Күдеринова Құралай Бимолдақызы Қазақ жазуының тарихы мен теориясы


ы дауыстысын қосып айтады ( бы, пы, ыл, жы… ). Бірақ жазғанда  таңбаланбайды. егер бұларды бір деңгейде қарасақ,  у/и



Pdf көрінісі
бет204/234
Дата16.12.2023
өлшемі1,82 Mb.
#140228
1   ...   200   201   202   203   204   205   206   207   ...   234
Байланысты:
Қазақ жазуының тарихы мен теориясы

ы
дауыстысын қосып айтады (
бы, пы, ыл, жы…
). Бірақ жазғанда 
таңбаланбайды. егер бұларды бір деңгейде қарасақ, 
у/и
әріптері 
сияқты басқа да дауыссыздар таңбасы жеке таңбаланғанда (б, 
т, с…) қосар дыбысты, дауыстымен іргелес келгенде дауыссыз 
дыбысты береді. 
егер жазу көзбен көрінетін таңбаларды шартты түрде қолдану 
арқылы адамдар арасындағы коммуникацияның жүйесі болса, 
ортақ, келіскен әріп жазылған сөзді ауызша тілге айналдыруға, 
дыбысталғанды таңбаға түсіруге кедергі келтірмесе және жазу 
экономиясына сай келсе (төрт әріптің орнына екі әріп жазсақ), 
онда екі дыбыстың орнына бір таңба салудың жазу теориясы-
на кереғарлығы жоқ деп ойлайтынбыз. Сол себептен де 1929ж. 
жазуға түзету енгізілгенін мойындауымыз керек. 
т.а.амирова алфавит графикалық символдардың (әріптердің) 
тізімі ретінде “код-делдал” техникалық аппарат болып табыла-
ды. Ол сөзді жазуға немесе керісінше аударып отырады деген. 
“При этом важно отметить следующую закономерность : чем 
больше множество единиц алфавита, тем меньше множество 
комбинаторных и позиционных правил в графемной системе и 
наоборот” деген.
Ә.Жүнісбек әліпбиіндегі 
y – 
латыншада [wai], бірнеше 
мағынасы бар, яғни [ i ] дыбысын беретін
 
(
s
y
mbol, m
y
ster-құпия, 
s
y
mphony, an
y, 
read
y, 
lad
y),
 
сөз басында [ j ] дыбысын беретін
 
(y
ou, 
y
outh, 
y
es) – 
әріп қазақ сөздеріндегі дауыссыз, үнді <й> фо-
немасын береді. 
ал [ый], [ій] дыбыс тіркесін таңбалайтын 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   200   201   202   203   204   205   206   207   ...   234




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет