Тәуліктік қозғалыс кезінде шырақтардың көкжиектік координа-

63
ПРОЕКТ
А
= 
∠
SОМ
1
. Шырақ көкжиектен көтеріле оты-
рып, аспан меридианы арқылы өту сәтінде 
М
2
нүктесінде жоғарғы шарықтауда болады. Оның
азимуты 
А
= 0
°
, ал биіктігі 
һ
= 
∠
SОМ
2
. Уақыт 
өткен сайын шырақтың биіктігі кеми береді де, 
ол 
М
3
нүктесінде көкжиектің батыс жағындағы 
бату сәтіне келеді: 
һ
= 0
°
, 
А
= 
∠
SОМ
3
. Шырақ 
өзінің одан арғы жолын көкжиек астында жал-
ғастырады. 
М
4
нүктесінде ол қайтадан аспан ме-
ридианын қиып өтеді. Бұл шырақтың төменгі 
шарықтауы 
һ
= 
∠
NОМ
4
, 
А
= 180
°
. Шырақ өз жолының соңғы бөлігін 
төменгі шарықтау нүктесінен көкжиектен шығу нүктесіне дейін жүріп 
өтеді. Осылайша шырақтың көкжиектік координаталары тәулік ішінде 
үздіксіз өзгеріп отырады.
1. Жұлдызды аспанның тәуліктік қозғалысының көрінісі бойынша бақы-
лаушы өзінің Жердің солтүстік полюсінде орналасқанын анықтай ала 
ма? Неге?
2. Дүнис полюсі бақылаушы экваторда тұрғанда көкжиектің қай нүкте-
лерінде орналасады?
3. Аспан меридианын жұлдыздар тәулігіне неше рет кесіп өтеді?
4. Мына жұлдыздар мен аспан сферасының нүктелері шарықтау сәтінде 
бола ала ма: а) Темірқазық; ә) дүние полюстері; б) көктемгі күн мен 
түннің теңелу нүктесі?

жүктеу/скачать 5,74 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: