Оқулық жалпы орта білім беру деңгейінің жаңартылған мазмұндағы

48
Мі­не,­қы­зық!
«Шалқар» радиосының «Алтын қорында» Қазақстанның халық әртісі, Ұлы Отан 
соғысының ардагері диктор Әнуарбек Нығметжанұлы Байжанбаев оқыған Абайдың 
қарасөздері сақтаулы. Бұл – шынымен де нағыз алтын қор.
Кі­тап­–­асыл­қа­зы­на­
1. Абай. Шы ғар ма ла ры ның екі том дық то лық жи на ғы. – Ал ма ты, 1957. / Абай. Өлең дер, 
поэма лар, ау дар ма лар мен қа ра сөз дер. – Ал ма ты: Жі бек жо лы, 2005. – 488 б.
2. Абай ті лі сөз ді гі. – Ал ма ты: Өнер, 2011. – 616 б.
3. Қа зақ мә де ние ті. Эн цик ло пе дия лық анық та ма лық. Ал ма ты: «Ару на Ltd» ЖШС, 2005.
«Ес­кен­дір»­поэмасы
Абай жаз ған 4 поэма ның даңқ ты
бо ла тын се бе бі олар дың
тұ тас ты ғы бар, іш тей те рең
бай ла ны сы бар.
М.Әуе зов
Абай­дың­қан­дай­поэма­ла­ры­бар?
Абай дың «Ес кен дір», «Мас ғұт», «Әзім нің әң гі ме сі» ат ты төл ту ын ды ла ры 
мен «Ва дим» се кіл ді көр кем ау дар ма сы қа зақ әде бие тін де поэма жан ры ның 
жа ңа ға сыр да ғы ал ғаш қы шы ғар ма ла ры бо лып са на ла ды. М.Әуе зов тің: «Абай 
жаз ған 4 поэма ның даңқ ты бо ла тын се бе бі олар дың тұ тас ты ғы бар, іш тей те рең 
бай ла ны сы бар», – де ген пі кі рін де ғы лы ми сындарлы түй ін жа тыр. «Ес кен дір» 
мен «Мас ғұт» Абай дың 1909 жыл ғы жи на ғын да жа рық көр се, «Әзім әң гі ме сі» 
мен «Ва дим» поэма ла рын
 
Абай жи на ғы на ал ғаш рет 1933 жы лы М.Әуе зов 
ен гіз ген. «Ва дим» поэма сы Абай шы ғар ма ла рын ұқып тап кө шір ген Мүр сейіт 
Бі кі ұлы қол жаз ба сы нан та был ған, ал «Әзім әң гі ме сін» 1927 жы лы Ыс қақ Ыры-
сай ұлы де ген кі сі Абай шы ғар ма ла рын жи нау шы лар ға та быс ет кен. Со дан бе рі 
Абай дың екі том дық шы ғар ма лар жи на ғын да бұл поэма лар үз бей жа рия ла нып 
ке ле ді. Абай М.Ю.Лер мон тов тың «Ва дим» деген аяқ тал май қал ған по ве сі нен 
алып, «Ва дим» ат ты төр тін ші поэма сын жазған. Орыс қа лам ге рі бұл ту ын-
ды сын на ға шы әже сі Е.А.Ар сень ева дан ес ті ген әң гі ме ле рі бой ын ша жа зып 
шық қан. Бұл шы ғар ма ны зерт теу ші лер Пу га чев кө те рі лі сі не қатысты оқи ға-
лар дың си пат та лу ымен бай ла ныс ты ра ды. Бі рақ шы ғар ма аяқ тал ма ған дық тан, 
Пу га чев кө те рі лі сі то лық қам тыл май ды. Ал Абай дың бас ты ерек ше лі гі: бі рін-
ші ден – қа ра сөз бен жа зыл ған шы ғар ма ны өлең мен ай шық тап шы ғуын да. 
Екін ші ден – шы ғар ма ның сын шыл дық жа ғы нан гө рі ро ман ти ка лық си па ты на 
на зар ау да ру ын да. Мұн да Абай түп нұс қа ның мазмұнын ға на алып, жал пы маз-
мұ нын ер кін ау дар ған. Түп нұс қа да, Абай ау дар ма сы да аяқ тал май қал ған.

жүктеу/скачать 6,55 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: