Монография «Елтаным баспасы»

поставить на место – орнына

жүктеу/скачать 13,68 Mb.

Pdf көрінісі

бет	76/162
Дата	21.12.2023
өлшемі	13,68 Mb.
	#141913
түрі	Монография

1 ... 72 73 74 75 76 77 78 79 ... 162

Байланысты:
httpswww.kaznu.kzcontentfilespagesfolder21141Verstka.pdf

поставить на место – орнына
қою;
Бұл тіркес таза калька болса, ал
пожирать глазами – көзімен
адам жеу
бұл да калька, бірақ бейнелілік жақсы сақталған. Осылардың
қатарына
лақтырып кету, лапша ілу, құлақтан тебу –
алдап кету
,
сындырып кету, бөшке домалату – жала жабу, фарын сындыру-
дать в
глаз

т.б. жатқызуға болады. Бұл орыс тілінің əсерінен сөйлеу тіліне əбден
дендеп кеткен. Екінің бірінде осы тіркестер кездеседі.
Кейбір тіркестердің пайда болу, жасалу мотивациясы бірден түсінікті.
Жастар тілінде «алдап кету» мағынасындағы жиі қолданылатын
Қоянның
суретін салып кету
– бүгінгі жастардың бала кезінде көріп өскен «Қап,
бəлем, қоян!» мултьфильіміндегі қоянның қасқырды үнемі алдап кетуі,
күліп тұруы осы фразеологизмдердің жасалуына, қалыптасуына уəж
болған деуге болады. Ал енді бір тіркестердегі образдылықты мүлде
қабылдай алмайсыз. Əдемі киім киген адам туралы
«жынды болып
киініп алу»
, əдемі қызбен немесе жігітпен танысу –
«жынды қызбен
танысу».
Тілді тұтынушы адам – тілдік тұлға ретінде ұлттық əдеби тіл-

11
3
де сөйлеуге міндетті. Алайда тілдік тұлғалардың əдеби тілді əр түрлі
деңгейде меңгеруіне қарай, тілдік-мəдени сипаты əр түрлі. Мысал-
дар арқылы талданған сөйлеу ерекшеліктері сөзді дұрыс қолдана білу
дағдыларының қалыпты сапаға сай еместігін көрсетеді. Демек бұл
деңгейдегі тілдік тұлға көбінесе жастарға тəн ерекшелік болып келеді.
Бұл ерекшелік бара-бара ұлттық санадағы кемшілікке айналуы əбден
мүмкін.
3.5 Фразеоло
гизмдер жəне мақал-мəтелдердің

жүктеу/скачать 13,68 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 72 73 74 75 76 77 78 79 ... 162