В)П.Сорокин 
Г)
А.Арнольдов 
Д)
В.Межуев 
183. «Тіршілік үшін тарихтың пайдасы мен зияны» еңбегінде мәдениеттің 
дамуына
тарихи бастаулар мен тарихи емес бастаудың бірдей қажет екендігіне 
мән берген кім: 
А)
Ф.Ницще 
Б)
И.Кант 
В)И.Гердер 
Г)
Ж.Ж.Руссо 
Д)
М.Бахтин 
184. Мәдениеттің дамуына рухани факторлардың ықпал ететіндігін дәлелдеген 
кім? 
А)
К.Ясперс 
Б)
Н.Бердяев 
В)И.Кант 
Г)
И.Гердер 
Д)
Э.Тайлор 
185. Әрбір өркениеттер тұйық, «локальді» түрде дамитындығын қарастырған кім? 

239 
А)
А.Тойнби 
Б)
Н.Бердяев 
В)П.Сорокин 
Г)
И.Гердер 
Д)
И.Кант 
186. Европалық мәдениеттің «фаустық», антикалық мәдениеттің 
«апполондық» рухын түсіндірген кім? 
А)
О.Шпенглер 
Б)
И.Кант 
В)И.Гердер 
Г)
Э.Тайлор 
Д)
А.Тойнби 
187. Ф.Ницщенің пікірінше, ұлы идеалдарынан айырылып қалып, жоқ болып
кеткен мәдениеттердің аталуы: 
А)
Дионисийлік, апполондық 
Б)
Фаустық, апполондық 
В)Магиялық, арабтық 
Г)
Орыс-сібірлік, фаустық 
Д)
Апполондық, фаустық 
188. Л.Гумилевтің еңбегі: 
А)
«Еуразия ритмдері» 
Б)
«Ресей және Еуропа» 
В)«Еуропаның өшуі» 
Г)
«Еуропаның күйреуі» 
Д)
«Тарихты меңгеру» 
189 .Халықтардың дамуы әрбір буыны алдыңғы және келесі бөлімімен 
біртұтас тізбекті құрайтынын қарастырған И.Гердердің еңбегін атаңыз: 
А)
«Адамзат тарихы философиясы туралы идеялар» 
Б)
«Тіршілік үшін тарихтың пайдасы мен зияны» 
В)«Трагедияның тууы немесе эллинизм мен пессимизм 
Г)
«Ресей және Еуропа» 

240 
Д)
«Еуропа күнінің таусылуы немесе өшуі» 
190. Н.Данилевскийдің пікірінше болашақта «германдық-романдық» 
мәдени типінің орнын қай өркениет алмастыруы мүмкін ? 
А)
славяндық 
Б)
шығыстық 
В)батыстық 
Г)
арабтық 
Д)
еврейлік 
191. К.Ясперстің пікірінше прометей дәуіріндегі адамның жетістіктері қандай?
А)
Отты пайдалану, сөз, еңбек құралдары 
Б)
Егіншілік, мал шаруашылығы 
В)Аң аулау, еңбек құралдары, егіншілік 
Г)
Қару –жарақ, аң аулау, егіншілік 
Д)
Мал шаруашылығы, егіншілік, қару 
192. К.Ясперстің пікірінше тарихқа дейінгі кезең қалай аталады? 
А)
прометей 
Б)
белдеулік 
В)көне мәдениеттер 
Г)
рулық қоғам 
Д)
тайпалық қоғам 
193. Ислам дінінің басты қағидасы қандай? 
А)
бір құдайлық 
Б)
көп құдайлық 
В)символизм 
Г)
схоластикалық 
Д)
үштік құдай 
194. Тарих кенеттен қатты өзгерістерге ұшырып, қазіргі адам типі
қалыптасқан кезеңді К.Ясперс қалай атады? 
А)
Осьтік уақыт 
Б)
Прометей дәуірі 

241 
В)Көне дәуір 
Г)
Алғашқы қоғам 
Д)
Шектік уақыт 
195. Мәдениет типологиясының зерттеу әдістерінің мақсаты қандай? 
А)
Мәдениеттердің типін анықтау, нақты тарихи процестегі орнын белгілеу 
Б)
Мәдениеттердің арақатынасын анықтау, салыстырудағы ролін анықтау 
В)Мәдениеттердің ұқсастықтарын анықтау, салыстырудағы мәнін анықтау 
Г)
Мәдениеттердің ерекшеліңктерін жіктеу, айырмашылықтарын анықтау 
Д)
Мәдениеттердің орын алмастыруын анықтау, жіктеу, сараптау 
196. Мәдениетті методологиялық тұрғыдан зерттеген ғалымдар: 
А)
А.Кребер, К.Клакхон 
Б)
Э.Тайлор, К.Юнг 
В)К.Юнг, И.Гердер 
Г)
А.Арнольдов, К.Юнг 
Д)
Э.Кассирер, К.Юнг 
197. Аккультурация ұғымының мәні: 
А)
Мәдениеттердің байланысы 
Б)
Мәдениеттердің оқшаулануы 
В)Мәдениеттердің ажырауы 
Г)
Мәдениеттердің айырмашылығы 
Д)
Мәдениеттердің бөлектенуі 
198. Мәдениет өркениет дамыған сайын құлдырайды деп тұжырымдаған ғалымдар: 
А)
Ж.Руссо, О.Шпенглер, Фурье 
Б)
Н.Данилевский, А. Тойнби 
В)Н.Бердяев, П.Сорокин 
Г)
К. Ясперс,Н. Данилевский, П. Сорокин 
Д)
А. Тойнби, Н. Данилевский, К. Ясперс 
199. Мәдениет пен өркениет ұғымдары бір деп тұжырымдаған ғалымдар: 
А)
Э.Тайлор, Гердер 
Б)
Н.Данилевский, А.Тойнби 

242 
В)К.Ясперс, П.Сорокин 
Г)
Л.Гумилев, Н.Бердяев 
Д)
Ж.Руссо, А.Тойнби 
200. Мәдени парадигмалар ұғымының мәні: 
А) Әлеуметтік тәжірибені жаңғырту, тасымалдауды қамтамасыз ету 
Б) Саяси көзқарастар жиынтығы, оқшаулықты қамтамасыз ету 
В) Салт-дәстүрді жалғастыру, әдет-ғұрыпты сақтауды қамтамасыз ету 
Г) Ұлттық болмысты сақтап қалуды қамтамасыз ету мен жалғастыру 
Д) Саяси көзқарастарды салыстыру, қоғамдағы ұқсас көзқарастар 

243