Оқулық жалпы орта білім беру деңгейінің жаңартылған мазмұндағы
жүктеу/скачать 6,55 Mb. Pdf көрінісі
|
810-002-001к-19 КазЛитра 10 каз УЧЕБНИК ОГН
- Бұл бет үшін навигация:
- Дәптеріңежаз Түйінде Қалайойлайсың Үйдеорында Білгенгемаржан АР МА Н
- Білгенүстінебілетүс
- Міне,қызық!
| Білгенгемаржан
«Лай су ға май біт пес қой өт кен ге» өле ңін Абай 1895 жылы жаз ған. Әр қай сы сы 4 тар мақ ты 7 шу мақ тан тұ ра ды, кө ле мі 28 жол. Үл кен үміт күт кен ба ла сы Әб ді рах ман ның өлі мі не бай ла ныс ты шы ға рыл ған. Қа раң ғы лық шыр мауы на ша тыл ған ел дің на дан ды ғы на ыза бол ған ақын жан на ла сы на сы рын қа пы сыз қа был дар, айт са – тү сі нер, ақыл дас са – ой бө лі сер сүй ік ті ұлы нан айы ры лу қай ғы сы қо сы лып, «бер ген бе тә ңі рім, са ған өз ге ту ыс» деп мұң да на ды, ақын кө ңіл жай ла уы нан ел көш кен дей бо лып құ ла зи ды. Ма ғы на сыз «бос қу ыс тай» дү ние ден уа қап тап пай, «бірақ уыс» бо лып отыр ған ақын дін ге иек ар та ды. Қо шы жоқ құ ла зы ған кө ңіл күй ін ға жап шын шыл дық су рет пен бей не леп, ша ра сыз ха лін «ха лық», «мах лұқ», «дәһ рі», «ләмә кән» си яқ ты ді ни лек си ка мен бе дер лей ді. Со дан ары со зер ца ние ре тін де гі ой ла рын те ре ке ліп, ақын өзі нің на ным жө нін тол ғай ды. Бо лып өт кен ау ыр қа за лар ға жо ға ры да та ныл ма ған кей бір тү ңі лу са рын да ры қо сы лып ке ліп, ыза мен қа за дан ту ған бір алу ан дін шіл дік ой лар, күй лер шы ға ды. МұхтарӘуезов Дәптеріңежаз Түйінде Қалайойлайсың? Үйдеорында Білгенгемаржан АР МА Н - ПВ ба сп ас ы 37 Білгенүстінебілетүс Тіл ма ман да ры ның әде би ет ші ға лым дар дан бір ай ыр ма шы лы ғы – бұ лар тек Абай дың қа зақ әде би ті лі не қа ты сы (ор ны мен рө лі) ту ра лы жал пы пі кір ай тып қа на қой май ды, со ны мен қа тар іші на ра тіл дік ма те ри ал дар ға тал дау жа сай ды. Сәр сен Аман жо лов Абай дың сөз қол да ны сын да ғы кей бір тә сіл де рін көр се те ді: «та лап тың аты, жү ре гің мен тың да май, құ ла ғың мен қар мар сың» тә різ ді жа ңа сөз тір кес те рін жа са ға нын, бір сөз ге бір не ше эпи тет қо сақ тай ты нын, өт кен шақ кө сем ше ні кө мек ші етіс тік сіз тия нақ ты тұл ға ре тін де қол да на ты нын, жа тыс сеп тік те гі есім ше лер ді ба ян дау ыш қыз ме тін де жұм сай ты нын тал дап көр се те ді. Сон дайақ Абай дың ар ха изм дер ді қол да ну ше бер лі гін, сөй лем де гі сөз дер дің ор нын ау ыс ты ру тә сі лін жа ңа ша пай да лан ға нын, ау дар ма да ғы ше бер лі гін сөз ету ге бо ла тын ды ғын ай та ды. Тіл дік ма те ри ал дар ды тал дау да Нығ мет Сау ран ба ев та Абай дың стиль дік тә сіл де рін сөз ете ді. Ха лық ті лін де гі ма қалмә тел, фра за лар ды Абай дың сұ рып тап, кей бі реу ле рін өзі жа сап қол дан ға нын атай ды, оған мы сал дар кел ті ре ді. Зерт теу ші Абай текс те рін де гі араб, пар сы, орыс сөз де рі не едәу ір тал дау жа сап, қол да ны лу се беп те рін көр се те ді. Абай ті лі нің грам ма ти ка лық ерек ше лік те рін та ныпбі лу ге 1950 жыл дар дың соң ғы ке зі нен бас тап біз де кі ріс кен бо ла тын быз. «Абай дың про за лық шы ғар ма ла рын да ғы не гіз гі мор фо ло гия лық ерек ше лік тер» де ген та қы рып қа кан ди дат тық дис сер та ция қор ғап, Абай ті лін та ныпбі лу де гі із де ніс те рі міз ді әрі қа рай жал ғас ты рып, ар найы жа зыл ған екі мо ног ра фия жа рия ла дық. РабиғаСыздықова Міне,қызық! Шы ғар ма шы лық ие ле рі: су рет ші, ақын, жа зу шы , саз гер, күй ші т.б. өнер паз дар іш кі қай ғықа сі ре тін сырт қа шы ға рып, ту ын ды ла рын да паш ету ар қы лы же ңіл дей ала ды. Бұл құ бы лыс пси хо ло гия да жүктеу/скачать 6,55 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|